حقوق صاحبان سهام چیست
حقوق صاحبان سهام، نشان دهده مالکیت و حق و حقوق مالی سهامداران از دارایی هایی و اموال یک شرکت است و میزان سهمی است که شخص حقیقی یا حقوقی از دارای های یک شرکت دارد. حقوق صاحبان سهام چیزی نیست جز تفاوت بین بدهی های یک واحد تجاری از دارایی های آن. نام دیگر حقوق صاحبان سهام «ارزش ویژه» است.
مفهوم این واژه در واقع، منافع صاحبان اصلی شرکت است؛ این عبارت سرمایه قانونی و ثبت شده شرکت، میزان سودی که میتوان بین سهامداران تقسیم کرد و در نهایت منابع سرمایه شرکت را نشان میدهد.
افزایش یا کاهش حقوق صاحبان سهام:
حقوق صاحبان سهام قابل افزایش یا کاهش است. به این ترتیب که با انجام فعالیت های سود آور حقوق صاحبان سهام افزایش پیدا میکند و با برخی فعالیت های محاسبه نشده، ممکن است حقوق صاحبان سهام کاهش پیدا کند.
هدف حقوق صاحبان سهام چیست:
یکی از اهداف تعیین حقوق صاحبان سهام، مشخص کردن سرمایه شرکت های سهامی و سود سهام قابل توزیع میان سهامداران است. با مشخص کردن حقوق صاحبان سهام، سرمایه قانونی و ثبت شده شرکت معلوم میشود.
یکی از فواید تعیین این سهم، اطلاع داشتن سهامداران از حقوق خود در بازار سرمایه است تا بتوانند از منافعی که خرید سهم برایشان ایجاد میکند استفاده کنند.
برای مطالعه مقاله ارزش اسمی هر سهم چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.
حقوق صاحبان سهام در ترازنامه:
در تزارنامه حقوق صاحبان سهام به تفکیک اعلام میشود، آنچه در تراز نامه اعلام میکنند منابعی است که حقوق صاحبان سهام را تامین میکند.
جالب است بدانید حقوق صاحبان سهام فقط در تزارنامه فقط یک عبارت است که در این صورت مالی مفهوم دارد و در دنیای واقعی همان سهام عادی است. سهام عادی در واقع همان میزان از سهام است که یک شرکت برای فروش منتشر میکند. برای محاسبه قیمت سهام باید تعداد سهام خریداری شده را در قیمت بازار ضرب کنید تا ارزش بازار شرکت محاسبه شود.
حقوق صاحبان سهام در ترازنامه سمت چپ و زیر بدهیها قرا میگیرد. این حساب از مجموع دارایی های اولیه شرکت و سرمایه سال های قبل شرکت به دست میآید.
اجزای حقوق صاحبان سهام در ترازنامه شامل موارد زیر است:
طبق قانون تجارت، اجزای حقوق صاحبان سهام به دسته بندیهای زیر تقسیم می شوند.
- سرمایه قانونی: سرمایه های اولیه ای که برای ایجاد شرکت و خرید ماشین آلات ملک و … باید هزینه شود. این سرمایه میتواند به صورت وجه نقد، اموال، اثاثیه و ماشین آلات باشد.
- افزایش سرمایه: این کار توسط سهامداران جدید یا قدیمی انجام میگیرد و با هدف تامین منابع مالی شرکت اقدام به این کار می شود.
- اندوخته: در واقع منابع مالی و سودی است که متعلق به صاحبان سهام شرکت است اما به صلاحدید مجمع عمومی صاحبان سهام، الزامات قانونی، حمایت از منافع بستانکاران و یا به منظور ایجاد منابع لازم برای توسعه شرکت، میان سهامداران تقسیم نمیشود. این بخش که تقسیم نمیشود به عنوان اندوخته حفظ میشود. اندوخته بخشی از سرمایه قانونی است که میتواند در انواع مختلفی مانند اندوخته قانونی، اندوخته عمومی، اندوخته طرح و توسعه در ترازنامه شرکتها منعکس شود.
- سود و زیان انباشته: این واژه بیانگر سودهایی است که از آغاز فعالیت شرکت تقسیم نشده و یا تخصیص پیدا نکرده اند. خوب است بدانید این سود پس از کسر از زیان های وارده به شرکت محاسبه میشود.
فواید ترازنامه در شناخت حقوق صاحبان سهام:
آنچه در ترازنامه شرکت به خوبی قابل رویت است، روند فعالیت های مالی و اطلاع از اجزای حقوق صاحبان سهام است. با استفاده از ترزانامه میتوان نسبت های مالی مهم شرکت را ارزیایی و محاسبه کرد و عملکرد گذشته و آینده شرکت را تحلیل کرد. اطلاعات آماری ثبت شده در تزار نامه نیز میتواند مبنای قابل اعتمادی برای بررسی و تحلیل روند فعالیت شرکت های مشابه باشد.
برای مطالعه مقاله کد اقتصادی چیست می توانید از این لینک استفاده نمایید.
حقوق صاحبان سهام در بورس:
قبل از هر چیز بهتر است با تعریف اوراق بهادار و سهام آشنا شوید سپس به حقوق صاحبان سرمایه در بورس و فواید آن خواهیم پرداخت.
تعریف اوراق بهادار و سهام:
اوراق بهادار نوعی از اسناد مالی هستند که ارزش مادی دارند و از مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی بر داراییها خبر می دهند. اوراق بهادار در واقع، نشان دهنده طلب شخص خریدار سهام از شرکتی است که سهام را منشر و عرضه کرده است.
سهام نوعی اوراق بهادار است که نشان دهنده میزان مالکیت شخص از یک دارایی و نشان دهنده میزان منافع خریدار سهم از داراییهای شرکت است. سهام میتواند بانام یا بی نام باشد.
انواع سهام:
انواع سهام به دو دسته سهام عادی و ممتاز (ترکیبی) تقسیم می شود.
سهام ممتاز:
دارندگان سهام ممتاز دارای حقوقی هستند که سهامداران عادی ندارند از جمله این که در صورت ورشکستگی شرکت سهامداران ممتاز دارای امتیاز هستند و برای بازپرداخت سرمایه شان بر سایرین اولویت دارند. از مزایای داشتن سهام ممتاز این است که پس از بازیافت سرمایه سهامداران ممتاز، نوبت به سهامداران عادی می رسد به علاوه سود این سهامداران، قبل از سهامداران عادی پرداخت میشود.
سهام عادی:
سهام داران عادی در پایان سال مالی و پس از مشخص شدن میزان سود و زیان قادر به دریافت سهم خود هستند از طرفی سور سهامداران عادی بعد از کسر سود سهامداران ممتاز قابل پرداخت خواهد بود.
منافع حقوق صاحبان سهام در بورس:
هر کس با خرید و سرمایه گذاری در سهام شرکت های بورس، صاحب حقوق و منافعی میشود که امکان نقض آن وجود ندارد، صاحبان سهام از حقوق و منافعی که در قانون تجارت کاملاً مشخص است باید مطلع باشند. این منافع شامل:
- معافیت مالیاتی، شرکت های بورسی از پرداخت 10 درصد مالیات معاف هستند.
- افزایش قیمت سهم در برابر کاهش قدرت خرید پول و دریافت سود سهام. این به آن مفهوم است که خریداران سهام با افزایش تورم در صورت مدیریت، صحیح ارزش سهام شان بالا میرود.
- حق رای و اعمال مدیریت، هر سهامدار به میزان سهمش حق رای در انتخابات مدیران و تعیین خط مشی آینده شرکت دارند.
- تنوع سرمایه گذاری، به خاطر تنوع اوراق بهاداری است که عرضه می شود میتوان در بخش های مختلفی سرمایه گذاری کرد.
- اطمینان از محل سرمایه گذاری، شرکت هایی که سهام شان در بورس معامله می شود هیچ گونه سهم ترجیحی ندارند و شایستگی این شرکتها توسط هیأت پذیرش، مورد بررسی قرار میگیرد. خوب است بدانید سهام شرکت های ضعیف و غیر واقعی در بورس منتشر نمیشود.
- حق خرید سهام تازه منتشر شده، سهام جدید شرکت در ابتدا به سهامداران موجود اعلام میشود و حق خرید در اولیه با آنهاست.
خلاصه و جمع بندی:
آنچه در این مقاله خواندیم، شناخت حقوق صاحبان سرمایه، چگونگی افزایش یا کاهش آن بود با اهداف حقوق صاحبان سرمایه نیز آشنا شدیم.
اهداف، فواید و منافع حقوق صاحبان سهام در ترازنامه و بورس را شناختیم. از انواع سهام و اوراق بهادار عرضه شده در بورس نیز آگاهی پیدا کردیم.
تفاوت سهام و اوراق مشارکت در یک نگاه
تامین مالی بنگاه های متوسط و بزرگ (بیش از 100 میلیارد ریال) از طریق مکانیزم های بازار سرمایه به جای بازار بانکی و آزاد کردن منابع بانک ها و تأمین مالی بنگاه های کوچک از طریق بانک ها انجام می گیرد.
تامین مالی یا فاینانس، یعنی تهیه منابع مالی و وجوه برای ادامه فعالیت شرکت و ایجاد و راه اندازی طرح های توسعه و درآمدزای این واحدهای اقتصادی. تامین تفاوت سهم های ممتاز و عادی مالی عمدتا از طریق انتشار سهام، فروش اوراق قرضه و وام و اعتبار صورت می گیرد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، تامین مالی بنگاه های متوسط و بزرگ (بیش از 100 میلیارد ریال) از طریق مکانیزم های بازار سرمایه به جای بازار بانکی و آزاد کردن منابع بانک ها و تأمین مالی بنگاه های کوچک از طریق بانک ها انجام می گیرد.
انواع روشهای تأمین مالی
انواع روش های تأمین مالی، تأمین مالی مبتنی بر سرمایه و تأمین مالی مبتنی بر بدهی است.
تأمین مالی مبتنی بر سرمایه شامل تأمین مالی پروژه ها (صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان و صندوق سرمایه گذاری پروژه) و تأمین مالی شرکت ها (از طریق افزایش سرمایه) است. ابزارهای تأمین مالی مبتنی بر بدهی شامل ابزارهای انتفاعی (شامل: بازدهی انتظاری و بازدهی معین و ثابت) و ابزارهای غیرانتفاعی (اوراق قرض الحسنه و اوراق وقف) است.
ابزارهای تأمین مالی مبتنی بر بدهی با بازدهی انتظاری شامل: اوراق مشارکت، اوراق سلف، اوراق مضاربه، اوراق مزارعه، اوراق مساقات و اوراق وکالت و ابزارهای تأمین مالی مبتنی بر بدهی با بازدهی معین و ثابت شامل: اوراق اجاره، اوراق مرابحه، اوراق استصناع، اوراق تجاری اسلامی، اوراق خزانه اسلامی، اوراق منفعت و اوراق جعاله است.
اوراق مشارکت
اوراق بهاداری است که توسط دولت، شهرداری شرکت های دولتی و خصوصی، برای تأمین مالی طرح های در دست اجرا منتشر می شود. در هر ورقه مشارکت، میزان سهم دارنده آن مشخص شده است.
در اوراق مشارکت، مشارکت در سود حاصل از اجرای طرح به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت است. این اوراق قابلیت خرید و فروش در بازار ثانویه را دارند و دارای سود پرداختی علی الحساب است (یعنی پرداخت سود واقعی در زمان بهره برداری).
با تصویب قانون بازار اوراق بهادار (مصوب آذرماه سال 1384)، و براساس ماده 26 قانون بازار اوراق بهادار، بخشی از وظایف بانک مرکزی در صدور مجوز انتشار اوراق مشارکت به سازمان بورس تفویض شد، اما مراجع مندرج در ماده 27 این قانون از کسب مجوز از سازمان بورس معاف هستند : 1. اوراق مشارکت دولت، بانک مرکزی و شهرداری ها . 2. اوراق مشارکت منتشره توسط بانک ها و موسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی.
سهام
سندی است که نشان می دهد یک سرمایه گذار، مالک درصد معینی از یک شرکت است، و درصد معینی از سود شرکت، و مزایای دیگری که به سهامداران تعلق می گیرد را دریافت خواهد کرد.
سهام عادی از منابع دائمی تأمین مالی به شمار می آیند و سررسید ندارند . دارنده سهام عادی مالک نهایی شرکت به حساب می آید . حق باقیمانده دارایی پس از انحلال شرکت، حق رأی و حق اطلاع از وضعیت شرکت را دارد. همچنین دارنده سهام عادی در خرید سهامی که شرکت تازه منتشر تفاوت سهم های ممتاز و عادی می کند، اولویت خواهد داشت (حق تقدم در خرید سهام جدید). مسئولیت دارنده سهام عادی به مقدار سرمایه آنها در شرکت محدود می شود . لازم به ذکر است که سهامدار، حق انتقال سهام خود را به دیگری دارد .
دارنده اوراق مشارکت، بستانکار شرکت ناشر است. دارنده مشارکت قرضه در دریافت اصل و فرع سرمایه خود بر دیگران صاحبان شرکت، حق تقدم دارد . همچنین دارنده این اوراق در زمینه تصمیم گیری های شرکت حق رأی ندارد.
اوراق مشارکت دارای سررسید مشخص و دارای ارزش اسمی مشخص هستند . در واقع اوراق مشارکت، نوع خاصی از اوراق قرضه است که بهره یا سود آن تا هنگام سررسید قطعی نیست.
حسابداری شرکتهای سهامی
اگر شرکتی از منابع خا رج از سازما ن تامین سرمایه کند سهام عادی در درجه دوم اهمیت درست بعد از اوراق قرضه قرضه قرار دارد از نظر ریسک و دوام نقش حیاتی ایفا میکند چون صاحب ان مالک شرکت می باشد در این فصل ویژگی های سهام عادی حقوق صاحبان این نوع سهام و نقاط ضعف و قوت وحق تقدم خرید سهام شرکت بحث میکنیم .
ویژگیهای سهام عادی:
سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان دهنده مالکیت در شرکت است از تفاوت سهم های ممتاز و عادی ویژگی های حق مالکیت مسئولیت محدود سهامداران حق رای کنترل شرکت حق تقدم در خرید سهام جدید .
دارندگان هر دو نوع سهام عادی و ممتاز مالک شرکت هستند ولی از انجا که دارندگان سهام ممتاز نسبت به اصل سود وسرمایه شرکت حق تقدم دارند می توان گفت دارندگان سهام عادی مالک نهایی شرکت هستند و به اصطلاح باید پذیرای بیشترین ریسک سرمایه گذاری در شرکت باشند .
اگر ریسکهای مالی و تجاری باعث افت شدید سود هر سهم ویا اگر شرکت با زیان مواجه شود ؛ قیمت بازار و ارزش ذاتی سهام عادی به شدت کاهش خواهدیافت و اگر شرکت منحل شود پس از فروش داراییها و تسویه کلیهی بدهیها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز، آنچه باقی میماند به صاحبان سهام عادی میرسد و وقتی مالکیت سهام گسترده میشود که سهام آن به عموم مردم عرضه شود. به مثالی در این مورد ، به صفحهی 220 کتاب مراجعه شود.
یکی از مهمترین ویژگیهای سهام عادی ، این است که صاحبان آن دارای مسئولیت محدود هستند . به عنوان مثال، اگر شرکتی ورشکسته فروختهشود و پول آن جوابگوی همهی طلبکارها نباشد؛ بستانکاران نمیتوانند صاحبان سهام عادی را تحت پیگرد قرار دهند و مسئولیت آنها منحصر به سرمایهایست که در شرکت گذاشتهاند.
یکی دیگر از ویژگیهای شرکتهای سهامی این است که سهام آن در دست افراد زیادی است و هیچ شخص بخصوصی نمیتواند کنترل فردی اعمال کند؛ پس اداره امور فعالیتهای شرکت در دست مدیران و دامنه اعمال نفوذ صاحبان سهام عادی تا آنجاست که در مورد مسائل خاصی رای بدهند.
دارندگان سهام عادی علاوه بر اینکه حق انتخاب هیئت مدیره شرکت را دارند؛ با اکثریت آرا میتوانند اقدامات پیشنهادی شرکت را تایید یا رد کنند و هر سهم یک حق رای دارد. مانند پیشنهاد ادغام در یک شرکت دیگر و یا تغییر نمودار سازمانی شرکت که با اکثریت آرا صورت میپذیرد. برخی از شرکتها در انتخابات هیئت مدیره از حق رای تجمعی استفاده میکنند.
تعداد سهمی که فرد در شرکت دارد × تعداد اعضای هیئت مدیره شرکت = تعداد رای یک صاحب سهم
مثلاً اگر کسی 80 سهم دارد و اعضای هیئت مدیره 5 نفر بودند؛ آن شخص حق400 رای را دارد؛ و میتواند آنرا به صلاح خود به یک یا چند شخص رای بدهد.
حق تقدم خرید سهام:
اگر شرکتی به سهامداران خود حق تقدم خرید سهام بدهد؛ آنها میتوانند در صورت انتشار سهام جدید درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کند. اگر سهامداران در مجمع عمومی شرکت حق تقدم خرید سهام را از خود سلب کند؛ شرکت میتواند سهام عادی جدید را به قیمت عادلانه بین عموم مردم عرضه کند. در این صورت افراد جدیدی صاحب سهام شرکت شدهاند و درصد مالکیت سهامداران قبلی در شرکت کاهش مییابد.
حق دریافت سود سهام:
پس از اینکه شرکت مالیات و سود سهام ممتاز خود را پرداخت کرد میتواند باقیمانده را بعنوان سود سهام به صاحبان سهام عادی بپردازد مقداری از این سود به حساب سود سنواتی منتقل می گردد سود سنواتی یکی از مهمترین منابع تامین مالی شرکت برای دوره های بلند مدت شرکت می باشد پرداخت سود سهام نوعی توزیع سود خالص بین سهامداران است وسود پرداختی هزینه قابل قبول مالیاتی تلقی نمی شود سود سهام پرداختی نمی تواند درامد مشمول شرکت را کاهش دهد و امکان دارد سود سهام تقسیمی یک شرکت نسبت به سال قبل افزایش کاهش ویا پرداخت نگردد.
سهامداران عادی میتوانند سهم خود را بفروشند یا به دیگری واگذار کنند شرنت حق سلب این اختیار را ندارد ودین نقل و انتقالات بر موجودیت شرکت اثر قانونی و خقوقی ندارد. و صاحبان سهام عادی حق دارند دفاتر شرکت را مورد بررسی قرار دهند ولی محدود به اختیاراتی است که شرکت در اختیار عموم قرار می دهد.
سهام عادی دارای سر رسید نیستند و قابل بازخرید و قابل تبدیل نیز نمی باشند اگر شرکت به میل و اراده منحل شود مبلغ زیادی نصیب سهامداران می شود و اگر منخل شود شاید چیزی نصیب سهامداران نگردد .
سهام مجاز و انتشار یافته:
تعداد سهامی که شرکت بدون تغییر اساسنامه یا اصلاح اساسنامه حق دارد منتشر کند سهام مجاز می گویند و ان تعداد از سهام که در دست مردم است را سهام منتشر شده می نامند امکان دارد تعدادی ازسهام منتشده خود را باز خرید کند در این صورت سهائ بازخرید شده را سهام خزانه میگویند.
درترازنامه این سه دسته از هم تفکیک می تفاوت سهم های ممتاز و عادی شوند مثال:
شرکتی مجاز است که تعداد 100000 سهم عادی منتشر کند این شرکت 80000سهم منتشر و پس از مدتی4000سهم از سهام منتشره را باز خرید میکند ترازنامه شرکت به یکی از اشکال زیر است:
1) سهام عادی:سهام مجاز 100000سهم، سهام منهای سهام خزانه منتشره 80000سهم، 4000سهم
2)سهام عادی :سهام مجاز 100000سهم پس از کسر 40000سهم خزانه"76000سهم در دست مردم
برای مجاسبه ارقام متعلق به هر سهم مثل سود هر سهم سهام خزامه را از تعداد سهام منتشره کسر می کنند در مثال فوق رقم متعلق به هر سهم برلساس 76000سهم محاسبه می شود .
ارزش اسمی و صرف سهام
ارزش اسمی هر سهم رقمی است که روی هر برگ از سهام نوشته می شود برعکس اوراق قرضه و سهام ممتاز ارزش اسمی سهام عادی کاربرد چندان زیادی ندارد .برخی از شرکتها ارزش اسمی خود را اعلان میکنندو برخی دیگر به هیچ وجه اعلان نمی کنند
صرف سهام:نشاندهنده مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان
فروش سهام عادی دریافت کرده است در بخش متعلق به سرمایه شرکت مقادیر متعاق به ارزش اسمی و صرف سهام جداگانه نوشته می شود
مثال:یک شرکت مجاز است 100000سهم عادی منتشر کند ارزش اسمی هر سهم 1000ریال و این شرکت 600000سهم خودرا ازقرار هر سهم 15000ریال میفروشد که به دو بخش تقسیم می شود ارزش اسمی 1000ریال و 14000ریال صرف سهام میباشد در ترازمانه به شکل زیر نوشته میشود :
سهام عادی(ارزش اسمی 1000ریال)
تعداد سهام مجاز 100000سهم
تعداد منتشر شده 600000سهم(سرمایه پرداخت شده) 60000000 ریال
صرف سهام 840000000حقوق صاحبان سهام 900000000 ریال
ارزش دفتری هر سهم
ارزش دفتری هر سهم عادی به طریق زیر محاسبه میشود:
سرمایه حاصل از فروش سهام عادی با سود انباشته جمع و وجهی که بابت خرید سهام خزانه پرداخت شوه از ان کسر می شود و برای محاسبه ارزش دفتری یک سهم ارزش وفتری سهام عادی را بر تعداد سهام در دست مردم تقسیم می کنیم
ارزش دفتری یک سهم عادی رابطه چندان زیادی با ارزش بازار ان ندارد تفاوت سهم های ممتاز و عادی ولی اگر عملکرد شرکتی سود اور باشد و سود تقسیمی ان رقمی کمتر از 100درصد باشد ارزس دفتری هر سهم عادی افزایش خواهد یافت
سهام عادی ازدیدگاه تامین مالی دارای نقاط ضعف و قوت هستند که در ادامه به هر دو مورد اشاره میکنیم
محاسن انتشار سهام عادی
1)سهام عادی هیچگاه به سررسید نمی رسند
2)از انجا که سود سهام عادی میزان مشخصی نیست انتشار و فروش سهام جدید باعث خواهد شد که انعطاف پذیری مدیریت شرکت از لحاظ تامین سرمایهدر اینده بیشتر گردد.
3)شرکت الزام قانونی به پرداخت سود به سهامداران عادی خود ندارد لزا انتشار ان ریسک مالی و ورشکستگی را افزایش نمی دهد.
4)می توان به سرعت و بدون تحمل هزیمه زیاد سهام عادی را منتشر و به بازار عرضه کرد.
5)در اکثر شرکت ها با انتشار و عرضه سهام عادی جدید در مالکیت و کنترل شرکت تغییری صورت نمیپزیرد.
معایب انتشار سهام عادی
1) هزینه خاص سرمایه متعلق به سهام عادی در مقایسه با سایر ابزار مالی بیشتر است.
2) سود سهام عادی پس از کسر مالیات پرداخت می شود در حالی که بهره اوراق قرضه یک هزیمه قابل قبول مالیاتی است.
3) شاید شرایط مندرج در اوراق تفاوت سهم های ممتاز و عادی قرضه به گونهای باشد که میزان پرداخت سود سهام عادی را محدود کرده باشدکه وجود این مسائل هزینه متعلق به سهام عادی را افزای می دهد.
4) اگر شرکتی سهامش در دست افراد محدودی است بخواهد سهام جدیدی منتشر کند در مسئله مالکیت و کنترل شرکت مشکلاتی به وجود می اید.
5) انتشار سهام عادی جدید موقتا سود هر سهم را کاهش می دهد که بر قیمت سهام اثر منفی دارد.
اختیار خرید سهام عادی
اختیار خرید سهام یک نوع اوراق بهادار است که دارنده ان حق خرید تعداد معینی از سهام عادی شرکت را به قیمت معینی دارد این گواهی در بازار قابل خرید و فروش است انتشار گواهی اختیار خرید منبعی اصلی برای تامین سرمایه شرکت بحساب نمیاید ولی شرکت با استفاده از ان اوراق قرضه خود را با اعطای چنین اختیاری به خریداران اوراق قرضه راحت تر به فرو ش برساند.
ویژگی های اختیار خرید سهام عادی
1) این نوع اختیار بصورت جداگانه به اوراق قرضه الصاق میشود که انتشار برگه به این صورت وسیلهای برای تسهیل فروش اوراق قرضه می نامند.
2) تعداد سهامی که میتوان با استفاده از اختیار خرید سهام خریداری کرد در برگه قید می شود.
3) قیمتی که دارنده اختیار باید برای خرید سهام بپردازد در برگه قید می شود که ممکن است در طول عمر ثابت یا طبق فرمول تغییر می کند.
4) صاحب اینگونه اختیار در یک دورهی مشخص زمانی میتواند از این حق استفاده کند که در پایان دوره هیچ ارزشی ندارد.
5) گواهی اختیار خرید سهام قابل بازخرید نیست و دارندهی آن حق رای ندارد و هیچ نوع سود یا بهره به آن تعلق نمیگیرد.
ارزش اختیار خرید سهام عادی
یکی از ویژگیهای عمده این اختیار نه تنها قابل فروش است بلکه دارای ارزش محاسباتی است؛ یعنی دارای حداقل ارزش است.
= M قیمت بازار سهام مورد نظر
X = قیمت خرید یک سهم عادی با استفاده از اختیار خرید
N = تعداد سهم عادی را که میتوان با یک اختیار خرید
به تفاوت سهم های ممتاز و عادی مثالهایی در این مورد به صفحهی 229 کتاب مراجعه کنید
رابطه بین سهام و ارزش محا سباتی اختیار خرید
زمانی که قیمت خرید سهام با استفاده از اختیار مساوی یا بیشتر از قیمت سهام در بازار شود ارزش اختیار برابر صفر خواهد شد در مواردی که قیمت سهام در بازار به بیش از قیمتی برسد که صاحب اختیار میتواند با استفاده از حق خود ان را خریداری کند ارزش محاسباتی آن مثبت خواهد شد.
رابطه بین ارزش اختیار خرید و قیمت سهام عادی
اگر قیمت سهام بیش از صفر باشد ارزش بازار اختیار خرید سهام بیش از ارزش محاسباتی آن و مثبت خواهد شد فاصله بین خط ارزش بازار و خط مربوط به ارزش محاسباتی را صرف ارزش اختیار خرید
می نامند زمانی که قیمت سهام نزدیک به قیمت تعیین شده یا با ان برابر باشد میزان صرف اختیار خرید با بالا ترین حد می رسد در نتیجه قیمت سهام به بیش از قیمت تعیین شده برسد مقدار صرف اختیار خرید کاهش می یابد.
نمودار ارزش بازار اختیار خرید سهام
این نمودار در صفحه 231کتاب رفتار ارزش بازار اختیار به طور مناسبی نشان داده شده است در اینجاعواملی گه باعث موقعیت و شیب خط ارزش بازار اختیار رابیان می کنیم.
1)اگر وضع به گونه ای باشد که اختیار خرید در بک بازار دست دوم خرید و فروش شود قطعاً ارزش بازار آن از ارزش محاسباتی آن بیشتر خواهد بود.
2)حتی زمانی که ارزش محاسباتی اختیار صفر باشد ارزش بازار آن مثبت خداهد ما ند زیرا شرط اصلی خرید و فروش اختیار این است که ارزش آن در بازار مثبت باشد.
3) زمانی که قیمت توافق شده در اختیار خرید به قیمت بازار سهام عادی نزدیک شود مقدار صرف اختیار به بالاترین حد می رسد و این به لحاظ آثار اهرم و انتظاراتی است که مردم از افزایش آینده قیمت سهام دا رند .
اختیار خرید به عنوان وسیله ای برای تامین مالی
شرکتها معمولا برگههای اختیار خرید سهام را به عنوان وسیلهای برای تأمین مالی میفروشند ولی هر موقع از اختیار خود استفاده کنند و سهام عادی جدیدی را میخرند؛ نوعی تأمین مالی انجام میگیرد. میتوان این موضوع را به صورت زیر خلاصه کرد:
1)تقاضا برای اوراق قرضهای که برگهی اختیار خرید سهام پیوست آنهاست ؛ افزایش خواهد یافت ؛ در نتیجه آن برگهها در بازار دارای ارزش است پس هزینهی سرمایهی اوراق بهادار کاهش مییابد.
2)شرکتی که برگهی اختیار خرید منتشر کرده هیچگاه نمیتواند نسبت به استفاده از این حق مطمئن باشد.
3)اگر از اختیار سهام استفاده شود ، تعداد سهامی که در دست مردم است افزایش خواهد یافت. این امر باعث خواهد شد که نسبت وام به حقوق صاحبان سهام شرکت کاهش یابد.
استفاده از اختیار خرید سهام عادی باعث میشود که سود هر سهم کاهش یابد و دست کم به صورت موقت، از میزان پرداخت سود سهام نقدی کاسته شود . از طرف دیگر ، افزایش تعداد آرای سایر سهامداران باعث تضعیف موقعیت مدیران و سهامداران عمده شرکت میگردد .
این وبلاگ توسط دانشجویان رشته حسابداری دانشگاه جامع علمی کاربردی لارستان تهیه گردیده است .
(با تشکر ازاساتید بزرگوار آقایان دکتر ناسوتی ، دکتر توکلی) که همواره با راهنمائی ها و نظرات زیبایشان ما را در ارائه هر چه بهتر مطالب یاری نمودند.
حق تقدم سهام چیست
حق تقدم سهام به سهامداران شرکت های سرمایه گذاری و پس از تصویب افزایش سرمایه آن ها در مجمع افزایش سرمایه به منظور حفظ میزان قدرت تصمیم گیری آن ها در امور شرکت ارائه می گردد. برای این منظور پس از تصویب این افزایش سرمایه از سوی شرکت سرمایه گذار گواهی حق تقدم برای سهامداران ارسال می گردد که با پر کردن این فرم ها می توانند مقدار مشخصی از سهام افزوده شده را به قیمت اسمی آن خریداری کنند یا همان حق تقدم سهام را به سهم در بورس تبدیل کنند.
برای مشاوره حق تقدم سهام در بورس
برای مشاوره حق تقدم سهام در بورس
عناوین اصلی این مقاله
شرکت های سرمایه گذار فعال در بازار بورس با اهداف مختلفی مانند تامین مالی پروژه ها، پرداخت بدهی ها، افزایش میزان دارایی، بالا بردن تقاضای سهام خود در بورس و . اقدام به افزایش سرمایه در این بازار می کنند، اما این افزایش سرمایه به معنی کاهش سهم سهامداران آن شرکت و در نتیجه کم شدن میزان قدرت و نفوذ آن ها در تصمیم گیری های شرکت شده که منصفانه نیست.
از این رو شرکت های سرمایه گذار به منظور احترام به حقوق سهامداران و راضی نگه داشتن آن ها اقدام به فروش سهام جدید به آن ها پیش از ارائه آن به بازار بورس و سرمایه گذاران این بازار به نام حق تقدم سهام می نمایند. نکته قابل توجه در این نوع سهام ها این است که قیمت آن ها برای ارائه به سهامداران معادل قیمت اسمی می باشد که کمتر از قیمت بازار بوده و به نفع سرمایه گذاران می باشد.
مهلت خرید حق تقدم سهام برای سهامداران محدود بوده و فقط در بازه زمانی مشخص شده امکان خرید و فروش و یا تبدیل آن ها به سهم در بورس وجود دارد. در ادامه به تعریف حق تقدم، ویژگی های آن، گواهی حق تقدم، انواع آن و اینکه چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم پرداخته شده است.
حق تقدم سهام چیست ؟
تمامی شرکت های فعال در بورس به منظور تامین منابع مالی، بازپرداخت بدهی ها، افزایش ظرفیت استقراض، بالا بردن میزان تقاضای سهام شرکت و دلایلی از این دست اقدام به افزایش سرمایه شرکت از محل آورده های نقدی می کنند که در نتیجه آن به همان میزان سهام آن شرکت در بازار بورس نیز افزایش می یابد. در پی این اقدام به دلیل افزایش سرمایه شرکت میزان ارزش منابع سهامداران در آن کاهش یافته که این به معنای پایین آمدن میزان تاثیر گذاری آن ها در اداره شرکت می باشد.
از این رو شرکت ها برای حفظ حقوق و راضی نگه داشتن سهامداران خود اقدام به ارائه سهامی با عنوان حق تقدم سهام پیش از عرضه اولیه آن به صورت عمومی می کنند. میزان این سهام به اندازه درصد افزایش سرمایه در سهم آن ها می باشد، برای نمونه فرض کنید که شرکتی 20 درصد افزایش سرمایه داشته است در این صورت مقدار حق تقدم سهام برای هر سهامدار به میزان 20 درصد از سهم آن ها در شرکت در نظر گرفته خواهد شد.
پس از برگزاری مجمع تصمیم گیری برای افزایش سرمایه حق تقدم سهام به تمامی افرادی که سهام شرکت را پیش از برگزاری این مجمع خریداری کرده اند تعلق گرفته و به صورت گواهی حق تقدم به آن ها ارائه می گردد.
لازم به ذکر است که برای تعلق گرفتن این سهام به افراد لزومی به شرکت در مجمع افزایش سرمایه نمی باشد و تنها خرید سهام شرکت قبل از برگزاری این مجمع برای تعلق گرفتن حق تقدم سهام به افراد کافی می باشد.
ویژگی های حق تقدم سهام
حق تقدم سهام در بورس دارای ویژگی هایی می باشد که سبب جذاب شدن آن هم برای سهامداران و هم برای شرکت های سرمایه گذار شده است، اما با وجود مزایای زیاد این نوع سهام باز هم نمی توان از معایب آن چشم پوشی نمود، در این راستای اینکه که می دانیم سهام چیست ، در ادامه به بررسی ویژگی های این سهام بپردازیم :
این سهام سبب حفظ تاثیر گذاری سهامداران در اداره شرکت ها با حفظ ارزش سهام آن ها می شود. نماد این نوع سهم ها در بازار با قرار گرفتن حرف « ح » در انتهای نام نماد بورسی شرکت مشخص می شود.
افزایش تفاوت سهم های ممتاز و عادی تعداد سهام جدید شرکت با قیمت پایین سبب افت قیمت بازار آن می شود در این حالت اگر سرمایه گذاران از حق خرید سهامی که شرکت برای آن ها با عنوان حق تقدم سهام در نظر گرفته است استفاده کنند از تحمیل زیان به آن ها جلوگیری می شود .
حق تقدم سهام سبب افزایش ظرفیت استقراض شرکت ها می شود.
شرکت ها با فروش حق تقدم سهام اقدام به تامین مالی با هزینه بسیار کمتر نسبت به تامین مالی از طریق فروش سهام عادی می کنند. همچنین به دلیل قیمت پایین این سهام ها مورد استقبال سهامداران و در نتیجه افزایش میزان سرمایه می شود.
انتشار حق تقدم سهام سبب کاهش قیمت سهام شرکت و در نتیجه افزایش میزان تقاضا برای آن می شود.
تمامی اطلاعیه های مربوط به افزایش سرمایه شرکت ها و حق تقدم سهام شرکت در سایت کدال و یا روزنامه های مخصوص اخبار آن شرکت قرار داده می شوند.
دامنه نوسان برای حق تقدم سهام دو برابر سهام عادی می باشد.
مهلت استفاده از حق تقدم محدود و به مدت 60 روز می باشد، سهامداران فقط در مدت زمان مشخص شده توانایی پذیره نویسی و یا فروش آن را دارند.
ارزش حق تقدم سهام معادل ارزش اسمی سهام ( به ازای هر سهم 100 تومان ) است و از ارزش بازار آن کمتر می باشد که این به نفع سهامداران شرکت می باشد.
از آنجایی که زمان پذیره نویسی حق تقدم سهام 2 ماه به طول می انجامد در نتیجه ممکن است جهت قیمت در این مدت تغییر کرده و از حالت صعودی به تفاوت سهم های ممتاز و عادی حالت نزولی تبدیل شود و سهامداران متحمل زیان شوند.
ممکن است سهامداران در زمان پذیره نویسی حق تقدم سهام از این موضوع بی اطلاع باشند و یا توان مالی برای خریداری کردن آن را نداشته باشند که در این صورت متحمل زیان می شوند.
عرضه حق تقدم سبب کاهش سود نقدی شرکت نسبت به عرضه سهام عمومی نقدی می شود.
گواهی حق تقدم چیست ؟
پس از تصویب افزایش سرمایه شرکت در مجمع افزایش سرمایه فرم هایی برای سهامداران ارسال می شود تا در صورت تمایل به استفاده از حق تقدم خود این فرم را پر کنند و برای شرکت ارسال کنند که به این فرم اصطلاحا گواهی حق تقدم سهام گفته می شود، مهلت تکمیل و ارسال این فرم محدود و به مدت 60 روز می باشد.
پس از تکمیل این فرم و ارسال آن در موعد مقرر برای شرکت توسط سهامداران و همچنین واریز مبلغ اسمی سهام به حساب شرکت، سهام جدید به نام آن ها صادر می شود. همچنین ممکن است سهامداران به دلیل عدم اطلاع از افزایش سرمایه شرکت و یا هر دلیل دیگری فرم مذکور را پر نکنند که در این صورت شرکت اقدام به فروش سهام به قیمت بازار می کند و پس از کسر قیمت اسمی آن مابه التفاوت را به حساب سهامدار واریز می کند.
حالت سومی که وجود دارد این است که سهامدار شخصا اقدام به فروش حق تقدم سهام در بورس به قیمت روز بازار کند. لازم به ذکر است که در هر کدام از این سه حالت مزایای ناشی از حق تقدم سهام متعلق به سهامدار می باشد.
گاهی اوقات شرکت افزایش سرمایه داشته ولی سهام حق تقدم در پرتفوی سهامدار ظاهر نمی شود که در این حالت سهامدار برای رفع مشکل باید کارگزار ناظر خود را تغییر دهد.
بیشتر بخوانید: فرم استفاده از حق تقدم
انواع حق تقدم سهام
در کل سه نوع سهام حق تقدم برای سهام شرکت های سرمایه گذار وجود دارد که همه آن ها با هدف حفظ کردن قدرت کنترل و مدیریت سهامداران در اداره امور شرکت و حفظ حقوق آن ها به وجود آمده اند. این حق تقدم ها عبارتند از :
۱ حق تقدم خرید سهام عادی :
این حق تقدم برای خرید سهام عادی جدید منتشر شده استفاده می شود و رایج ترین نوع حق تقدم می باشد.
۲ حق تقدم خرید اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام :
این حق تقدم به خرید اوراق قرضه و یا هر اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام عادی ارائه می گردد.
۳ حق تقدم خرید انواع دیگر اوراق بهادار :
این حق تقدم به خرید انواع اوراق قرضه، سهام ممتاز و سهام سایر شرکت ها اختصاص داده می شود.
نحوه تبدیل حق تقدم سهام به سهم عادی
با توجه به مطالبی که ذکر شد برای خیلی از افراد این سوال پیش خواهد آمد که نحوه تبدیل حق تقدم سهام به سهم عادی به چه صورت می باشد؟ بعد از اینکه سهامداران فرم های مربوط به حق تقدم را تکمیل کرده و برای شرکت ارسال می کنند به مدت 60 روز به آن ها فرصت داده می شود تا ارزش اسمی تعداد سهم خریداری شده توسط آن ها که برای هر واحد سهم 100 تومان می باشد را به شرکت پرداخت کنند. پس از پرداخت این مبلغ، حق تقدم سهام آن ها در پایان دوره زمانی و ثبت افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس خود به خود تبدیل به سهام عادی بورس می شود.
در ادامه بخوانید : پرداخت سود سهام از طریق سجام
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حق تقدم سهام در تفاوت سهم های ممتاز و عادی کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید، همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حق تقدم سهام در پرفکت مانی پاسخ دهند.
سوالات متداول
1- ✔️ حق تقدم سهام چیست ؟
✔️ به سهامی که در هنگام افزایش سرمایه به سهامداران شرکت فروخته می شود حق تقدم سهام گفته می شود که در متن مقاله به تعریف دقیق و ویژگی های آن پرداخته شده است.
2- ✔️ حق تقدم سهام به چند نوع تقسیم می شود ؟
✔️ این سهام به سه نوع تقسیم می شود که در متن مقاله به آن ها اشاره شده است.
3- ✔️ چگونه حق تقدم را به سهم عادی تبدیل کنیم ؟
✔️ برای تبدیل آن به سهم عادی باید ارزش اسمی آن را پرداخت کنیم که در متن مقاله به طور کامل توضیح داده شده است.
نحوه پیش بینی درآمد هر سهم مدیران در آخر سال
درآمد هر سهم
با سلام خدمت همه کاربران خوب پرشین حساب. همانطور که میدونید پایان سال زمان محاسبه سود و زیان واحدهای تجاری و تقسیم سود بین صاحبان سرمایه شرکت هاست. روش صحیح محاسبه سود اصل مهمیه که حتی یکی از استانداردهای حسابداری را در بر گرفته . استاندارد شماره 30 حسابداری چگونگی محاسبه سود هر سهم را تشریح کرده . به دلیل تنوع شرکتهای تجاری از نظر نوع شرکت، آگاهی در ارتباط با نحوه تقسیم سود و محاسبه درآمد هر سهم در این شرکت ها مهم به شمار میاد.که من امروز برای شما در این خصوص مطلبی به همراه مثال بیان میکنم:
درآمد هر سهم
طبق ماده ی 20 قانون تجارت ، شرکت های تجاری بر 7 قسم است :
1)شرکت سهامی
2)شرکت با مسئولیت محدود
3)شرکت تضامنی
4)شرکت مختلط غیر سهامی
5)شرکت مختلط سهامی
6)شرکت نسبی
7)شرکت تعاونی تولید و مصرف
هر یک از این شرکتها شیوه های مختلفی برای تقسیم سود و درآمد های خود دارند. به عنوان مثال در شرکت های با مسئولیت محدود نحوه تقسیم سود در اساسنامه شرکت نوشته شده است در غیر این صورت به نسبت آورده هریک از شرکا تقسیم میشود، در شرکتهای تعاونی نحوه تقسیم سودبه نسبت خرید هریک از آن ها بیان شده است
ولی در شرکتهای سهامی باتوجه به اینکه سرمایه گذاران آن سهامداران هستند ضوابط خاص تری حاکم است.
طبق قانون مدیران تا 30 روز قبل از پایان سال مالی فرصت دارند تا درآمد پیش بینی شده هر سهم را با توجه به عملکردهای گذشته و برنامه های آتی خود، اعلام کنند.
تفاوت EPS و DPS
درآمد پیش بینی شده همان EPS است که البته برخی EPS را سود تحقق یافته هر سهم و DPS را سود تقسیمی عنوان میکنند، ولی به نقل از فرمایشات استاد بنده جناب آقای دکتر محسن دستگیر دومین استاد تمام حسابداری در ایران، DPSسود تقسیمی هر سهم و EPS درآمد هر سهم میباشد که به غلط آن را به عنوان سود هر سهم که تحقق یافته است، قلمداد میکنند.
سود هر سهم ( استاندارد شماره 30 حسابداری )
محاسبه سود هر سهم که فقط برای سهام عادی محاسبه و گزارش میشود به این طریق است
فرمول محاسبه سود هر سهم:
( سود سهام ممتاز ( سال جاری ) – سود خالص) تقسیم بر میانگین موزون تعداد سهام عادی
با یک مثال فرمول را بهتر درک خواهید کرد:
شرکتی در سال 95 سود خالصی معادل 5.000.000ریال ، تعداد سهام عادی در ابتدای سال5000سهم بوده که طی سال هیچ تغییری نداشته ( که اگر تغییر داشته باشد بحث میانگین موزون مطرح میشود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت ) و این شرکت در ساختار سرمایه خود سهام ممتاز غیر قابل تبدیل داشته باشدکه سود تخصیص یافته به آن در سال قبل 2.000.000 ریال بوده است، سود هر سهم ؟
( 2.000.000 -5.000.000 ) تقسیم بر 5000 برابر میشود با 600
پس سود هر سهم 600 میباشد.
میانگین موزون تعداد سهام عادی
برای محاسبه میانگین موزون تعداد سهام عادی باید به تغییرات در حقوق صاحبان سهام توجه کنیم.
2 نوع تغییرات داریم تغییرات واقعی و تغییرات غیر واقعی
تغییرات واقعی: تغییراتی از قبیل صدور و فروش سهام جدید ، تبدیل بدهی به سهام و افزایش سرمایه از محل مطالبات سهامداران. که در صورت وجود چنین تغییراتی باید میانگین موزون برای سال جاری محاسبه شود.
تغییرات غیر واقعی : اینها تغییراتی هستند که اجزاء حقوق صاحبان سهام را تغییر میدهند ولی در جمع حقوق صاحبان سهام تغییر ایجاد نمیکنند مثل تجزیه سهام، تجزیه معکوس سهام و سود سهمی. در مواقعی که تغییرات غیر واقعی داشته باشیم میانگین موزون دوره نیاز به حساب شدن ندارد ولی اقلام محاسبه ای دوره قبل تجدید اندازه گیری میشود.
میانگین موزون تعداد سهام عادی برابر است با :
تعداد سهام عادی اول دوره و تغییرات سهام عادی طی دوره که با استفاده از عامل وزنی زمان تعدیل میشود.
عامل وزنی زمان برابر است با :
نسبت تعداد روزهای در جریان بودن سهام به مجموع تعداد روز های دوره
این هم یک مثال جامع برای شما خوبان:
شرکتی در سال 95 این تغییرات را در سهام عادی خود داشته است:
95/01/01 انتشار 420.000 سهم
95/04/01 انتشار 84.000 سهم
95/09/01 خرید سهام ( سهام خزانه ) 42.000 سهم
95/11/01 انتشار سهام 15.000 سهم
و درصورتی که سود خالص سال 95 مبلغ 5.000.000 ریال باشد.سود خالص هر سهم؟
(سه دوازدهم) 3/12* 420000 برای 3ماه اول
+
(پنج دوازدهم)5/12* ( 84000+420000 ) برای تیرماه تا آخر آبان ماه
+
(دو دوازدهم)2/12* ( 504000-42000 ) برای دو ماه آذر و دی
+
(دو دوازدهم)2/12* ( 462000+15000) برای دو ماه بهمن و اسفند
= 105000+210000+77000+79500=471500 میانگین موزون تعداد سهام عادی
5000000تقسیم بر 471500 برابر است با = 10.6 سود خالص هر سهم
با توجه به بند 12 استاندارد 31 ، در تعیین میانگین موزون تعداد سهام عادی در شرکت های سهامی عام ، تاریخ ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکت ها ملاک عمل قرار میگیرد.
دیدگاه شما