دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک

صندوق سرمایه گذاری چیست؟ — به زبان ساده

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، مطالبی با عنوان «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» را ارائه کردیم و در آن، با بازار بورس، فرابورس و بازار پایه و موضوعاتی مانند تابلوخوانی، نوسان‌گیری و تحلیل فاندامنتال در بورس آشنا شدیم. در این آموزش، با صندوق سرمایه گذاری آشنا می‌شویم و انواع آن را معرفی خواهیم کرد.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

یکی از تعاریف ساده سرمایه‌گذاری، خریدن کالایی است که در حال حاضر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در آینده با فروش آن سود کسب خواهد شد. حال این کالا ممکن است ملک، خودرو، طلا، سهام، اشیاء قیمتی و… باشد. به طور کلی، سرمایه‌گذاری را می‌توان در دو نوع مستقیم و غیرمستقیم دسته‌بندی کرد. در سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذار مستقیماً وارد بازار می‌شود و به خرید و فروش سهم می‌پردازد. این کار نیازمند داشتن دانش و تجربه کافی و البته صرف زمان برای بررسی بازار است.

پر واضح است که همه دانش و تجربه کافی را برای معامله در بورس و سایر بازارها ندارند. از طرف دیگر، ممکن است افرادی که باتجربه و خبره نیز باشند، زمان لازم را برای حضور در بازار نداشته باشند. این افراد می‌توانند از طریق واسطه‌های مالی، مانند سبدگردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس سرمایه‌گذاری کنند. واسطه‌های مالی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند و مجوزهای لازم را اخذ کرده‌اند. علاوه بر این، صندوق‌ها و سبدگردانان تیم‌های تخصصی دارند که مرتباً‌ بازار را پایش کرده و سهام سودآور را شناسایی می‌کنند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها از انواع سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم است. صندوق‌های سرمایه گذاری، با وجوهی که از طرف سرمایه‌گذاران در اختیار دارند، سبد‌های متنوعی را تشکیل داده و در ازای آن از سرمایه‌گذاران کارمزد دریافت می‌کنند.

فیلم آموزش صندوق سرمایه گذاری مشترک

در این فیلم آموزشی، مفهوم صندوق سرمایه گذاری مشترک، چگونگی عملکرد، مزایا و معایب و چگونگی سرمایه‌گذاری با استفاده از آن، شرح داده شده است.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (معمولاً کلمه مشترک برای اختصار حذف می‌شود) انواع مختلفی دارند که در این بخش آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت

در این صندوق‌ها، حداقل ۷۰ تا ۹۰ درصد از دارایی‌ها باید در اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود. باقیمانده دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک دارایی‌های صندوق نیز بنا به تصمیم مدیر صندوق و تا سقف ۱۰ درصد در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود. با توجه به درصد بالای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، این صندوق‌ها ریسک پایینی دارند و مناسب افرادی هستند که ریسک‌پذیری پایین‌تری دارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً یک حداقل سود تضمین شده دارند و در فواصل زمانی مشخص، مثلاً سه ماه یک بار، آن را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. سرمایه‌گذار به راحتی می‌تواند به این صندوق‌ها مراجعه کرده و سرمایه خود را نقد کند. اغلب صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، بخشی به نام ضامن دارند که معمولاً یک نهاد مالی معتبر بوده و نقطه اطمینانی برای سرمایه‌گذاران است. سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً‌ ۳ تا ۴ درصد بیشتر از سود بانکی است.

صندوق سرمایه گذاری در سهام

حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری در سهام در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. ۳۰ درصد باقیمانده دارایی‌ها نیز با صلاح‌دید مدیر صندوق، در اوراق مشارکت، سهام، بانک و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. در نتیجه، ریسک این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بیشتر است و سود تضمین شده ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام بیشتر مناسب افرادی است که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارند، اما زمان یا دانش زیادی برای این کار ندارند. تعداد زیادی از این صندوق‌ها نیز ضامن نقدشوندگی دارند.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

در صندوق سرمایه گذاری مختلط، حداکثر ۶۰ درصد از دارایی دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک در سهام و حداقل ۴۰ درصد از آن در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این نوع صندوق، چیزی بین صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه‌گذاری در سهام است. بسیاری از این صندوق‌ها دارای ضامن نقدشوندگی هستند، اما تضمینی برای حداقل سود ندارند.

از آن‌جایی که درک مفاهیم مرتبط با سرمایه‌گذاری، نقش بسزایی در موفقیت یا شکست سیاست‌های پولی یک سازمان یا دولت دارد، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه در قالب آموزشی ۱۵ ساعت و ۵۳ دقیقه‌ای کرده که در ادامه متن به آن اشاره شده است.

• برای دیدن فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه+ اینجا کلیک کنید.

صندوق سرمایه گذاری شاخصی

در صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، پرتفوی سهام با شاخص بازار منطبق می‌شود. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی، مبتنی بر یکی از شاخص‌های موجود در بازار است و تقریباً معادلات آتی انجام نمی‌دهد. از مزیت‌های این صندوق می‌توان به هزینه‌های نسبتاً کم و حذف ریسک مدیریت صندوق اشاره کرد.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی، مدیریت نقش غیرفعالی دارد و تلاش‌ها تنها در جهت تطبیق ترکیب وزن اوراق سبد با شاخص مبنا است.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله

دارایی پایه این نوع صندوق‌ها اوراق بهادار یا دارایی‌های فیزیکی است. واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله، به صورت سهام در فرابورس داد و ستد می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری در سهام و سرمایه‌گذاری مختلط، همه می‌توانند صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز باشند. از آنجایی که واحدهای این نوع صندوق‌ها در بورس معامله می‌شود، عرضه و تقاضا می‌تواند بر قیمت‌ سهام آن‌ها تأثیرگذار باشد.

صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری

صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری، نوعی سرمایه‌گذاری مولد است که در آن، اصل سرمایه حفظ شده و عواید آن بین نیازمندان تقسیم می‌شود. البته سرمایه‌گذار می‌تواند اصل سرمایه یا تنها بخشی از سود را به امور خیریه اختصاص دهد. مجوز این صندوق‌ها را سازمان بورس و اوراق بهادار صادر می‌کند و مدت زمان فعالیت آن‌ها از تاریخ مجوز به مدت سه سال است و بعد از آن باید مطابق اساسنامه تمدید شود. مصرف منافع حاصل از صندوق‌های نیکوکاری در امور نیکوکارانه، تقریباً تضمین شده است.

صندوق های تأمین مالی

همان‌طور که می‌دانیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای تأمین مالی ایجاد شده‌اند. از انواع صندوق‌های تأمین مالی می‌توان به صندوق‌های پروژه، صندوق‌های زمین و ساختمان و صندوق‌های جسورانه اشاره کرد.

صندوق پروژه

صندوق پروژه به طور تخصصی به طرح‌های اقتصادی مرتبط با پروژه‌های اقتصادی می‌پردازد. صندوق پروژه برای اجرای پروژه، طبق مقررات، یک شرکت سهامی خاص به نام شرکت پروژه تأسیس و ثبت کرده و و پس از آغاز بهره‌برداری، آن را به یک شرکت سهامی عام تبدیل می‌کند و سپس، در بورس یا خارج از آن قابل معامله خواهد بود. پس از عرضه سهام شرکت، همه دارایی‌ها و بدهی‌های صندوق به شرکت منتقل می‌شود و صاحبان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، به همان اندازه صاحب سهام شرکت پروژه خواهند شد.

صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان

این صندوق‌ها در قالب یک شخص حقوقی و با مجوز سازمان بورس تأسیس می‌شوند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان، در کنار وام، یکی از منابع مالی سازندگان پروژه‌های ساختمانی هستند.

صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر

صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر، در زمینه راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوآفرین و شرکت‌های کوچک که به منابع مالی دسترسی آنچنانی ندارند، فعالیت می‌کنند. شرکت‌های نوپا و کوچک معمولاً ریسک بالایی برای سرمایه‌گذار دارند. البته، این شرکت‌ها در کنار ریسک بالای سرمایه‌گذاری، در صورت سودآوری، سود بالایی خواهند داشت.

صندوق سرمایه‌ گذاری اختصاصی بازار گردانی

در این نوع صندوق‌ها، سرمایه سرمایه‌گذاران جمع شده و طبق تعهدات، بازارگردانی آن از این محل خواهد بود. هدف بازارگردان متعادل نگه داشتن سهم با دوری آن از صف‌های خرید و فروش و سوق دادن آن به سمت ارزش ذاتی سهم است.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه گذاری مزایای فراوانی دارند که در ادامه، به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

سرمایه گذاری آسان

یکی از مزایای مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری، این است که سرمایه‌گذار وقت و انرژی خاصی برای افزایش سرمایه صرف نمی‌کند. تنها کاری که سرمایه‌گذار باید انجام دهد، این است که صندوق سرمایه گذاری مناسب را انتخاب کرده و به آن مراجعه کند و کارهای مربوط به آن را انجام دهد. ادامه کارهای مرتبط با سرمایه‌گذاری توسط صندوق انجام می‌شود و نیازی به پیگیری و تحلیل بازار توسط سرمایه‌گذار نیست. در این صورت، در وقت سرمایه‌گذار نیز صرفه‌جویی می‌شود.

قابلیت نقدشوندگی مناسب

هر سرمایه‌ای که داشته باشید، در نهایت شاید بخواهید آن را نقد و به پول تبدیل کنید. حال سؤال اینجاست که آیا هر زمان که اراده کنیم، می‌توانیم سرمایه خود را نقد کنیم؟ سهولت و سرعت تبدیل سرمایه به پول، یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب سرمایه‌گذاری است.

بازار بورس و سهام نیز که معمولاً معامله در آن انجام می‌شود، همواره قابلیت نقدشوندگی ندارد. برای مثال، گاهی ممکن است یک سهم به دلایلی تا مدتی بسته شود یا اینکه در صف دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک فروش گرفتار شود و نتوان سهام آن را نقد کرد. از سال ۱۳۸۶ به بعد، سرمایه‌گذاران می‌توانند در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده و به این ترتیب، دغدغه‌ای برای نقد کردن سهام خود نخواهند داشت. ضامن نقدشوندگی این اطمینان خاطر را ایجاد می‌کند.

کاهش ریسک

بر اساس قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار، صندوق‌ها باید سبد متنوعی از دارایی‌های نقدی و اوراق بهادار تشکیل دهند. برخی از این دارایی‌ها، مثل سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت، دارای درآمد ثابتی هستند و به همین دلیل ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. بدین ترتیب، ریسک سرمایه‌گذاری شخصی به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

نظارت و شفافیت اطلاعات

متولی، حسابرس و سازمان بورس و اوراق بهادار، سه نهادی هستند که در بازه‌های زمانی منظم صندوق‌ها را مورد بازرسی قرار می‌دهند. بنابراین، همه فعالیت‌های صندوق‌ها به صورت شفاف اطلاع‌رسانی می‌شود.

سرمایه گذاری حرفه‌ ای

همان‌طور که گفتیم، یکی از ویژگی‌های مهم صندوق‌ها این است که تیمی متخصص دارند و سرمایه‌گذاری طبق نظر این تیم متخصص انجام می‌شود. این تیم و مدیریت‌ آن همواره در تلاش هستند سبد سرمایه‌گذاری را به گونه‌ای بچینند که خروجی و بازده بهینه حاصل شود.

تنوع سرمایه‌ گذاری

همان‌طور که می‌دانیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری از سرمایه‌های خرد تشکیل می‌شوند و به همین دلیل، مجموع سرمایه‌ آ‌ن‌ها عدد قابل توجهی خواهد شد. پر واضح است که اگر میزان سرمایه زیاد باشد، انتخاب‌های بیشتر و متنوع‌تری برای سرمایه‌گذاری وجود خواهد داشت.

چگونه در صندوق ها سرمایه گذاری کنیم؟

اولین کار برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها این است که میزان ریسک‌پذیری خود را بدانید و با توجه به آن، نوع صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید. در گام بعدی، باید از میان صندوق‌هایی که فعالیت می‌کنند، با توجه به سابقه و خدماتی که به مشتریان ارائه می‌دهند، صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید. هر یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای شعبی هستند که با در دست داشتن مدارک لازم باید به آن‌ها مراجعه کنید. این شعب که توسط خود صندوق معرفی می‌شوند، می‌توانند بانک، کارگزاری یا یک شرکت تأمین سرمایه باشند. پس از انجام کارهای اداری معمول، گواهی سرمایه‌گذاری صادر شده و می‌توانید آن را دریافت کنید.

فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه

برای آشنایی بیشتر با صندوق‌های سرمایه‌گذاری و موضوعات مربوط به آن، می‌توانید به فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه مراجعه کنید. در این آموزشِ ۱۵ ساعت و ۵۳ دقیقه‌ای، می‌توانید با انواع بازارهای مالی آشنا شوید. در درس اول این آموزش، با بازارهای مالی و بازارهای تابعه آن‌ها آشنا خواهید شد. درس دوم درباره نرخ بهره و نحوه تعیین آن و درس سوم درباره نرخ بهره و ارزش‌گذاری اوراق قرضه است. لینک آموزش مذکور در ادامه آورده شده است.

• برای دیدن فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه+ اینجا کلیک کنید.

مطالعه موردی بازار پولی و نرخ بهره در درس چهارم این آموزش بیان شده و موضوعات درس‌های پنجم و ششم، به ترتیب، بررسی بازار پول و مدیریت بازار اوراق قرضه هستند. مطالب مربوط به بررسی تسهیلات و سیستم بازار تسهیلات رهنی نیز در درس هفتم آورده شده است.

شناخت سهام و جزییات بازار آن نیز یکی از موضوعات این آموزش است که در درس هشتم به آن پرداخته شده است. بازار پول‌های بین المللی و بازار اوراق بهادار تعهد شده نیز در درس‌های نهم و دهم مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در نهایت، در درس پایانی و یازدهم این مجموعه آموزش موضوعاتی درباره مؤسسات مالی با صندوق مشترک و پوششی سرمایه‌گذاری ارائه شده است.

سخن پایانی

در این مقاله از مجموعه مقالات اقتصادی مجله فرادرس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کاربرد، انواع و مزایای سرمایه‌گذاری در آن‌ها را به صورت خلاصه شرح دادیم. در پایان، از شما دعوت به عمل می‌آوریم پرسش‌ها و تجربیات خود پیرامون بهره‌گیری از این صندوق‌ها را با ما و دیگر خوانندگان مجله فرادرس در میان بگذارید و از این طریق به کامل‌تر شدن هر چه بیشتر این مطلب کمک کنید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

صندوق های سرمایه گذاری

طی دو دهه ی گذشته صندوق های سرمایه گذاری مشترك از محبوبیت زیادی در بین سرمایه گذاران برخوردار شده اند. در حال حاضر بیش از ۸۰ میلیون نفر در آمریکا در صندوق های سرمایه گذاری سرمایه گذاری کرده اند و برای بسیاری از سرمایه گذاران، سرمایه گذاری در بورس به معنای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری است. در همین راستا در سرتاسر جهان صندوق های سرمایه گذاری به شکل ها و روش های مختلف و به عنوان ابزاری مفید و کارآمد برای سرمایه گذاری در اوراق بهادار شکل گرفته اند. ایران نیز از این قاعده دور نبوده است و در حال حاضر صندوق های متعددی در بازار سرمایه ی ایران در حال فعالیت هستند. در تئوری، سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری بسیار مطلوب و مورد توصیه خبرگان است، ولی در عمل این کار باید با دقت و بررسی عمیق انجام شود.

صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست؟

صندوق سرمایه گذاری چیزی نیست جز مجموعه ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار. در واقع می توان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که در آن افراد مختلف پول های خود را روی هم می گذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند. درنتیجه، شما به جای سرمایه گذاری در یک سهم یا اوراق مشارکت خاص در یک صندوق سرمایه گذاری مشترک سرمایه گذاری می کنید. شما براساس قوانین و مقررات مرتبط با پرداخت مبلغی در مجموعه ی سبد سرمایه گذاری می کنید. همین تنوع در سرمایه گذاری سبب کاهش خطر آن می شود و سبب افزایش جذابیت صندوق سرمایه گذاری می شود. صندوق سرمایه گذاری به سه روش به سرمایه گذاران خود سود می دهد:

۱- سود ناشی از معاملات سهام یا اوراق مشارکت موجود در سبد سرمایه گذاری.

2- سود نقدی سهام و یا بهره ی پرداخت شده به اوراق مشارکت موجود در سبد سرمایه گذاری.

3- افزایش ارزش سهم سرمایه گذار در صندوق سرمایه گذاری که سرمایه گذار می تواند با فروش سهم خود در صندوق سود کسب کند. معمولاً صندوق ها این امکان را به شما می دهند که به جای دریافت سود نقدی، آن را دوباره در خود صندوق، سرمایه گذاری کنید و بدین ترتیب مالک تعداد بیشتری از واحدهای صندوق شوید.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری مشترک

1. مدیریت حرفه ای: یکی از مزایای مهم صندوق های سرمایه گذاری آن است که توسط گروهی از تحلیل گران و افراد حرفه ای مدیریت می شوند و همین مساله نکته ی بسیار مهمی برای سرمایه گذاران به ویژه سرمایه گذاران خرد و غیر حرفه ای به شمار می رود.

2. تنوع: براساس تئوری های مالی با افزایش تنوع در سرمایه گذاری می توان خطر سرمایه گذاری را کاهش داد و کاهش قیمت یک سهم را با افزایش در سایر اوراق بهادار جبران کرد. معمولاً سبد صندوق های سرمایه گذاری بزرگ حاوی ده ها سهم و یا اوراق مشارکت متنوع است تا خطر سرمایه گذاری به حداقل برسد.

3. سادگی: سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری ساده است و نیازی به تحلیل های پیچیده ندارد.

معایب صندوق های سرمایه گذاری

1. مدیریت حرفه ای: همانطور که مدیریت حرفه ای یکی از مزایای صندوق های سرمایه گذاری است یکی از معایب آن نیز به شمار می رود. چون مدیران حرفه ای ممکن است به فکر منافع خود باشند و همواره در جهت بهتر شدن بازده ی سرمایه گذاران عمل نکنند (به ویژه اگر درآمد آن ها ارتبط چندانی با سود صندوق نداشته باشد.)

2. تنوع زیاد: تنوع بیش از حد ممکن است سبب کاهش بازده ی سرمایه گذار شود زیرا اگر در یک سهم سود زیادی کسب کنید به دلیل آنکه آن سهم بخش کوچکی از سبد را تشکیل می دهد، بازده ی شما تغییر چندانی نخواهد داشت.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق های سرمایه گذاری بسیار متنوعی در سطح جهان وجود دارد. ولی به طور کلی صندوق های سرمایه گذاری در سه دسته از ابزارهای مالی سرمایه گذاری می کنند: اوراق دارایی (سهام)، اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی) و اوراق قرضه/مشارکت دولتی (بدون ریسک). بازده صندوق های سرمایه گذاری، با استفاده از ارزش خالص دارایی یا NAV ارزیابی شده و واحدهای آن قیمت گذاری می شوند. یکی از انواع معروف صندوق های سرمایه گذاری، صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (EXCHANGE TRADED FUND) یا ETF نام دارد که گرچه مانند صندوق های سرمایه گذاری معمولی است ولی مانند یک سهم در بازار سرمایه معامله و قیمت آن در نتیجه ی عرضه و تقاضا مشخص می شود.

ارزش خالص دارایی ها یا NAV (NET ASSET VALUE)

همانطور که گفته شد شما با پرداخت مبلغی مالک بخشی از صندوق سرمایه گذاری می شوید. NAV یا ارزش خالص دارایی ها در واقع ارزش مجموعه ی سرمایه گذاری صندوق تقسیم بر تعداد سهام آن است که در پایان هر روز معاملاتی با توجه به تغییرات قیمت سهام، اوراق بهادار و سود های نقدی تعلق گرفته به آن محاسبه می شود.

صندوق های سرمایه گذاری موجود در ایران

در ایران براساس اساسنامه ی تاسیس صندوق های سرمایه گذاری، تعدادی صندوق سرمایه گذاری در حال فعالیت هستند که مشخصات و عملکرد آنها در این بخش سایت قابل مشاهده است. هر صندوق سرمایه گذاری خود دارای سایت اینترنتی مجزایی نیز هست. در سایت هر یک از صندوق های سرمایه گذاری اطلاعات زیادی در مورد نحوه ی سرمایه گذاری، ابطال آن و سایر موارد و مسایل قانونی وجود دارد.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟ صفر تا صد

سرمایه‌گذاری در بورس به صورت مستقیم، برای افرادی که در این حوزه دانشی ندارند ریسک بالایی به همراه دارد. ‌به‌علاوه نیازمند صرف زمان برای بررسی و انتخاب سهام است. یکی از راه‌هایی که از طریق آن می‌توانیم هم در زمان صرفه‌جویی کنیم و هم از بازده‌ بازار سهام بهره‌مند شویم، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. اما با این حال باز هم انتخاب یک صندوق مناسب برای سرمایه‌گذاری، جزو چالش‌های تکراری سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود.

در این مطلب سعی کرده‌ایم که به همه‌ی سؤالات احتمالی شما در رابطه با این صندوق‌ها پاسخ دهیم. پس اگر قصد خرید واحد‌های این نوع صندوق‌ها را دارید، تا انتهای این مقاله همراه آکادمی دانایان باشید.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک یک ابزار سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

به طور کلی سرمایه‌گذاری در بورس به ۲ روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. در روش مستقیم، فرد سرمایه‌گذار با توجه دانش و سطح ریسک‌پذیری خود و برخی عوامل دیگر، سهام مورد نظر را خریداری ‌می‌کند. اما در مقابل در روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به دو روش می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری نمود.

1. سپردن سرمایه به شرکت‌های سبدگردان‌
   در این حالت فرد، شرکتی را برای سپردن سرمایه‌اش انتخاب می‌کند و سرمایه‌ی خود را برای سرمایه‌گذاری به او واگذار می‌کند. مدیر سرمایه‌گذاری یا شخص سبدگردان، باید دغدغه‌های سرمایه‌گذار، مانند ریسک‌پذیری، ترجیحات و چند عامل دیگر را مد نظر قرار دهد؛ سپس اقدام به تشکیل سبد سهامی کند.
2. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری
   در این حالت از هیچ‌کدام از افراد سرمایه‌گذار سؤالی پرسیده نمی‌شود. این گزاره بیانگر این است که خرید واحد‌های صندوق به معنی موافقت فرد سرمایه‌گذار با شرایط صندوق اعم از نوع سرمایه‌گذاری، ترکیب دارایی و سایر موارد است. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در این دسته از سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرد که در این مقاله به تشریح آن پرداخته شده است.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟

به بیانی ساده صندوق‌ سرمایه‌گذاری مشترک، نوعی ابزار مالی برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است. در این نوع صندوق از سرمایه‌ی سرمایه‌گذاران متعدد، جهت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار استفاده می‌شود. در واقع این نوع صندوق‌ها همچون استخر پولی هستند که سرمایه‌های مردم در آن جمع‌شده است و مدیران صندوق که متخصصان امور سرمایه‌گذاری هستند برای سرمایه‌گذاری سرمایه‌‌ی در دسترس تصمیم‌گیری می‌کنند. فرض کنید مجموعه‌ای از افراد قصد دارند هر یک با مبلغ ۱۰ میلیون تومان در بازار سرمایه سرمایه‌گذاری کنند. شاید سرمایه‌ی آن‌ها در این مرحله برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری‌شان کافی نباشد، به‌علاوه دانش کافی برای سرمایه‌گذاری هم نداشته باشند. در اینجا برای حل این مشکل، محصولی تحت عنوان صندوق‌ سرمایه‌گذاری مشترک طراحی شده است که مجموعه‌ای از افراد می‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کنند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. به بیانی دیگر، دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک تقریباً برای هر نوع رویکرد در سرمایه‌گذاری یک نوع صندوق وجود دارد.
بر اساس امیدنامه‌ی موجود در سازمان بورس، این صندوق‌‌ها به ۶ دسته تقسیم می‌شود:
1. نیکوکاری 2. مختلط 3. شاخصی 4. سهامی 5. با درآمد ثابت 6. توسعه‌ی بازار سرمایه

همچنین بر اساس نوع دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به ۳ دسته‌ تقسیم می‌شود:
1. در اوراق بهادار با درآمد ثابت 2. مختلط 3. سهامی

البته فارغ از دسته‌بندی فوق، هر کدام از صندوق‌های نام برده از جهتی دیگر به دو دسته‌ تقسیم می‌شود:
1. دارای ضمانت نقدشوندگی 2. بدون ضمانت نقدشوندگی.

مقایسه‌ی انواع صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

اهمیت صندوق‌های سهامی، مختلط و با درآمدثابت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک از سایر صندوق‌ها بیشتر است و سرمایه‌گذارن خرد از این نوع صندوق‌ها برای سرمایه‌گذاری بیشتر استفاده می‌کنند. با توجه به همین نکته در این بخش به مقایسه‌ی اجمالی این ۳ صندوق سرمایه‌گذاری مشترک می‌پردازیم:

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سهامی

بخش عمده‌ی دارایی‌های این نوع صندوق را سهام شرکت‌های بورسی تشکیل می‌دهد. بیش از ۷۰ درصد از دارایی‌های این نوع صندوق در سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا بازار اول و دوم فرابورس سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین تا حداکثر ۳۰ درصد مابقی آن، در اوراق مشارکت و امثال آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود.
با توجه به نوع سرمایه‌گذاری صندوق‌های سهامی، سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها نسبت به صندوق با درآمد ثابت و مختلط از ریسک بیشتری برخوردار است. همچنین احتمال بیشتری هم وجود دارد تا سود بالاتری نصیب سهامداران خود کند. در مجموع می‌توانیم بگوییم که صندوق سهامی برای افراد ریسک‌گریز نمی‌تواند انتخاب درستی باشد.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک درآمد ثابت

عمده‌ی سرمایه‌‌ی تحت مدیریت در این صندوق‌ها در سرمایه‌گذاری‌های کم ریسکی مانند، سپرده‌ی نزد بانک‌ها، اوراق مشارکت و اوراق خزانه سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین بر اساس مصوبه‌ی سازمان بورس، حداقل ۷۵ و حداکثر ۸۵ درصد از دارایی این نوع صندوق، باید در اوراق با درآمدثابت سرمایه‌گذاری شود. همچنین مابقی آن می‌تواند وارد سهام شرکت‌های مختلف شود.
در مجموع صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، حداقل بازده مورد انتظار برای سرمایه‌گذاران را فراهم می‌کند. به بیانی دیگر کم‌ریسک‌ترین نوع سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران است. به طور معمول افراد ریسک‌گریز تمایل بیشتری برای سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق را دارند.

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک مختلط

در صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، حداقل ۴۰ و حداکثر ۶۰ درصد از دارایی صندوق، باید در سهام سرمایه‌گذاری شود. همچنین بین ۴۰ تا ۶۰ درصد مابقی، در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری‌ می‌شود.
به نوعی هم از نظر ریسک و بازده احتمالی و هم از نظر ترکیب دارایی‌ها، می‌توانیم این صندوق را حد وسط بین دو صندوق قبلی در نظر بگیریم.
صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، برای سرمایه‌گذارانی که تحمل میزان ریسک صندوق‌های سهامی را ندارند و از طرفی مایل نیستند سرمایه خود وارد صندوق‌های با درآمد ثابت کنند، گزینه‌ی مناسبی محسوب می‌شود.

کدام صندوق سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟

این که کدام یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک برای شما مناسب است به عوامل مختلفی مانند سطح ریسک‌پذیری و بازده‌ی مورد انتظار شما از سرمایه‌گذاری بستگی دارد. اگر فردی ریسک‌گریز هستید، صندوق با درآمد ثابت و اگر ریسک‌پذیر هستید، صندوق سهامی می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای شما باشد. همچنین می‌توانید با تقسیم سرمایه‌ی خود بین صندوق‌های مختلف، رفتاری منطقی و با توجه به شرایط بازار، بازدهی قابل قبولی کسب کنید. بنابراین این مورد کاملاً وابسته به ویژگی‌های شخصیتی شماست. این که چه مدت به سرمایه‌ی خود نیاز نخواهید داشت، اگر بخشی از سرمایه‌ی خود را از دست بدهید چه میزان بر رفاه زندگی روز‌مره‌ی شما اثر خواهد داشت موضوعاتی هستند که شما برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک باید پاسخ دهید.

مزایا و معایب صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

مانند هر نوع سرمایه‌گذاری دیگر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هم معایب و مزایای خودشان را دارند. در ادامه برخی از آن‌ها را با هم مرور می‌کنیم.

نقدشوندگی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

عبور سرمایه از فیلتر تحلیل و دانش در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

محدودیت ریسک در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

اگر به سرمایه‌گذاری پرریسک علاقه‌مند هستید، مقاله‌ی مربوط به صندوق جسورانه را مطالعه کنید.

اصول انتخاب بهترین صندوق

پارامترهای زیادی برای انتخاب درست بین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وجود دارد. در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1. ارزش بازار صندوق
   هرچه ارزش بازاری یک صندوق بالاتر باشد، نشان از اعتبار بالاتر آن صندوق و مقبولیت آن در مقایسه با سایر صندوق‌ها نزد سرمایه‌گذاران دارد.
2. بررسی عملکرد صندوق و سابقه‌ی بازدهی آن
   مرور عملکرد صندوق در گذشته این دیدگاه کلی را به ما می‌دهد که آیا این صندوق، می‌تواند انتظارات ما را برآورده کند یا خیر. البته نمی‌توان عملکرد گذشته را دلیلی بر بازدهی آینده همانند دوره گذشته پنداشت، اما تا حدودی می‌تواند در انتخاب ما مؤثر باشد.
3. مقایسه‌ی همه جانبه‌ی صندوق‌ها با یکدیگر
   هدف مشترک همه‌ی صندوق‌ها کسب سود بیشتر است. در مقایسه‌ی صندوق‌ها با یکدیگر باید برخی نکات را در نظر بگیریم. مقایسه‌ی سود یک صندوق با درآمد ثابت با سود یک صندوق سهامی ، اشتباه است، چون نوع سرمایه‌گذاری و میزان ریسک دارایی‌ هر کدام با یکدیگر متفاوت است.
   برای این کار می‌توانیم به سایت فیپیران مراجعه کنیم. با استفاده از آمار و ارقام از وضعیت صندوق‌ها به طور کامل آگاه شویم. همچنین از بسیاری از جزئیات صندوق‌ها که در تصمیم‌گیری ما مؤثر است، آگاه شویم.

نحوه‌ی کسب سود از صندوق سرمایه‌گذاری مشترک

عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک تا حد زیادی به شرایط بازار بورس و دیگر دارایی‌های موجود در سبد آن‌ها بستگی دارد. همچنین به طور کلی سود این صندوق‌ها از دو طریق به دست می‌آید.

1. سودی که از معاملات سهام یا اوراق مشارکت موجود و یا افزایش قیمت سهامی که صندوق آن را خریده حاصل می‌شود. این مورد موجب افزایش قیمت واحدهای صندوق می‌شود و سرمایه‌گذار از این طریق سود می‌کند.
2. بعضی از صندوق‌ها بنا بر استراتژی‌ای که دارند از محل درآمد خود، سودی را میان صاحبان واحدها تقسیم می‌کنند. البته باید این نکته را یادآور بشویم که تقسیم سود به سیاست‌های صندوق بستگی دارد.

بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در چند سال اخیر

در چند سال اخیر بنا به شرایط اقتصادی، بازار سهام با افت و خیز‌های فراوانی رو به رو بوده است. همچنین مردم هم حضور گسترده‌تری در بازار داشته‌اند. نتیجه‌ی این فرآیند افزایش نقدینگی در بازار سهام بوده است. در چنین شرایطی قطعاً بخشی از این پول هم وارد صندوق‌ها می‌شود. هر صندوقی که عملکرد بهتری داشته باشد، می‌تواند سرمایه‌ی بیشتری جذب کند.

در سال‌های اخیر، صندوق‌ها آمار و ارقام جالبی از خود به جا گذاشته‌اند. در سال 1399 که بازار سهام، ریزشی تاریخی را تجربه کرد، برخی از صندوق‌ها بازدهی مثبت و قابل قبولی داشته‌اند. البته باید به این نکته هم اشاره کنیم که به طور معمول در زمان ریزش بازار، تمایل سهامداران به سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها بیشتر می‌شود.

در همین رابطه، صندوق‌های با درآمد ثابت بعضاً توانستند بازدهی بالای 30 درصدی را دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک ثبت کنند که با توجه به میزان ریسک این نوع صندوق، عدد بسیار قابل قبولی است.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

در این مطلب ابتدا سعی کردیم تا تعریفی از صندوق سرمایه‌گذاری مشترک داشته باشیم. سپس به شرح سه نوع از مهم‌ترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک پرداختیم. با توجه مقایسه و همچنین مزایا و معایب این صندوق‌ها، اگر در بازار سهام مبتدی هستید یا وقت کافی برای بررسی و معامله در بازار را ندارید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک می‌تواند انتخاب مناسبی برای سرمایه‌گذاری شما باشد. اگر قصد سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا مقاله‌ی مربوط به هر صندوق را به صورت کامل مطالعه کنید. تنوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در بازار سرمایه‌ی ایران بسیار بالاست و شما می‌توانید متناسب با سطح ریسک پذیری خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنید و با دیدی بلندمدت اقدام به سرمایه‌گذاری کنید.

اگر به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در املاک یا زمین و ساختمان علاقه‌مند هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا مقالات مرتبط با آن را مطالعه کنید.

مدیریت دارایی

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نیازمند تخصص، دانش و صرف زمان کافی برای بررسی فرصت‌­ها و تهدیدهای انواع گوناگون سرمایه‏‌گذاری می‌باشد. شرکت تامین سرمایه خلیج فارس در همین راستا خدمات مدیریت دارایی شامل ” تاسیس و مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری” و ” سبدگردانی” امکان دسترسی عموم سرمایه‌گذاران با درجات مختلف ریسک پذیری را به فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه فراهم آورده‌است.

معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری:

صندوق­‌های سرمایه‌گذاری یکی از بهترین روش­‌ها برای ورود سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه هستند که تحت نظارت و با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌­کنند. مزیت صندوق­‌های سرمایه‌گذاری نسبت به سرمایه‌گذاری شخصی در استفاده از مدیریت تخصصی سرمایه، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، بهره‌گیری از صرفه­‌جویی‌های ناشی از مقیاس و تامین منافع برای سرمایه­ گذاران می‌باشد. مدیریت دارایی‌ها از طریق صندوق‌های سرمایه‌­گذاری این امکان را فراهم می‌­آورد که سرمایه‌گذاران ضمن حفظ دارایی‌های خود، در هر سطحی از ریسک ­پذیری، مناسب‏‌ترین بازدهی را کسب نمایند.

مزایای صندوق‏‌های سرمایه‌گذاری:

1. سادگي: يكي از خصوصيات صندوق‌های سرمايه‌گذاری, سادگی در سرمايه‌گذاری برای سرمايه‌گذاران جزء می‌باشد. سرمایه‌گذاران در هر لحظه قادرند واحدهای خود را به فروش برسانند. همچنين سرمايه‌گذاران در هر روز مي‌توانند از قيمت واقعی واحدهای صندوق مطلع گردند.

2. تنوع در سرمايه‌گذاری: با توجه به قوانين, صندوق‌ها مجاز به سرمايه‌گذاری در دارایی‌‏های مختلف به صورت محدود می‌باشند. لذا پرتفوليو‌ی صندوق‌های سرمايه‌گذاری دارای تركيب متنوعی است که ريسك سرمايه‌گذاری در صندوق را به نحو چشم‌گيری كاهش مي‌دهد.

3. مديريت حرفه‌ای: با عنايت به توانايی مالی صندوق‌های سرمايه‌گذاری مشترك، اين صندوق‌ها قادر به جذب و استخدام مديران حرفه‌ای در زمينه بورس اوراق بهادار و بازار سرمايه و استفاده از بهترين نرم‌افزارهای موجود می‌باشند.

4. هزينه‌های معقول: از آنجا که هزینه بکارگیری نیرو‌های متخصص، گردآوری و تحلیل اطلاعات و گزینش سبد بهینۀ اوراق بهادار در این صندوق‌ها میان تمامی سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود، سرانه هزینه هر سرمایه‌گذار کاهش می‌یابد. هزینه‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به مراتب پایین‌تر از خرید و فروش مستقیم سهام توسط خود سرمایه‌گذاران است.

ريسک‌های صندوق سرمايه‌گذاری:

1. کاهش ارزش دارايي‌های صندوق: قيمت سهام در بازار می‌تواند کاهش يابد و در اثر آن صندوق و سرمايه‌گذاران آن متضرر شوند.

2. نکول اوراق مشارکت: گرچه صندوق در اوراق مشارکتی سرمايه‌گذاری می‌کند که سود و اصل آن توسط يک مؤسسه معتبر تضمين شده‌است، ولي اين احتمال (هر چند ضعیف) وجود دارد که ناشر و ضامن به تعهدات خود در پرداخت به‌موقع سود و اصل اوراق مشارکت مذکور، عمل ننمايند.

3. نوسان بازده بدون ريسک: درصورتی‌که نرخ سود بدون ريسک (نظير سود علي الحساب اوراق مشارکت دولتی) در انتشارهای بعدی توسط ناشر افزايش يابد، قيمت اوراق مشارکتی که سود حداقلی براي آن‌ها تضمين شده‌است در بازار کاهش می‌يابد. اگر صندوق در اين نوع اوراق مشارکت سرمايه‌گذاری کرده‌باشد و بازخريد آن به قيمت معين توسط يک مؤسسه معتبر (نظير بانک) تضمين نشده‌باشد، با افزايش نرخ اوراق بدون ريسک، صندوق ممکن است متضرر شود.

تقسیم‌بندی صندوق‏ های سرمایه‏ گذاری:

از دیدگاه کلی می‌توان صندوق‏‌های سرمایه‌گذاری را به دو گروه قابل معامله و غیر قابل معامله (بادرآمد ثابت و سهامی) به شرح ذیل تقسیم بندی نمود.

صندوق‌های قابل معامله:

صندوقETF یا Exchange Traded Fund نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از دارایی‌های متنوع تشکیل شده و واحدهای آن در طول روز “همانند سهام” در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. برخی از این صندوق‌ها می‌توانند دنباله‌روی یک بازار، یک صنعت یا کالای خاص باشند. حال اگر ما به عنوان سرمایه ‏گذار دنبال فعالیت در بازار سهام البته بدون متحمل شدن ریسک زیاد، هزینه معاملات فراوان و پیچیدگی‌های مختلف آن باشیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله می‌تواند بهترین انتخاب ما باشد. این صندوق‌ها در واقع محصولی با هزینه، ریسک و پیچیدگی کمتر نسبت به خرید و فروش مستقیم سهام و دارای مزایای آن هستند.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله:

+ معافیت مالیاتی معاملات واحدها

+ افزایش نقد شوندگی واحدهای صندوق با وجود عملیات بازارگردانی

+ تخصیص بهینه‌دارایی ‏ها ‌(متنوع‌سازی) با حذف هزینه و صرف زمان اندک

+ سادگی، سهولت و سرعت در معامله

+ کاهش زمان تصفیه نسبت به صندوق‌های فعلی

+ خرید و فروش آنلاین واحدهای صندوق توسط سرمایه‏ گذار

صندوق‌‏های غیرقابل معامله:

صندوق سرمایه‏ گذاری مشترک یا غیرقابل معامله به صندوقی گفته می‌شود که سهام آن قابل معامله در بورس نمی‌باشد و برای خرید و فروش واحدهای صندوق یا باید بصورت حضوری به یکی از دفاتر صندوق مراجعه کرده و یا از طریق سایت صندوق‌ها واحدهای سرمایه‌گذاری را خرید و فروش کنید. در حال حاضر در بازار سرمایه ایران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرقابل معامله مثل صندوق‏ های سرمایه‏ گذاری قابل معامله در سه قالب اوراق با درآمد ثابت، سهامی و مختلط وجود دارند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت وجوه دریافت شده از سرمایه‌گذاران را در اوراق با درآمد ثابت، مثل اوراق بدهی یا سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند و همواره جریان نقدینگی ثابتی را برای سرمایه گذاران خود فراهم می‌کنند. سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ برای کسانی مناسب است که تمایل به پذیرش ریسک ندارند.

صندوق­‌های سرمایه‌گذاری مختلط:

صندوق سرمایه‌گذاری مختلط ترکیبی از صندوق سهامی و صندوق با درآمد ثابت است. در این نوع صندوق حداقل ۴۰ درصد از دارایی را سهام و حداقل ۴۰ درصد را اوراق با درآمد ثابت یا سپرده تشکیل می‌دهد.۲۰ درصد باقی‌مانده می‌تواند از بین سهام یا اوراق با توجه به شرایط حاکم بر بازار سرمایه انتخاب شود. ترکیب دارایی‌ها در صندوق‌های سرمایه‌گذاری تاثیر مستقیم روی میزان ریسک‌ و سودآوری صندوق دارد. هر چه مقدار سرمایه‌گذاری در بازار سهام بیشتر باشد انتظار سودآوری بیشتر می‌شود و به دلیل طبیعت نوسانی بازار سهام میزان ریسک‌ افزایش می‌یابد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ترکیب دارایی بهینه‌تری دارد.

صندوق­‌های سرمایه‌گذاری در سهام:

برای سرمایه‌گذارانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند، خرید واحدهای این نوع از صندوق‌ها جذاب­تر است. ریسک این نوع صندوق‌ها از صندوق‌های دیگر بیشتر است و به همین میزان سرمایه‌گذاران انتظار بازده بالاتری دارند. صندوق‌های سهامی اغلب تقسیم سود دوره‌ای ندارند و سرمایه‌گذاران فقط از افزایش قیمت واحدهای صندوق سود می‌برند. باید توجه داشت که این نوع صندوق‌ها به علت وابستگی زیاد به بازار بورس در دوران رشد اقتصادی عملکرد بهتری دارند در عوض در دوران رکود اقتصادی سود پایینی داشته یا حتی زیان‌ده باشند.

صندوق­‌های بازارگردانی:

حفظ نقدشوندگی و کارایی قیمت را می‏توان از جمله عواملی برشمرد که نقش اساسی در عملکرد درست بازار سرمایه دارند. چرا که در غیاب آنها سرمایه­‌گذاران قادر به تخصیص بهینه سرمایه در فرصت­‌های مختلف سرمایه‏‌گذاری نیستند. خدمات بازارگردانی به شرکت‌ها کمک می‌­کند که عملکرد و نقدشوندگی سهام خود در بازارهای مالی را بهبود بخشیده و موجب کشف قیمت کاراتر و افزایش عمق سفارشات می‌گردد.

مزایای بازارگردانی:

+ بهبود حجم و کیفیت معاملات

+ به حداقل رساندن ریسک نوسانات شدید قیمت

+ بهبود کشف قیمت در حراج های آغازین و پایانی بازار

+ بهبود قیمت­‌گذاری دارایی و نزدیکتر شدن قیمت به ارزش ذاتی سهم

+ کاهش هزینه معاملات برای سرمایه­گذار به واسطه افزایش نقدشوندگی

+ بهبود نقدشوندگی که موجب ارتقا اطلاعات درباره شرکت و کاهش هزینه سرمایه آن می‌گردد.

معرفی سبدگردانی اختصاصی:

سبدگردانی اختصاصی به مفهوم تخصیص مجموعه ­ای از دارایی ­ها شامل سهام، اوراق بهادار و… به یک سرمایه­‌گذار خاص می­‌باشد. از مزایای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی از طریق سبدهای اختصاصی استفاده از دانش و مهارت نیروهای متخصص، کاهش ریسک سرمایه­‌گذاری و مدیریت مستمر جهت ایجاد بالاترین بازدهی ممکن برای سرمایه ­گذاران می‌­باشد. شرکت تامین سرمایه خلیج فارس به عنوان مدیر سبدهای اختصاصی درصدد است با در نظر گرفتن درجه ریسک‌پذیری هر سرمایه­ گذار، اقدام به تشکیل سبد اختصاصی نموده و حداکثر منافع ممکن را برای دارایی ‌های سرمایه­‌گذاران تامین نماید.

همه چیز درباره صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

برخی افراد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری را با صندوق‌های دیگر! اشتباه می‌گیرند.

پس بهتر است از اصول و پایه توضیح دهیم.

صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری عمدتا توسط کارگزاران رسمی بورس تأسیس می‌شوند و تحت نظارت سازمان بورس و با مدیریت افراد متخصص، فعالیت می‌کنند.

این صندوق‌ها، وجوهی که سرمایه‌گذاران در اختیـار آنها قرار می‌دهند را در سبد متنوعی از سهام و سایـر اوراق بهادار سرمایـه‌گذاری می کننند.

اصلی‌ترین هدف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، کسب بازده مناسب برای سرمایه‌گذاران و کاهش ریسک سرمایه گذاری در بورس برای غیرحرفه‌ای‌هاست.

به افرادی که بتازگی قصد دارند وارد بورس شوند توصیه می شود بجای خرید مستقیم سهام شرکت‌ها، از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری اقدام کنند.

شما با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (از طریق خرید واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق)، در حقیقت یک سبد سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهید که این سبد، به طور دائم تحت نظارت و مدیریت افراد متخصص و خبره است.

چند نوع صندوق سرمایه‌گذاری وجود دارد؟

انواع متعددی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری براساس نوع اوراق بهاداری که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند و نیز اهدافی که دنبال می‌کنند وجود دارد.

بعضی از آنها عبارتند از: صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول، صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اوراق با درآمد ثابت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی و … در ایران صندوق‌های سرمایه‌گذاری در گروه صندوق با درآمد ثابت و صندوق سهام در حال فعالیت هستند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت چه فعالیتی را انجام می‌دهند؟

این صندوق‌ها وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران را در پرتفویی (سبدی) از اوراق بهادار با درآمد ثابت (شامل انواع اوراق قرضه، اوراق مشارکت و انواع اوراق بدهی) سرمایه‌گذاری و آن را اداره می‌کنند.

ویژگی خاص این صندوق‌ها این است که ریسک آنها پایین است و جریانات نقدی و زمان‌بندی پرداخت سودها و اصل سرمایه توسط آنها از اطمینان بالایی برخوردار است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار پول چه فعالیتی را انجام می‌دهند؟

این صندوق‌ها در اوراق بهادار بازار پول (به طور کلی اوراق بهادار با سررسید کوتاه مدت کمتر از یک‌سال که در بازار پول منتشر و معامله می‌شود) سرمایه‌گذاری می‌کنند.

ویژگی خاص برخی از این صندوق‌ها ریسک و بازدهی پایین آنهاست چون اوراق بهادار بازار پول دارای سررسید کوتاه مدت هستند و نرخ سود و ریسک پایینی دارند.

از اوراق بهادار بازار پول می‌توان گواهی سپرده بانکی، اوراق تجاری و اوراق خزانه را نام برد.

افرادی که سهام (واحد) صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری می‌کنند چه درآمدهایی عایدشان می‌شود؟

کسانی که سهام یا واحد سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری نمایند از سه محل بازدهی کسب می‌کنند:

1) افزایش ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV
2) دریافت سود تقسیمی سالانه صندوق
3) دریافت سود سرمایه‌ای حاصل از خرید و فروش اوراق بهادار توسط صندوق.

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری چه مزایایی دارد؟

مزایای ویژه این صندوق‌ها عبارتند از نقدشوندگی بالای واحدهای سرمایه‌گذاری، مدیریت تخصصی و حرفه‌ای، امکان متنوع‌سازی سرمایه‌گذاری‌ها با هزینه اندک و نیز هزینه‌های پایین مدیریت و اداره صندوق در نتیجه صرفه‌جویی در مقیاس.

در ادامه، جزییات مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌خوانید.

مزیت اول: مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها

نخستین مزیت صندوق سرمایه گذاری، مدیریت حرفه‌ای پول شماست.

سرمایه گذاران به این دلیل در صندوق سرمایه گذاری می‌کنند که معمولا زمان و یا تخصص کافی را برای سرمایه‌گذاری به صورت انفرادی ندارند.

صندوق سرمایه‌گذاری ابزاری برای سرمایه گذاران خرد است تا بتوانند از توانایی‌ها و مهارت‌های افراد حرفه‌ای برای سرمایه گذاری و نظارت بر دارایی‌هایشان استفاده کنند. چرا که این صندوق‌ها دارای تحلیلگران و مدیران سرمایه گذاری هستند که پیوسته تلاش می‌کنند با یافتن گزینه‌های مناسب و خرید و فروش به موقع آنها، عملکرد ممتازی برای سرمایه‌گذاران خود فراهم نمایند.

مزیت دوم: کاهش ریسک سرمایه گذاری‌ها

براساس قوانین سازمان بورس، صندوق‌های سرمایه گذاری ملزم به تشکیل سبدی متنوع از دارائی‌های نقدی و اوراق بهادار هستند.

بخشی از این دارایی‌ها شامل دارایی‌های با درآمد ثابت همچون سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار با درآمد ثابت می‌شود که ریسک سرمایه گذاری را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.

تشکیل سبدی از دارایی‌ها که اصطلاحا متنوع سازی دارایی‌ها نام دارد باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری می‌شود، سرمایه‌گذار صندوق با پرداخت مبلغی قادر است چنین سبدی را خریداری کند و مخاطرات سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را کاهش دهد.

مزیت سوم: نظارت و شفافیت اطلاعاتی صندوق‌ها

صندوق‌های سرمایه گذاری در بازه‌های زمانی مشخصی توسط سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی قرار می‌گیرند و تمامی فعالیت‌های آنان به صورت شفاف اطلاع‌رسانی می‌شوند.

متولی صندوق نیز به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد.

مزیت چهارم: نقد شوندگی بالا

سرمایه‌گذاری در صندوق این امکان را به شما می‌دهد خیلی زود پول خود را نقد کنید.

در اغلب مواقع شما برای فروش واحدهای سرمایه گذاری خود با هیچ مشکلی مواجه نمی شوید. این کار توسط ضامن نقد شوندگی صندوق انجام می‌شود و شما هرزمان که تصمیم به نقد کردن دارایی خود بگیرید ضامن نقد شوندگی صندوق این وظیفه را به عهده می‌گیرد.

مزیت پنجم: صرفه جویی نسبت به مقیاس

با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه گذاری از گردآوری سرمایه‌های خرد تشکیل می‌شوند، بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می‌شود.

شما شاید با 10 میلیون تومان توانایی سرمایه‌گذاری در گزینه های متنوعی را نداشته باشید.

اما با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوق سرمایه‌گذاری، این امکان برای شما فراهم می‌شود.

ضمنا به دلیل حجم بالای سرمایه صندوق‌ها هزینه‌هایی از قبیل تحلیل، بررسی، ارزش گذاری، خرید و فروش و سایر هزینه‌ها در بین سرمایه‌گذاران سرشکن می‌شود و برای سرمایه گذار صرفه‌جویی زیادی خواهد داشت.

آیا سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک از سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس مطمئن‌تر است؟

باتوجه به این که صندوق سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه تحت مدیریت را در سبدی بسیار متنوع از سهام و سایر انواع اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند، ریسک سرمایه‌گذاری نیز کاهش می‌یابد.

بنابراین می‌توان گفت ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک از ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس کمتر است.

البته میزان ریسک همه صندوق‌ها با هم یکسان نیست و بسته به نوع صندوق، برخی از صندوق‌ها ریسک بیشتری دارند.

آیا همه‌ی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک شبیه یکدیگرند؟

خیر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک اهداف سرمایه‌گذاری مختلف و بنابراین، ریسک‌های متفاوتی دارند.

شما به عنوان یک سرمایه‌گذار، باید آن صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید که با ریسک قابل قبول شما، همخوانی داشته باشد.

برای این که بتوانم صندوق‌های سرمایه‌گذاری را با هم مقایسه و بهترین آنها را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنم چه ملاک‌هایی را باید در نظر بگیرم؟

1. بررسی وضعیت صندوق‌ها با مراجعه به سایت www.seo.ir و استفاده از گزارش‌های عملکرد هفتگی، ماهانه، سه‌ماهه و …. صندوق‌ها.
2. بررسی روند نوسانات صندوق‌های سرمایه‌گذاری با مراجعه به نمودارهای NAV و بررسی روند آن در طول دوره‌ی فعالیت (دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک روند اگر صعودی باشد با نوسان کم مطلوب‌تر است).
3. بررسی میزان ترکیب دارایی صندوق‌ها (صندوقی که ترکیب دارایی متنوع‌تری داشته باشد ریسکش کمتر است.
4. استفاده از راهنمایی مشاوران مالی و سرمایه‌گذاری برای تحلیل ریسک و بازدهی صندوق‌ها.

چگونه می‌توان سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خرید و فروش کرد؟

واحدها یا یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط نمایندگان مدیر صندوق صادر و ابطال می‌شود.

بنابراین کسانی که متقاضی خرید اوراق باشند، می‌توانند با مراجعه مستقیم یا غیرمستقیم به مدیر صندوق (از طریق راهنمای سایت اینترنتی آنها و یا از طریق تماس با کارگزاران یا نمایندگان صندوق) درخواست خرید اوراق را بدهند اشخاصی که قصد خروج از صندوق‌ را داشته باشند صرفاً می‌توانند با مراجعه به نماینده صندوق درخواست ابطال اوراق را بدهند.

در این صورت مدیر صندوق اوراق را براساس NAV و پس از کسر هزینه‌های مربوط ابطال و خالص وجوه را به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌کند.

البته سرمایه‌گذاری در ETF ها که صندوق‌های قابل معامله در بورس هستند با سهولت بیشتر و سرعت بالاتری قابل انجام است.

اگر من بخواهم در یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کنم، چه کارهایی باید انجام دهم؟

1. مراجعه به یکی از سایت‌های فیپ ایران www.seo.ir – www.fipiran.com و یافتن لیست صندوق‌ها و مشخصات تماس و آدرس آنها؛
2. تماس تلفنی یا مراجعه حضوری به یکی از شعب صندوق
3. پرداخت وجه و تکمیل فرم‌ها با توجه به راهنمایی مدیر.

ارزش هر سهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری چگونه مشخص می‌شود؟

ارزش خالص دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری در پایان هر روز معاملاتی محاسبه می‌شود.

از تقسیم مابه‌التفاوت دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد واحدهای منتشره، ارزش هر واحد سرمایه‌گذاری مشخص می‌شود که براساس این قیمت شخص می‌تواند اوراق جدید خریداری و یا اوراق قبلی خود را ابطال نماید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری چه تفاوت‌هایی دارند؟

میزان سرمایه در صندوق‌های سرمایه‌گذاری متغیر می‌باشد و با صدور واحدهای سرمایه‌گذاری افزایش و یا با ابطال آنها کاهش می‌یابد، اما سرمایه شرکت‌های سرمایه‌گذاری ثابت بوده و تنها با طی مراحل افزایش و یا کاهش سرمایه و با تصویب مجامع فوق‌العاده قابل تغییر است.

علاوه بر این تضمین نقدشوندگی و در مواردی تضمین حداقل سود، شفافیت و اطلاع‌رسانی بالا، نظارت دقیق بر فرآیند صدور و ابطال براساس ارزش خالص دارایی‌ها و هزینه‌های اجرایی و اداری اندک را می‌توان از دیگر وجوه متمایز صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مقایسه با شرکت‌های سرمایه‌گذاری دانست.

ETF چیست؟

“ETF” مخفف exchange traded funds یعنی صندوق‌های قابل معامله در بورس هستند.

ETF ها از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که خرید و فروش آنها به دلیل اینکه در بورس انجام می‌شود با سرعت بالاتر و سهولت بیشتر همراه است.

بر خلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که “NAV” هر واحد در پایان روز محاسبه و مبنای خرید و فروش قرار می‌گیرد،”ETF” ها را می‌توان همانند سهام در طول یک روز معاملاتی معامله کرد.

”ETF” ها از یک سو همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بر اساس خالص ارزش دارایی‌ها قیمت‌گذاری شده و معادل آن قیمت در روز معامله می‌شوند و از سوی دیگر همانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه ثابت امکان دارد به قیمتی متفاوت از خالص ارزش دارایی‌هایشان معامله شوند و بنابراین ویژگی هر دو نوع صندوق سرمایه‌گذاری را دارا هستند.

از دیگر مزیت‌های “ETF” ارزان بودن آنها نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری می باشد، زیرا سرمایه‌گذاران خریدار “ETF” از طریق کارگزاران معاملات خود را انجام می دهند و بنابراین هزینه‌های بازاریابی برای صندوق وجود ندارد.

همچنین به استناد مفاد تبصره 1 ماده 7 “قانون توسعه ابزارها و نهاده­ای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست­های کلی اصل44 قانون اساسی “بابت نقل و انتقال واحدهای سرمایه‌گذاری انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و صدور و ابطال آنها هیچگونه مالیاتی اخذ نمی‌شود.

برای سرمایه گذاری در صندوق‌های ETF باید کدمعاملاتی خود را از طریق یکی از کارگزاران رسمی بورس دریافت کنید و واحدهای این صندوق‌ها را مانند سهام خریداری نمایید.

با وجود تمام این توضیحات، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس، امکان کسب سود بیشتر است. (در مقایسه با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک)

لطفا سوالات، نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه مطرح کنید.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: