انواع روش‌های تجزیه و تحلیل

انتشارات: عطائی

روش های آنالیز خطر

تجزیه و تحلیل خطر مجموعه ای از کارکردهای متنوع و تخصصی است که با توجه به اهمیتی که در برنامه های ایمنی سیستم دارد به عنوان قلب این سیستم شناخته می شود. از آنالیز خطر به عنوان ابزاری برای شناسایی مخاطرات، اثرات و فاکتورهای مسبب آنها در فرایندهای کاری یاد می شود. آنالیز خطر به صورت سیستماتیک برای تست سیستم، زیرسیستم، تاسیسات، قطعات، نرم افزار، پرسنل و ارتباطات بین آنها استفاده می شود. نتایج زیر از فرایند تجزیه و تحلیل حاصل می گردند:

• شناسایی حالات نقص سیستم که می توانند بستر لازم را برای وقوع خرابی در سیستم فراهم نمایند.
• شناسایی نقاط بحرانی طراحی و ارائه راهکار مناسب برای حذف یا کاهش سطح ریسک آنها به سطح قابل پذیرش
• شناسایی عوامل ایجاد کننده مستقیم یا غیر مستقیم حوادث در محیط کار
• تعيين شدت و احتمال خطرات شناسایی شده
• تصمیم گیری در ارتباط با اقدامات کنترلی تعریف شده برای حذف خطرات

برای تجزیه و تحلیل خطرات دو دسته بندی متفاوت زیر وجود دارد:

الف) انواع تجزیه و تحلیل خطر

ب) تکنیک های تجزیه و تحلیل خطر

انواع تجزیه و تحلیل خطر، طبقه بندیی از آنالیز را تعریف می کنند برای نمونه آنالیز «طراحی دقیق» یا «آنالیز طراحی مفهومی» ولی تکنیک های تجزیه و تحلیل خطر، متدولوژی واحدی را برای آنالیز مخاطرات تعریف می کنند، برای نمونه «تکنیک آنالیز درخت خطا». انواع تجزیه و تحلیل خطر زمانبندی، سطح دسترسی به جزئیات پروژه و سیستم تحت مطالعه را نشان می دهند. انواع تجزیه و تحلیل خطر برای هر یک از فازهای چرخه عمر محصول برنامه های خاصی دارند اما تکنیک های تجزیه و تحلیل خطر متدولوژی آنالیز مشخص با نتایج ویژه ای هستند که ممکن است در تمامی مراحل چرخه عمر محصول استفاده گردند. در مجموع هفت نوع تجزیه و تحلیل خطر برای هر یک از فازهای چرخه عمر سیستم وجود دارد. انواع تجزیه و تحلیل خطر دامنه کاربرد، جزئیات و آنالیز خطر ویژه مربوط به بازه زمانی هر فاز از چرخه عمر سیستم را تشریح می کنند. برای رسیدن به این اهداف ممکن است از چندین تکنیک آنالیز خطر نیز بهره گیرند. جدول 1 تفاوت انواع و تکنیک های آنالیز خطر را نشان می دهند.

جدول 1: تفاوت انواع و تکنیک های تجزیه و تحلیل خطر

– شرح وظیفه آنالیز ویژه را در یک زمان مشخص از چرخه عمر یک سیستم تعیین می کند.

– هدف مطلوب از انجام آنالیز مشخص است.

نحوه ی انجام آنالیز بخوبی مشخص شده است.

دارای متدولوژی ویژه و هدفمند می باشند.

نتایج رضایت بخش را برای انواع تجزیه و تحلیل خطر فراهم می سازند.

هفت نوع تجزیه و تحلیل خطر کاربردی در ایمنی سیستم:

1. نوع تجزیه و تحلیل خطر فاز طراحی مفهومی CD-HAT
2. نوع تجزیه و تحلیل خطر فاز طراحی اولیه PD-HAT
3. نوع تجزیه و تحلیل خطر فاز طراحی دقیقDD-HAT
4. نوع تجزیه و تحلیل خطر فاز طراحی سیستم SD-HAT
5. نوع تجزیه و تحلیل خطر فاز عملیاتی سیستمOD-HAT
6. نوع تجزیه و تحلیل خطر سلامتی HD-HAT
7. نوع تجزیه و تحلیل خطر الزامات طراحی RD-HAT

نکته ی مهمی که می بایستی به آن توجه شود این است که هریک از انواع تجزیه و تحلیل فوق به تنهایی نمی توانند آنالیز جامع و کاملی از سیستم داشته باشند بلکه می بایستی تمام هفت نوع آنالیز خطر در تمام فازهای چرخه عمر سیستم بکار برده شوند. شکل 1 فیلترهای خطر را نشان میدهد.

شکل 1: فیلترهای خطر

در مراحل ابتدایی طراحی خطرات فراوانی وجود دارند که انواع تجزیه و تحلیل خطر به عنوان فیلتری برای حذف این خطرات به شمار می آیند. هر کدام از آنها خطرات انواع روش‌های تجزیه و تحلیل ویژه ای را شناسایی می کنند و در انتها نیز مقداری ریسک تحت عنوان “ریسک باقی مانده” وجود دارد. که می بایستی برنامه مناسب برای کاهش اثرات آنها تدوین شود. انواع تجزیه و تحلیل خطر از اجزاء حیاتی شناسایی خطر و ارزیابی ریسک برنامه ایمنی سیستم به شمار می روند.

این هفت نوع تجزیه و تحلیل خطر، تکنیک های فراوانی وجود دارند که کاربرد هر کدام از آنها فاکتورهای مختلفی از قبیل چرخه عمر سیستم، مدها، فازها، عملکردها، سخت افزارها نرم افزارها، فاکتورهای انسانی و جنبه های محیطی بستگی دارد.

نسخه های A و C و D استاندارد نظامی 882، تکنیک های اصلی و مهم برای شناسایی آنالیز خطرات از قبیل لیست مقدماتی خطر، آنالیز مقدماتی خطر، آنالیز خطر زیر سیستم آنالیز خطر سیستم، ارزیابی خطر سلامتی، آنالیز الزامات ایمنی طراحی تحت عنوان الزامات ایمنی سیستم معرفی کرده اند. شکل 2 ارتباط بین انواع و تکنیک های تجزیه و تحلیل خطر را برای چرخه عمر یک سیستم نشان می دهد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

برای دیدن لینک دانلود در سایت ثبت نام و اکانت خود را ویژه کنید
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و .

کتاب روش تجزیه و تحلیل آثار نقاشی 2

انتشارات: عطائی

کد کتاب :	75221
شابک :	978-2000036357
قطع :	خشتی
تعداد صفحه :	168
سال انتشار شمسی :	1392
نوع جلد :	زرکوب
سری چاپ :	3
زودترین زمان ارسال :	30 آبان

ادبیات واقع گرایانه

ادبیات ایران

نقاشی

بخشی از فهرست جلد دوم : آفرینش هنری / ظهور نقاشی مدرن / پرسش ، تردید ، رکود / تجزیه و تحلیل آثار / تحول پرتره سازی / تغییر نگاه …

۸ مرحله تجزیه و تحلیل شغل؛ آنچه قبل از استخدام نیرو باید بدانید

مسئله‌ی استخدام منابع انسانی در بهره وری کلیِ کسب و کار نقشی اساسی دارد. اگر شرح وظایف شغلی (Job Description) به خوبی تهیه شود، در واقع سرمایه گذاری خوبی برای کسب‌وکار به حساب می‌آید، چون می‌تواند در اغلب حیطه‌های فعالیت نیروی انسانی از جمله استخدام، گزینش، جهت‌گیری، آموزش، برنامه‌های کاری، پاداش، بررسی عملکرد و دفاع حقوقی مورد استفاده قرار بگیرد. شرح وظایف شغلی مواردی مانند مسئولیت‌های مهمِ سِمت موردنظر، روابط مربوط به گزارش نویسی و شرایط محیط کار را توضیح می‌دهد. همراه ما باشید. تجزیه و تحلیل شغل نخستین گام در نوشتن یا بازنویسیِ شرح وظایف شغلی است که در اینجا با آن آشنا می‌شوید.

حتما بخوانید:

تجزیه و تحلیل شغل در واقع مطالعه‌ی عمیق شغل است. این مطالعه اگر به درستی انجام بگیرد، اطلاعات مفیدی برای نوشتنِ شرح وظایف شغلی فراهم می‌کند. برای انجام تجزیه و تحلیل شغل می‌توانید از طریق مصاحبه با کارمندان، مشاهده‌ی عملکرد وظایف، درخواست از کارمندان برای پرکردنِ پرسش‌نامه و جمع آوری اطلاعات درباره‌ی شغل از منابع ثانویه‌ای همچون مجموعه‌ی طبقه‌بندی و شرح جامع مشاغل، اطلاعاتی درباره‌ی مشاغل گردآوری کنید.

مرحله‌ی ۱: شغل مورد نظر را بشناسید

ابتدا درک کاملی از سِمت مورد نظر پیدا کنید. این پایه و اساس استخدام است. در انجام تجزیه و تحلیل‌ این موارد را در نظر داشته باشید:

• همه‌ی وظایف و مسئولیت‌های این سِمت؛
• دامنه و سطح‌ آنها؛
• حیطه‌ای که باید در آن انجام شود؛
• میزان مسئولیت و پاسخ‌گویی مورد نیاز برای انجام این کار؛
• فعالیت‌های عمده و جزئی.

مرحله‌ی ۲: شناسایی رفتارهای عملکردی شغل مورد نظر

سپس نمونه‌هایی از رفتارهای مورد استفاده برای ارزیابی کیفیت این شغل را مشخص کنید. هم رفتارهای مؤثر را مدنظر قرار دهید و هم رفتارهای غیرمؤثر. برای انجام این کار از خودتان بپرسید:

• انتظارات عملکردی برای داشتن بهترین عملکرد چیست؟
• چگونه متوجه می‌شوید عملکرد فردی عالی، رضایت‌بخش یا ضعیف است؟
• وقتی شخصی با عملکرد عالی، وظایفش را فوق‌العاده انجام می‌دهد یا شخصی با عملکرد ضعیف، کارش را به خوبی انجام نمی‌دهد، چه ظاهری به کار می‌بخشد؟

مرحله‌ی ۳: شایستگی‌های لازم برای شغل مورد نظر

اینها فقط نمونه‌هایی رفتاری به‌عنوان پایه و اساسی برای درک شغل هستند و فقط مهم‌ترین و ضروری‌ترین شایستگی‌های لازم برای نمایش عملکرد سطح بالا را ارائه می‌کنند. باید بین کسانی که عملکرد سطح بالایی دارند و آنهایی که متوسط هستند، تفاوت قائل شوید.

گام اول

• نباید بیش از ۶ تا ۱۰ شایستگی برای سمت یا شغل مورد نظر انتخاب شود. به خاطر داشته باشید هر چقدر کمتر، بهتر!
• نکته‌ی مهم، انتخاب مهم‌ترین و ضروری‌ترین شایستگی‌های لازم برای نشان دادن عملکرد سطح بالاست. هر چند همه‌ی شایستگی‌ها ممکن است مطلوب به نظر برسند، اما همگی از اهمیت یکسانی برخوردار نیستند.
• با انواع شایستگی‌ها و مهارت‌ها آشنا شوید.

گام دوم

در قدم بعدی، شایستگی‌ها را بر اساس اهمیت و ضرورت‌شان مرتب کنید. هر یک از شایستگی‌ها را می‌توانید در یکی از این چهار گروه زیر جای دهید:

• بسیار مهم و ضروری؛
• مهم و قابل توجه؛
• کم اهمیت‌تر و قابل یادگیری در مسیر کار؛
• نامناسب.

گام سوم

وقتی میزان اهمیت و ضرورت هر شایستگی، دانش، مهارت و توانایی (CKSA) را تعیین کردید، این عوامل را مورد توجه قرار دهید:

• دشواری یا اهمیت وظایفی که باید انجام شود؛
• تأثیر آنها روی نتایج کار؛
• تأثیر آنها روی عملکرد دیگر کارمندان؛
• پیامد اشتباه در صورت عدم وجود CKSA؛
• CKSA چند وقت یک‌بار در این شغل استفاده می‌شود؛
• آیا در ابتدای کار CKSA مورد نیاز است یا می‌تواند طی شش ماه نخست آموخته شود.

وقتی مرتب‌سازی، بررسی و انجام هرگونه تغییر مورد نیازی به پایان رسید، تعداد CKSAهای قرار داده شده در گروه‌های بسیار مهم و ضروری و همین طور مهم و قابل توجه را بشمارید. تعدادشان باید بین ۶ تا ۱۰ شایستگی باشد. اگر بیشتر از اینهاست، باید شایستگی‌های قرارگرفته در گروه مهم و قابل توجه را رتبه‌بندی کرده و فقط موارد با رتبه‌ی بالاتر را نگه دارید و از این طریق تعداد شایستگی‌ها را به حد مناسبی برسانید. بقیه را کنار بگذارید.

در مقابل اگر به شایستگی‌های کمتری از تعداد مناسب رسیدید، شایستگی‌های موجود در گروه کم اهمیت‌تر و قابل یادگیری در مسیر کار را رتبه‌بندی کنید و باز هم بالاترین رتبه‌ها را انتخاب کرده و به گروه مهم و قابل توجه منتقل کنید؛ آن‌قدر این کار را ادامه دهید تا شایستگی‌ها به تعداد مناسبی برسند. شایستگی‌هایی که انتخاب کردید، بخش CKSA از شرایط لازم برای این شغل را تشکیل می‌دهند.

مرحله‌ی ۴: سطح عملکرد هدف را شناسایی کنید

سطوح هدف به انوع رفتارهایی اشاره دارند که افراد با عملکرد بالا از خود نشان می‌دهند. این سطوح حداقلِ استانداردها نیستند. نکته‌ی مهم انتخاب سطح هدفی است که افرادی با عملکرد بالا بیشتر اوقات (قاعده‌ی کلی ۷۵ درصد مواقع است) از خود نشان می‌دهند. اگر چه شاید هر کسی بتواند در مقطعی از زمان، سطحی را به نمایش بگذارد، اما سطوح هدف به چیزی اشاره دارند که افراد بیشتر اوقات انجام می‌دهند.

به این فکر کنید، شخصی با عملکرد بالا در شغلش، وقتی با آن شایستگی روبرو می‌شود، اغلب چه چیزی نشان می‌دهد. نباید سطح هدف‌تان بیش از حد بالا باشد. بیش از حد بالا بردن معیارها ممکن است منجر به این شود که اصلا هیچ کس را استخدام نکنید. تمرکز باید روی تلاش برای توصیف واقعیت باشد، نه ایده‌آل‌ها. به محض تعیین کردن سطح هدف، باید حداقل سطح مورد قبول مورد نیاز در آغاز آن شغل را هم مشخص کنید. می‌توانید سطح ۱ را به‌عنوان حداقل ممکن و ۵ را به‌عنوان بالاترین در نظر بگیرید. سطح حداقلی هم باید واقع‌بینانه باشد.

مرحله‌ی ۵: تجربه، تحصیلات و آموزش مورد نیاز در شغل مورد نظر

فهرست نهاییِ شایستگی‌ها، دانش، مهارت‌ها و توانایی‌ها (CKSA) را بررسی کرده و شیوه‌های گوناگون برای کسب آنها از طریق تحصیل و تجربه (کار، کار داوطلبانه یا زندگی روزمره) و آموزش را مشخص کنید. شاید توجه به سوابق کارمندانی با عملکرد سطح بالا در این نوع سِمت‌ها مفید باشد. تا حد امکان ترکیب متعادلی از تحصیل و تجربه فراهم کنید.

در دسترس بودن افراد در بازار این شغل را مورد توجه قرار داده و مطمئن شوید صلاحیت‌ها با توجه به آن بازار منطقی هستند. باید از روز اول صلاحیتِ مناسب این شغل را که نه خیلی پایین باشد و نه خیلی بالا تعیین کنید. اگر این صلاحیت‌ها بیش از حد بالا باشند، احتمال دارد کاندیداهایی که شایستگی‌های لازم را دارند، پیش از آنکه فرصت اثبات خودشان را پیدا کنند، از صحنه حذف شوند. به همین صورت، اگر ویژگی‌ها بیش از حد پایین در نظر گرفته شوند، اغلب متقاضیان باید از این منظر بررسی شوند که کدام یک ارزش صرف وقت برای این فرایند را دارند و کدام شایستگی‌های لازم را ندارد.

مرحله‌ی ۶: ملاحظات ویژه‌ای که در شغل مورد نظر باید رعایت کرد

حالا وقت آن است که هر گونه ملاحظه‌ی ویژه‌ای را که باید در نظر گرفته شود، شناسایی و اعمال کنیم. شاید برخی شغل‌ها نیازمند معیارهای خاص دیگری مانند موارد زیر باشند:

• بررسی سوء‌سابقه؛
• گواهینامه‌ی رانندگی یا مجوز حمل سلاح یا دیگر مجوزها؛
• سِمت‌های حرفه‌ای (مثلا مهندس حرفه‌ای)؛
• گواهینامه‌های شغلی؛
• الزامات فیزیکی برای حمل و جابه‌جایی وسایل سنگین یا کار در شرایط سخت یا غیره؛
• رضایت‌نامه (مثلا رضایت‌نامه‌ی کار در محیط‌های پرگردوخاک یا پرسروصدا).

مرحله‌ی ۷: بررسی و نهایی کردن اطلاعات بدست آمده

در این مرحله فرایند تجزیه و تحلیل شغل را کامل کرده‌اید. این مرحله‌ی نهایی فرصتی به شما می‌دهد تا عقب بایستید و نگاه دوباره‌ای به کارتان بیندازید و مطمئن شوید که درست و منطقی است. برای این کار، این پرسش‌ها را از خودتان بپرسید:

• با توجه به آنچه درباره‌ی وظایف این شغل یا سمت می‌دانم، آیا شایستگی‌ها، دانش، مهارت‌ها و توانایی‌های انتخاب شده واقعا مهم‌ترین‌ها هستند؟ آیا به تشخیص تفاوت بین آنهایی که عملکرد خوبی دارند با کسانی با عملکرد ضعیف کمک می‌کند ؟
• آیا سطوح رفتاری مشخص شده‌ تعریف درستی از چیزی که افراد با عملکرد بالا یا ضعیف باید در این شغل یا سمت انجام دهند ارائه می‌دهد؟
• آیا الزامات تجربی و تحصیلی و آموزشی انتخاب شده مربوط به CKSA مرتبط با شغل، فراگیر، منطقی و مناسب هستند؟
• آیا همه‌ی ملاحظات خاص لازم در نظر گرفته شده‌اند؟

اگر به یکی از این پرسش‌ها پاسخ منفی دادید، دوباره کارتان را بررسی کنید و آن را طوری تغییر دهید که به همه‌ی پرسش‌ها پاسخ مثبت بدهید. اگر به همه‌ی پرسش‌ها پاسخ مثبت داده‌اید، صلاحیت‌نامه‌ی خود را نهایی کنید. اکنون این موارد قابلیت اضافه شدن به شرح وظایف شغلی و قرارگیری در بسته‌های متقاضی و تبلیغات را دارند و می‌تواند به‌عنوان پایه و اساسی برای تعیین مناسب‌ترین روش‌های ارزیابی برای استفاده در فرایند استخدام استفاده شود.

مرحله‌ی ۸: استفاده از نتایج یافته‌‌ها

فهرست ویژگی‌ها و شایستگی‌هایی که از طریق تجزیه و تحلیل شغلی توسعه یافته‌اند، برای ایجاد موارد زیر استفاده می‌شوند:

• صلاحیت‌نامه برای افزودن به شرح وظایف شغلی؛
• محتوای تبلیغاتی و بسته‌های اطلاعات متقاضی‌ها؛
• معیارهایی برای متقاضیان فهرست کوتاه؛
• پایه و اساسی برای تعیین مؤثرترین روش‌های ارزیابی عملکرد.

چگونه در مسیر شغلی خود موفق باشیم؟
آموزش مهارت‌هایی برای موفقیت؛
از اتاق مصاحبه تا اثرگذاری در محیط کار

روش کار مقاله Method را چگونه بنویسیم؟

پژوهش برتر: برای هر مطالعه و پژوهشی، یک روش کار Method مشخص و ابزار و مواد خاصی Materials مورد نیاز است تا پژوهشگر بتواند به نتایج درست و قابل قبولی دست یابد.

گام هشتم: روش کار یا مواد و روش ها Material & Method

بخش روش کار، قلب پژوهشنامه و مقاله است. در اينجا با اين سؤالات روبرو مي شويد: از چه مسائلي استفاده كرديد و چه كرديد؟ بخش روشها بايد با يك توالي منطقي شرح دهد كه يك مطالعه چگونه طر ح ريزي و اجرا شده است و داده ها چگونه تحليل گرديده اند. تمامي موارد ذكر شده در اين بخش را به تفصيل توضيح دهيد. اين بخش بايد به گونه اي نوشته شود كه اگر محقق ديگري تصميم به تكرار كار شما گرفت براحتي بتواند مطالعه را عيناً و يا به شكل ديگري انجام دهد.

بخش روش کار از چند بخش فرعي تشكيل می شود:

الف. نوع مطالعه:
نوع مطالعه اي كه در اين پژوهش استفاده شده بایستی بيان شود. (از نوع آزمايشي، غیر آزمایشی، پیمایشی و همبستگی)

ب. شركت كننده ها (Subjects):

در اين قسمت تعداد نمونه هاي شركت كننده در پژوهش (انسان ، حيوان و …) جنس ، سن و انواع روش‌های تجزیه و تحلیل ساير اطلاعات لازم در باره آنها و نيز نحوه شركت دادن آنان بر پژوهش نوشته مي شوند. روش نمونه گيري يا علت حذف برخي نمونه ها نيز بايستي بيان شود. معيارهاي پذيرش و عدم پذيرش نمونه ها (including, exculding criteria) باید آورده شود.

ج. مواد:
در صورتي كه از مواد يا وسايل خاصي استفاده مي شود، از قبيل مواد شيميايي و داروها، به گونه اي كه ساير پژوهشگران بتوانند شرايطي دقيقاً مشابه به شرايط شما پديد آورند را ذكر كنيد.
در صورتي كه از نام تجارتي خاصی استفاده مي كنيد بايد نام شيميايي يا ماده فعال آن را در اولين قسمتي كه نامي از آن به ميان آمده به طور كامل ذكر كنيد. بعضي مجلات از شما مي خواهند كه نام و نشاني تهيه كننده يا سازنده مواد را در مقاله بيان كنيد. همواره مقدار دقيق دوز داروها را بگوئيد، همچنين ذكر كنيد كه محلولها را با چه غلظتي و چگونه تهيه كرده ايد.

د. روش جمع آوري داده ها:
در اين جا ابزارهاي پژوهش بيان مي شود. منظور دستگاهها، ابزارآلات، آزمونها، پرسش نامه و نظاير آن مي باشند. اگر اسباب و تكنيك ها شناخته شده هستند يا در متون استاندارد وجود دارند نيازي به اطلاعات بيشتر نيست ولي براي لوازمي كه كمتر شناخته شده اند، بايد اسم ، نوع و نام توليد كننده ذكر شود.
درباره آزمون ها و پرسشنامه به ويژه درباره روايي (validity) و پایایی (reliability) آنها توضيحات لازم بايد داده شود. در معرفي پرسش ها و آزمونها، ذكر تعدادي سؤال يا ماده نمونه در متن مقاله (در بخش روشها ) ضروري است. در صورت لزوم نمونه كامل پرسشنامه يا آزمونها را در بخش پيوست بياوريد.

ه. شيوه اجرا (Procedure):
در اين بخش تمام مراحل اجرا پژوهش به طور خلاصه وصف مي شود. به طور مشخص در انواع روش‌های تجزیه و تحلیل اين قسمت نحوه انتخاب گروههاي تجربي و مشاهده دستورالعمل هايي كه به آزمودني ها داده شده، طريقه اعمال متغير مستقل بر متغير وابسته، طرح پژوهش، تعاريف متغيرها و اين كه براي شركت كنندگان در آزمايش يا آزمودني ها دقيقاً چه اتفاقاتي رخ داده است، توضيح داده مي شود. در مورد روشهاي شيميايي يا آزمايشگاهي علاوه بر ذكر خصوصيات مواد و و تغييرات (Specificity) اختصاصي بودن، (Sensivity) كيت هاي به كار رفته، حساسیت (Sensivity)، اختصاصي بودن (Specificity) و تغییرات در اندازه گيري يك نمونه بايد ذكر شود.
و. رعايت اخلاق تحقيق:
رضايت هاي كسب شده و بخصوص بازنگري طرح تحقيق و تصويب آن توسط كميته اخلاق در پژوهش بايد ذكر شود.
ز. روشهاي تحليل آماري:
روش هایی که برای تجزیه و تحلیل نتایج آماری استفاده شده باید ذکر شود اما آوردن نام نرم افزار مورد استفاده لازم نيست. اكثر آزمونها شناخته شده هستند و نيازي نيست كه آنها را توضيح دهيد در صورتي كه روشي شناخته شده نيست بايد منبع استخراج آن را ارائه كنيد .

چارچوب نوشتن بخش روش کار مقاله Material & Method

1. روش تحقیق: اشاره به روش تحقیق مورد استفاده از بین روش‌های مختلف مانند روش تاریخی، توصیفی، پیمایشی یا زمینه یابی، تحلیل محتوا، میدانی، مورد پژوهی، همبستگی، آزمایش میدانی و آزمایشی.
2. جامعه آماری: ارائه توضیحاتی درباره جامعه آماری به تفکیک مشخصاتی مانند سن، جنس و …
3. نمونه و روش نمونه گیری: آوردن حجم نمونه همراه با مشخصات دموگرافیک یا جمعیت شناختی، روش نمونه گیری مورد استفاده و افت احتمالی نمونه‌ها. در این بخش می‌توان از نمودارهایی استفاده کرد که میزان افت آزمودنی‌ها در هر مرحله از پژوهش را نشان می‌دهد. قابل ذکر است که در پژوهش‌های آزمایشی مربوط به حوزه علوم پزشکی باید از فرمت کونسورت استفاده نمایید. البته این فرمت در سایر رشته‌ها نیز قابل استفاده است.
4. ابزارهای جمع آوری داده ها: اشاره به ابزارها همراه با مشخصات آن‌ها از جمله روایی و پایایی، زمانی که از ابزارهای استاندارد استفاده می شود. همچنین توضیح فرایند ساخت ابزار و مشخصات آن زمانی که ابزار جدید ساخته می‌شود.
5. شیوه‌های جمع آوری داده‌ها: اشاره به مراحل متوالی طی شده در راستای جمع آوری اطلاعات و چگونگی انجام کار توسط پژوهشگر.
6. روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها: اشاره به عنوان آزمون یا آزمون‌های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده‌ها.

نکات اساسی در نوشتن روش کار یا مواد و روش ها Material & Method

بخش روش خود شامل سه قسمت نسبتاً مجزا است، كه به ترتيب عبارتند از:

الف) شركت كنندگان و طرح پژوهش

1. در بخش شركت كنندگان و طرح پژوهش هيچ‌گونه نتيجه‌اي را بيان نكنيد.
2. ابتدا مشخصات شركت كنندگان را ذكر كنيد. چه كساني، چه تعدادي و با چه ويژگي‌هايي انتخاب شده‌اند.
3. نحوه انتخاب شركت كنندگان و داوطلب بودن يا نبودن آن‌ها ذكر شود.
4. تا حد ممكن ويژگي‌هاي جمعيت شناختي انواع روش‌های تجزیه و تحلیل شركت‌كنندگان بيان شود. براي مثال، تعداد دختر و پسر شركت كننده، ميانگين يا دامنه سني آن‌ها، سطح تحصيلات و طبقه اقتصادي – اجتماعي آن‌ها.
5. تمام كنترل‌هايي كه براي جلوگيري از اريب انتخاب افراد صورت گرفته بايد ذكر شود.
6. اگر پژوهش از نوع آزمايشي است، نحوه دستكاري متغير (هاي) مستقل و شيوه كنترل متغيرهاي مزاحم براي شكل گيري گروه‌ها بیان شود.
   اگر غير آزمايشي است نحوه طبقه بندي صورت گرفته يا انتخاب گروه‌هاي از قبل شكل گرفته دقيقاً تشريح شود.
   براي طرح‌هاي پيمايشي و همبستگي ذكر نوع مطالعه در ابتدا يا انتهاي توصيف مشخصات شركت كنندگان كفايت مي‌كند.

ب) ابزار يا تكاليف

ابزار استفاده شده در پژوهش مي‌توانند شامل پرسشنامه، مشاهده، مصاحبه، مقياس‌هاي درجه‌بندي و انواع روش‌های تجزیه و تحلیل آزمون‌ها باشند. در گزارش ابزار استفاده شده ابتدا اين ابزار توصيف شوند، سپس شيوه نمره‌گذاري آن‌ها ذكر شود و در پايان ويژگي‌هاي روانسنجي (نظيراعتبار و روايي) آن‌ها مورد اشاره قرار گيرد.

ج) شيوه گردآوري داده‌ها (براي طرح‌هاي غير آزمايشي) يا مراحل اجراي آزمايش (براي طرح‌هاي آزمايشي)

در این قسمت مراحل اجراي آزمايش يا شيوه گردآوري داده‌ها بايد هر عملي را كه قبلاً توصيف نشده و پژوهشگران ديگر براي تكرار مطالعه به دانستن آن نياز دارند توصيف شود.
نکاتی که در این بخش باید ذکر شود شامل:

انواع روش‌های تجزیه و تحلیل

دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکترا برای گرفتن مدرک تحصیلی خود بایستی علاوه بر گذراندن تعداد واحد مشخصی از دروس، برای تهیه یک تحقیق تحت عنوان پایان نامه نیز اقدام کنند. نگارش پایان نامه مراحل مختلفی دارد که یکی از مراحل اصلی آن تحلیل آماری داده‌های به دست آمده از تحقیقات است. تحلیل آماری پایان نامه و انتخاب روش مناسب برای آن معمولاً برای دانشجویان کار دشواری است. در این مطلب قصد داریم به تعریف تحلیل آماری، انواع روش‌های آن و کاربرد هر روش بپردازیم.

تحلیل آماری پایان نامه چیست؟

تحلیل آماری پایان نامه یک روش ریاضی برای بررسی داده‌های به دست آمده از تحقیقات است. این کار با بررسی ارتباطات گروه‌های مختلف داده‌ها انجام می‌گیرد. تحلیل آماری ممکن است برخی اوقات پیچیده باشد، از این رو در این مطلب قصد داریم به برخی اطلاعات پایه‌ای در این رابطه بپردازیم (افراد بدون هیچ پیش زمینه ریاضی نیز می‌توانند از این مطلب بهره مند شوند).

انواع تحلیل آماری پایان نامه

آمار توصیفی: خلاصه عددی به دست آمده از نمونه‌ها.

آمار استنباطی: مشاهدات انجام شده در نمونه‌ای از یک جامعه.

قبل از شروع تحلیل آماری پایان نامه اطلاع از روش مورد نیاز برای تحلیل امری ضروری است.

تحلیل آماری پایان نامه چه زمانی بایستی انجام گیرد؟

هدف اصلی تحلیل آماری جمع بندی و تجزیه و تحلیل داده‌ها است، به نحوی که داده‌ها قابل استفاده گردند و در تصمیم‌گیری به کار برده شوند. در صورتی که شما بخواهید تعدادی داده را به فرم کوتاه‌تری جمع بندی کنید، بایستی از آمار توصیفی استفاده کنید. هم چنین در صورتی که بخواهید درک صحیحی از یک رابطه پیدا کنید و یا یک رابطه را تعمیم دهید و برای نمونه‌های دیگر پیش بینی انجام دهید، می‌توانید از آمار استنباطی بهره مند شوید. تحلیل آماری به واسطه تست‌های آماری راهی را پیش روی ما قرار می‌دهد تا بتوانیم میزان اطمینان خود را برای نتیجه گیری و استنباط اندازه گیری کنیم.

تحلیل آماری پایان نامه تنها زمانی کاربرد دارد که به درک واضحی از دلایل انجام این کار رسیده باشیم. در صورتی که شما بدانید چگونه از نتایج به دست آمده استفاده کنید و آنها را تفسیر کنید، استفاده از تست‌های تحلیل آماری نتایج با ارزشی را در اختیار شما قرار خواهد داد.

برای انجام تحلیل آماری پایان نامه چه چیزهایی مورد نیاز است؟

متغیرها

متغیر انواع روش‌های تجزیه و تحلیل هر کاراکتر و یا رفتار اندازه گیری شده است که برای هر نمونه دارای اندازه متفاوتی است. متغیرهای کمی به صورت ترتیبی، فاصله‌ای و یا نسبی اندازه گیری می‌شوند؛ این در حالی است که متغیرهای کیفی در مقیاس اسمی اندازه گیری خواهند شد.

متغیرها دارای انواع گوناگونی هستند که بایستی آنها را بشناسیم: متغیر مستقل، متغیر وابسته، متغیر کنترلی، متغیر پیوسته و متغیر گسسته. متغیر مستقل به سوال “چه چیزی را تغییر خواهم داد” پاسخ خواهد داد، در حالی که متغیر متغیر وابسته به سوال “چه چیزی مشاهده می‌کنم” را پاسخ‌گو خواهد بود. همچنین سوال اصلی در رابطه با متغیر کنترلی “چه چیزی را ثابت نگه خواهم داشت” است. متغیری که بتواند هر مقدار عددی را به خود اختصاص دهد (مانند زمان)، متغیر پیوسته و متغیری که تنها اعداد به خصوصی را به خود اختصاص دهد (مانند تعداد افراد نمونه) ، متغیر گسسته خواهد بود. برای تحلیل آماری پایان نامه یا مقاله بایستی درک صحیحی از نوع متغیرهای موجود در تحقیق داشته باشید تا بتوانید داده‌های خود را به شکل صحیحی در نرم افزارهای آماری (مانند SPSS) تجزیه و تحلیل کنید.

استنتاج

در صورتی که شما با آمار استنتاجی سر و کار داشته باشید، نیاز به درک صحیحی از جامعه خود (تعداد افراد، آیتم‌ها، داده‌ها) و نمونه آماری (زیر مجموعه‌ای از المان‌های گرفته شده از جامعه) خواهید داشت. نتایج و استنتاج‌های مربوط به یک جامعه از نمونه برگرفته شده از آن انواع روش‌های تجزیه و تحلیل برگرفته خواهند شد، بنابراین بایستی جامعه و نمونه آماری گرفته شده از آن به درستی انتخاب شوند؛ به این دلیل که هر گونه خطایی در این مرحله منجر به کسب نتایج اشتباه در تحلیل آماری خواهد شد. برخی مواقع برای کسب نتیجه از کل جامعه نمونه استفاده خواهیم کرد، در این شرایط مرتکب خطای نمونه گیری نخواهیم شد.

اطمینان و اهمیت

• فاصله اطمینان یا همان بازه اطمینان تخمینی از پارامتر جامعه است و فاصله‌ای تقریبی برای ضریب اطمینان نتایج به شمار می‌رود. به عنوان مثال در صورتی که شما از فاصله اطمینان 4 استفاده کنید و 54% جامعه نمونه شما یک پاسخ را انتخاب کرده باشند، می‌توانید اطمینان داشته باشید که در صورت پرسش از کل جامعه، 50 الی 58 درصد جامعه همان پاسخ را انتخاب خواهند کرد (با فاصله اطمینان 4 واحد از 54%). در حالت کلی 3 فاکتور اساسی وجود دارد که اندازه فاصله اطمینان را برای سطح خاصی از اطمینان تعیین می‌کنند: حجم نمونه، درصد و حجم جامعه.
• سطح اطمینان میزان اطمینان به نتایج حاصل از تحقیقات را نشان می‌دهد. اکثر محققان علوم اجتماعی از سطح اطمینان 95% استفاده می‌کنند که به این معنی است که 95% می‌توان به نتایج حاصل از این تحقیق اطمینان کرد. طبیعی است که استفاده از سطح اطمینان 99% به معنی اطمینان 99 درصدی به نتایج حاصل از آن خواهد بود. در صورتی که شما سطح اطمینان 95 درصد را با فاصله اطمینان 4 واحد به کار ببرید، به این معنی است که 95% اطمینان دارید که 50 الی 58 درصد از کل جامعه پاسخ مد نظر را انتخاب خواهند کرد.

در آمار نتایجی از اهمیت آماری برخوردار هستند که از روی تصادف حاصل نشده باشند. در آمار اصطلاح “اهمیت” برای درستی و صحت نتایج کسب شده کاربرد دارد. ممکن است نتایج به دست آمده از تحقیق شما صحیح باشند ولی ضرورتاً با اهمیت از نظر آماری نباشند. نتایج در صورتی با اهمیت خواهند بود که حداقل دارای سطح اطمینان 95 درصد باشند.

فاکتورهایی که بر فاصله اطمینان تاثیرگذارند:

فاصله اطمینان همان طور که ذکر شد، تحت تاثیر 3 عامل اساسی است که در ادامه به توضیح هریک خواهیم پرداخت.

حجم نمونه

به هر میزان که حجم نمونه شما بالا باشد، میزان اعتماد به این موضوع که نمونه اننتخاب شده انعکاس صحیحی از جامعه مورد آزمایش است، افزایش پیدا می‌کند. با این حال ارتباط بین این اعتماد با جامعه نمونه خطی نیست.

درصد جامعه نمونه

یکی دیگر از عوامل موثر بر فاصله اطمینان درصدی از جامعه نمونه است که پاسخ یکسانی را انتخاب کرده باشند. به هر میزان که تعداد پاسخ‌های مشابه به 50 درصد نزدیک‌تر باشد، فاصله اطمینان افزایش می‌یابد.

حجم جامعه

حجم جامعه به گروهی از افراد اشاره می‌کند که دارای ویژگی‌های مشترکی هستند. جامعه می‌تواند کل افرادی باشد که در یک شهر زندگی می‌کنند و یا افرادی با ویژگی‌های خاص‌تر همچون رنج بردن از یک ناتوانی جسمی و یا ساکنان یک گروه قومیتی خاص. زمانی که جامعه کوچک است، حجم جامعه از بیش‌ترین اهمیت برخوردار خواهد بود.

اهمیت تغییر در طول زمان در یافته‌های تحقیق

در اندازه گیری فاصله اطمینان داده‌های تحقیق و زمانی که نتایج تحقیق در طول زمان مورد مقایسه قرار می‌گیرند، باید به این نکته توجه داشته باشیم که آیا به عنوان مثال فعالیت اقتصادی تغییر کرده است و یا تغییر در نتایج به علت خطا در تحقیق رخ داده است. برای آگاهی از این که آیا تغییرات واقعی بوده است یا خطای اندازه گیری رخ داده، بایستی برای تفاوت معنی دار بین دو نتیجه در زمان‌های مختلف یک فاصله اطمینان تعریف کنیم.

جدول بندی متقاطع

جدول بندی متقاطع به معنی ساخت یک جدول و طبقه بندی نتایج یک متغیر بر اساس تغییرات در متغیر دیگر است. این عمل می‌تواند به سادگی با ابزار آنالیز داده‌ها مانند اکسل و یا SPSS انجام گیرد. جدول بندی متقاطع به شما یک تصویر کلی از دو متغیر وابسته و ارتباط آنها ارائه می‌دهد. بنابراین به عنوان مثال در صورتی که انواع روش‌های تجزیه و تحلیل انواع روش‌های تجزیه و تحلیل شما در تحقیق خود سوالی در رابطه با استخدام نیروی کار داشته باشید، جدول بندی متقاطع اطلاعات کامل و واضحی را مثلاً در رابطه با جنسیت افراد استخدام شده و بازه سنی آنها برای شما ارائه خواهد داد. این کار سطوح قدرتمندی از اطلاعات را برای شما فراهم خواهد ساخت و راه کار مفیدی برای بررسی ارتباط بین دو متغیر است.

تست‌های آماری

تست‌های آماری برای آنالیزهای آماری پیچیده‌تر بر روی داده‌ها انجام می‌گیرد. برای انتخاب تست آماری مناسب باید دو سوال از خود بپرسید:

1. داده‌های جمع آوری شده از چه نوع است؟
2. قصد دارید رابطه بین کدام متغیرها را ایجاد کنید؟

برای انتخاب تست آماری مناسب بایستی دو نوع مختلف از تست‌های آماری زیر را در نظر داشته باشید و گزینه مناسب را انتخاب کنید.

• تست‌های پارامتریک- شامل میانگین، انحراف معیار، آزمون t، آنالیز واریانس، همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی و رگرسیون غیر خطی.
• تست‌های غیر پارامتریک- شامل میانه، همبستگی اسپیرمن، آزمون Wilcoxon، آزمون Mann-Whitney و آزمون Friedman.

انتخاب تست یا آزمون مناسب

انتخاب آزمون مناسب از بین موارد ذکر شده ممکن است کار دشواری به نظر رسد. در ادامه برخی قوانین ساده برای انتخاب آزمون آماری مناسب ذکر می‌شود:

• در صورتی که نمونه آماری شما از یک جامعه نمونه با توزیع نرمال انتخاب شده باشد، بایستی از آزمون‌های آماری پارامتریک استفاده کنید. توزیع نرمال الگویی برای توزیع داده‌هایی است که دارای منحنی به شکل زنگوله هستند. این به آن انواع روش‌های تجزیه و تحلیل معنی است که داده‌ها تمایل کمتری به تولید مقادیر غیر معمول دارند.
• در صورتی که نمونه آماری شما از یک جامعه نمونه نرمال انتخاب نشده باشند، از آزمون‌های غیر پارامتریک استفاده کنید. این آزمونها در مواردی کاربرد دارند که داده‌ها برای اندازه گیری خیلی بزرگ و یا خیلی کوچک باشند.

این آزمون‌ها چه اطلاعاتی برای شما ارائه می‌کنند؟

آزمون‌های پارامتریک

معدل: معدل داده‌ها که معمولاً از آن با نام میانگین یاد می‌شود، همان طور که از نام آن پیدا است، میانگینی از داده‌ها را در اختیار محقق قرار می‌دهد.

انحراف معیار: انحراف معیار میزان پراکندگی داده‌ها را نسبت به میانگین محاسبه می‌کند. انحراف معیار برای مقایسه تعدادی از داده‌ها به کار می‌رود.

آزمون t: آزمون t تشحیص می دهد که آیا میانگین دو گروه به طور معناداری با یکدیگر اختلاف دارند یا خیر. این آنالیز برای مواقعی مورد استفاده قرار می‌گیرد که قصد دارید میانگین دو گروه را با یکدیگر مقایسه کنید.

آنالیز واریانس: این آنالیز مانند مورد قبلی به مقایسه میانگین می‌پردازد؛ با این تفاوت که در صورت مقایسه میانگین بیش از دو گروه احتمال خطا به وسیله این آنالیز بسیار کمتر است.

همبستگی پیرسون: این آنالیز روش معمول اندازه گیری همبستگی بین دو متغیر است. همبستگی 1+ به این معنی است که یک همبستگی مثبت خطی بین متغیرها برقرار است. هم چنین همبستگی 1- به این معنی است متغیرها دارای همبستگی منفی خطی هستند.

رگرسیون: رگرسیون فنی برای مدل سازی و آنالیز تعدادی از داده‌هاست. رگرسیون می‌تواند به منظور پیش بینی، استنباط، تست فرضیه و مدل سازی به کار برده شود.

آزمون‌های غیر پارامتریک

میانه: میانه مرکز پراکندگی است. نیمی از داده‌ها در بالای میانه و نصف دیگر در پایین آن قرار می‌گیرند. میانه نسبت به میانگین به داده‌ها حساس‌تر است و از همین رو استفاده از میانه برای توزیع‌های تند و تیز مناسب‌تر است. میانه نسبت به میانگین اطلاعات بیشتری را در برمیگیرد.

همبستگی اسپیرمن: همبستگی اسپیرمن فنی برای تست میزان خطی بودن و قدرت ارتباط بین متغیرهاست. به عبارت دیگر این ضریب به منظور سنجش ارتباط یک گروه از اعداد روی گروهی دیگر استفاده می‌شود.

تست Wilcoxon: این آزمون دو گروه از داده‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کند و تفاوت بین هر دو گروه از داده‌ها را مشخص کرده و آن را آنالیز می‌کند.

تست Mann-Whitney : این آزمون یک آزمون غیرپارامتریک برای بررسی این که آیا دو گروه از مشاهدات داری توزیع یکسانی هستند یا خیر.

تست Kruskal-Wallis : این آزمون یک روش غیر پارامتریک برای تست برابری میانه جامعه بین گروه‌های مختلف به کار برده می‌شود. این کار با تجزیه و تحلیل یک طرفه واریانس توسط رتبه‌ها انجام می‌گیرد.

تست Friedman : تست Friedman یک آزمون غیر پارامتریک برای مقایسه بین دو یا تعداد بیشتری از گروه‌ها کاربرد دارد.

خروجی چیست؟

خروجی آنالیز آماری وابسته به آزمون آماری انتخابی شما خواهد بود. خروجی به احتمال زیاد تعدادی جدول متشکل از داده‌های شما و تعدادی گزارش خواهد بود. دانستن دقیق این مسئله که شما از نتایج داده‌ها چه می‌خواهید بسیار مهم است؛ ممکن است شما تنها نیازمند یک شکل ساده باشید ولی با گستره عظیمی از اطلاعات روبه رو باشید که کار تحلیل آماری را مشکل سازد.

تحلیل آماری بایستی چگونه آنالیز شود؟

مایکروسافت اکسل

برنامه مایکروسافت اکسل شامل مجموعه‌ای از عملیات انواع روش‌های تجزیه و تحلیل آماری است. اکسل می‌تواند آمار توصیفی را در سطح ساده‌ای آنالیز کند. هم چنین در صورت استفاده موثر می‌توان از اکسل برای تحلیل اکتشافی داده‌ها، جدول بندی، مشاهده داده‌ها بر روی نمودار به منظور تشخیص خطا و … استفاده کرد. با این حال اکسل تنها برای زمانی کاربرد دارد که طراحی آزمایش شما بسیار ساده باشد.

برنامه‌های آماری معمول (SPSS, SAS, Stata)

آمار استنباطی معمولا به وسیله برنامه‌های تخصصی آماری مانند SPSS که در مقایسه با اکسل دارای عملیات پیچیده‌تری هستند، آنالیز می‌شود. انتخاب از بین این برنامه‌ها بیشتر بستگی به این دارد که کار با کدام برنامه برای محقق آسان‌تر است و امکان دسترسی به آن وجود دارد. این برنامه‌ها قادرند داده‌ها را ذخیره کنند، اختلافات بااهمیت احتمالی بین گروه‌ها را تشخیص دهند و ارتباط بین متغیرها را پیدا کنند. هم چنین این برنامه‌ها می‌توانند نمودارها و جداول را به واسطه داده‌های جمع آوری شده رسم کنند.

4 responses to “ تحلیل آماری پایان نامه چیست؟ معرفی انواع، نرم‌افزارها و آزمون‌های مربوط به آن ”

بنام خدا. مسایل آماری در پژوهش ها یکی از مشکلات روزمره دانشجویان است. خصوصا افرادی که پس از سال‌ها مجددا به تحصیلات تکمیلی روی آوردند. بنابراین بنده به دنبال افرادی می گردم که تحلیل های آماری را بمن درس بدهد تا در پایان نامه خود موفق باشم. اگر فرد یا گروهی این کلاسها را دایر می کنند لطفا به بنده اطلاع بدهید. با تشکر.

دوست عزیز برای آموزش درس و تحلیل آماری می‌تونید از 2 طریق اقدام به یادگیری کنید.
1- کلاس‌های حضوری در شهرهای مختلف و مخصوصاً تهران که می‌توانید براساس تجربه افراد قبلی، گزینه مناسب را انتخاب کنید.
2- از سایت‌های مختلفی تحلیل آماری را یاد بگیرید. سایت‌های مختلفی مانند مکتب‌خونه، فرادرس یا فرانش است که می‌توانید براساس نیاز خود از آنها استفاده کنید.