یکی از مخاطرات اصلی که پول های کاغذی مانند دلار دارند این است که کشورها در چاپ و عرضه آن ها زیاده روی کرده و باعث ایجاد تورم در اقتصاد شوند.
ارز فیات چیست | تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال
آیا می دانید ارز فیات چیست؟ ارز فیات به ارزهایی مانند دلار، یورو و پوند انگلیس گفته می شود که بدون استفاده از آن ها انجام مبادلات مالی و فعالیت هایی مانند صادرات، واردات و تجارت انواع کالا در مقیاس داخلی و بین المللی غیر ممکن است.
برای همین به طور حتم علاقه مند هستید در مورد دلیل نامگذاری این پول ها با نام ارز fiat بیشتر بدانید.
در ادامه نگاهی به تاریخچه، مزایا، معایب و کاربردهای پول فیات خواهد شد و در مورد دو ارز مهم دلار و ریال بیشتر صحبت خواهیم کرد.
ارز fiat چیست؟
ارز فیات به پول هایی گفته می شود که فاقد پشتوانه فیزیکی هستند. برای مثال از آن ها توسط طلا، نقره و یا سایر فلزات گرانبها و دارایی های فیزیکی پشتیبانی نمی شود. به بیان دیگر، ارزش پول فیات با توجه به میزان عرضه و تقاضا برای آن مشخص خواهد شد. علاوه بر این سیاست های پولی و مالی دولت ها نیز بر ارزش این ارزها تاثیر می گذارد.
انواع ارز فیات
ارزهای زیر در زمره ارزهای fiat قرار می گیرند:
دلار ایلات متحده آمریکا
یورو اتحادیه اروپا
همه موارد ذکر شده در بالا جزو ارزهایی می باشند که به دلیل تاثیر تورم و یا تاثیرگذاری میزان عرضه و تقاضا بر ارزش آن ها ممکن است به مرور زمان کاهش قیمت داشته باشند.
“کاهش قیمت خرید ارز فیات به معنی افزایش قیمت طلا ، نقره ، انواع فلزات گرانبها و در یک کلام کلیه دارایی های فیزیکی منقول و غیرمنقول است.”
معنی ارز فیات
fiat کلمه ای با ریشه لاتین است که در انگلیسی به معنی let it be done است و این ترجمه در واقع نشان از عدم ارزش ذاتی این پول ها یا فاقد پشتوانه بودن آن ها می دهد.
فاقد پشتوانه بودن ویژگی مهمی است که انتقادهای زیادی را به مدیریت این ارزها و لزوم تغییر یا بازنگری در نظام پولی و مالی دنیا وارد کرده است.
در واقع پول فیات در صورتی که دولت از آن حمایت نکند فاقد ارزش است و برای مثال با چاپ پول به طور مکرر (که در بسیاری از کشورها شاهد آن هستیم) به مرور شاهد کاهش ارزش آن ها خواهیم بود.
نکته مهم: ارز فیات کاملا هم فاقد پشتوانه نیست، بلکه تا حدودی با طلا و دارایی های دولت یا بانک های مرکزی پشتیبانی می شود. با این وجود پشتیبانی از ارز فیات صددرصدی نیست و علاوه بر این میزان پشتیبانی دولت یا بانک مرکزی از کشوری به کشور دیگر تفاوت می کند. برای مثال ممکن است که دلار آمریکا پشتوانه قوی تری از لیر ترکیه داشته باشد یا این که یورو که متعلق به اتحادیه اروپا است بسیار بهتر از روپیه هند عمل کند.
چرا از ارز فیات استفاده می شود؟
با توجه به این که در گذشته استفاده از سکه های طلا و نقره توسط مردم رواج داشته است و بسیاری از خرید و فروش ها توسط این سکه ها انجام می شد، سوال مهم این است که چرا در حال حاضر از ارز فیات استفاده می شود و یا این که چرا ارز فیات خلق شد؟
در گذشته از درهم و دینار به عنوان سکه های طلا و نقره یا مسکوکات دیگر در خاور میانه استفاده می شد، در کشورهای دیگر مانند چین و کره نیز سکه های خاصی رواج داشتند، اما حمل طلا و نقره ممکن بود با خطراتی مواجه باشد و برای همین در بعضی از موارد تجار تصمیم گرفتند تا به جای حمل این سکه ها از یک برگه استفاده کنند.
به خصوص تجار معتبر و سرشناس که در شهرهای مهم شناخته شده بودند از این شیوه برای دادن ضمانت هنگام خرید و فروش کالا استفاده می کردند.
به تدریج دولت ها نیز اسناد کاغذی را منتشر کردند که به عنوان پول می توانست مورد استفاده قرار گیرد. چین یکی از این کشورها بود. اما در اروپا نیز در عصر مدرن استفاده از پول فیات یا همان پول کاغذی رواج پیدا کرد.
در ادامه نگاهی به تاریخچه دو پول رایج مهم برای ایرانیها خواهیم داشت:
نگاهی به تاریخچه دلار
دلار یکی از مهم ترین ارزهای رایج بین المللی است که بسیاری از مبادلات تجاری در بازارهای جهانی با استفاده از آن صورت می پذیرد.
دلار نیز در زمره ارزهای فیات جای می گیرد.
تا چند دهه قبل از این، دلار پشتوانه قوی داشت و هر زمان که مردم و یا دولت های خارجی قصد مبادله دلار با طلا را داشتند، دولت ایالات متحده آمریکا در قبال دریافت دلار به مردم خود و یا دولت های خارجی طلا واگذار می کرد.
اما با تغییراتی که در این روند به وجود آمد، دولت آمریکا به تدریج معاوضه دلار با طلا را تا سال 1971 میلادی متوقف نمود.
به همین دلیل است که حالا دیگر دلار توسط طلا پشتیبانی نمی شود و ما هر روزه شاهد نوسان قیمت طلا به دلار هستیم و حتی از سال 2000 میلادی تا به حال و تنها در مدت دو دهه نرخ هر اونس طلا چند صد دلار افزایش داشته است.
این امر به دلیل تورم است که حتی در کشوری مانند آمریکا باعث افزایش مداوم نرخ اونس طلا شده است.
تاریخچه ریال
بگذارید به ایران و پول ملی کشورمان نیز اشاره داشته باشیم. استفاده از کلمه ریال آنگونه که در منابع معتبر آمده است به زمان اوج قدرت دو کشور اسپانیا و پرتغال بر می گردد. برای همین کلمه ریال دارای ریشه غیر فارسی است.
این واژه ممکن است از کلمه پرتغالی با معنی real باشد و یا این که از کلمه انگلیسی royal به معنی پادشاهی یا شاهنشاهی گرفته شده باشد.
اما معنی ریال هر چه که باشد، از زمان ارتباط ایرانیان با پرتغالی ها و اسپانیایی ها در جنوب ایران وارد فرهنگ لغات ما شده است.
“ریال در کشور برزیل با نام رئال شناخته می شود که زمانی مستعمره اسپانیا بود و یکای پول این کشور است”.
در ایران، اگر چه کلمه ریال از زمان استعمار اسپانیا و حضور پرتغال در جنوب ایران استفاده می شد، اما این سلسله پادشاهی پهلوی بود که ریال را به عنوان پول رایج کشور یا پول قانونی کشور در سال 1308 انتخاب کرد و تا قبل از آن زمان واحد پول ایران دینار بود.
استفاده از ارز فیات در دنیای مدرن
امروزه در دنیای مدرن و پیشرفته ای که ما در حال زندگی هستیم ارز فیات کاربردهای گسترده ای پیدا کرده است و به عنوان مثال دلار به تنهایی نقش مهمی در مبادلات بین المللی ایفا می کند.
اما این تنها دلار نیست و انواع ارز فیات و پول در مقیاس های منطقه ای و ملی ارزش فراوانی دارند. برای مثال یورو در منطقه اروپا اهمیت ویژه دارد و هر یک از ارزهای ملی کشورها مانند پوند انگلیس ، ین ژاپن ، یوان و روپیه هند یا لیر ترکیه و درهم امارات … در کشور خود نقش مهمی در تسهیل مبادلات مالی و تجارت دارند.
شما هم در ایران به طور مداوم از ریال یا تومان برای خرید و فروش انواع کالاها یا تراکنش های مالی استفاده می کنید و بدون استفاده از ریال امکان انجام بسیاری از کارهای روزمره را نخواهید داشت.
مزایای ارز fiat
نقش مهمی که پول فیات در تسهیل مبادلات مالی دارد و امکان مشارکت در بسیاری از فعالیت های اقتصادی را ممکن خواهد کرد، باعث شده است که این ویژگی به عنوان یک مزیت غیر قابل انکار برای ارزهای ملی کشورها بر شمرده شود.
به طور حتم بدون پول های کاغذی ،که اخیرا به صورت الکترونیکی در دسترس ما قرار گرفته اند، بسیاری از مبادلات مالی امکان ندارد و حتی امکان ارزش گذاری کالاها نیز برای شما وجود نداشت.
“استفاده از پول فیات به صورت الکترونیکی با استفاده از دبیت کارت ، کارت های بانکی ، کارت های اعتباری و … صورت می پذیرد.”
فرض کنید هیچ پولی در کار نبود و شما قصد داشتید اقدام به خرید گندم یا هر کالای دیگری بنمایید، در این صورت قیمت آن را چگونه محاسبه می کردید. به طور حتم تنها راه برای ارزش گذاری کالاها استفاده از ارزهای فیات (مانند دلار، ریال، یورو، و …) یا طلا و نقره است. حتی در پروژه های عمرانی نیز باید با استفاده از ارزش ریال یا سایر پول ها اقدام به ارزیابی هزینه ها نمود.
معایب ارز فیات
علی رغم همه مزایای ذکر شده برای دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ پول های رایج، ارز fiat یکی از دلایل به وجود آمدن مشکلات اقتصادی برای بسیاری از مردم دنیا شده است که مهم ترین آن عدم دارا بودن پشتوانه کافی و به بیان ساده تر نرخ تورم در بعضی از ارزهای رایج می باشد که حتی در ایران نیز انتقادات گسترده ای را به دنبال داشته است. برای همین است که علی رغم مزایای بسیار زیادی که برای استفاده روزمره از آنها وجود دارد، مشکلات بزرگی نیز در استفاده از پول های رایج دیده می شود.
مهم ترین مشکل این ارزها نرخ تورم است که به دلیل عدم دارا بودن پشتوانه به وجود می آید:
نرخ تورم پول فیات
اگر دولتی به کنترل میزان عرضه پول ملی خود نپردازد، این امر باعث اختلال در نظام اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی خواهد شد. این مشکلی است که در حال حاضر بسیاری از کشورهای دنیا به دلیل سوء مدیریت دولت های خود با آن روبرو هستند.
“اگر چه بسیاری از ارزهای فیات تا حدودی توسط ذخایر بانک مرکزی پشتیبانی می شوند، اما همواره بنا به دلایل مختلف این پشتیبانی توسط طلا صورت نمی پذیرد و این امر باعث افزایش نرخ تورم در بسیاری از کشورها و نگرانی های بسیاری برای مردم شده است.”
ارز فیات Fiat چیست؟
ارز فیات(Fiat) یا پول فیات به عنوان پول قانونی شناخته می شود که ارزشش را از دولتی که آن را صادر کرده است می گیرد. پول فیات شامل پول کاغذی و سکه بوده و ارزش ان همانطور که گفته شد توسط دولتی که آن را چاپ می کند مشخص می شود. واژه فیات از یک واژه لاتین به همین نام گرفته شده است. کشورهای جهان از پول فیات به جای مبادلات پایاپای و کالای فیزیکی برای ارائه خدمات خرید کالا، سرمایه گذاری و سپرده گذاری استفاده می نمایند. ارز فیات را می توان جایگزین مناسبی برای استاندارد طلا و پول کالایی در نظر گرفت.
درواقع fiat یک ارز دولتی است که توسط کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نشده، بلکه ارزشش از طریق رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده، نشأت می گیرد. اکثر ارزهای کاغذی مدرن ارزهای فیات هستند، از جمله دلار آمریکا، یورو، پوند و دیگر ارزهای مهم جهانی. ارز فیات به بانک های مرکزی کشورها امکان کنترل بیشتری بر اقتصادشان می دهد، زیرا آن ها می توانند مقدار چاپ پول را کنترل کنند. ارزهای فیات فقط دارای ارزش هستند و دولت این ارزش را حفظ می کند. هیچ ابزاری برای تأمین پول به خودی خود وجود ندارد.
یکی از مخاطرات اصلی که پول های کاغذی مانند دلار دارند این است که کشورها در چاپ و عرضه آن ها زیاده روی کرده و باعث ایجاد تورم در اقتصاد شوند.
منشأ پیدایش پول فیات
انسان ها قبل از آن که سیستم اقتصاد به صورت امروزی و به طور پیچیده ای شکل گرفته باشد، در ابتدا چیزی به عنوان پول نداشتند. برای تبادل بین یکدیگر از کالا استفاده کرده و کالایی را با کالای دیگر بدون در نظر گرفتن ارزش کالا و تنها براساس نیازشان، مبادله می کردند. به این سیستم مبادله کالا با کالا یا پایاپای گفته می شد. با گذشت زمان و آزمون و خطای سیستم های مختلف مبادله، انسان ها به سیستم سکه طلا و نقره روی آوردند. اولین نمونه سکه ضرب شده در تاریخ ۶۴۰ پیش از میلاد در آناتولی غربی ضرب و مورد استفاده قرار گرفت. با گذشت زمان مردم به مبادله با سکه های طلا و نقره اعتماد کرده و از آن برای داد و ستد استفاده کردند.
اما سابقه اولین چاپ پول فیات به کشور چین باز می گردد که در آن زمان قابل تبدیل به واحدهای پولی دیگر از جمله نقره، طلا و ابریشم بود. در قرن 13 سیستم ارز فیات توسط امپراطوری مغول راه اندازی شد، سیستم پول فیات در قرن 17 وارد قاره اروپا شده و در کشورهای دیگری همچون هلند و سوئد مورد استفاده قرار گرفت. اما از آنجا که سیستم فیات در کشور سوئد با شکست مواجه شد، استاندارد نقره را جایگزین آن کردند. کم کم سیستم ارز فیات به فرانسه نو و همچنین مستعمرات آمریکای شمالی رسید و از این سیستم ارزی برای مبادلات و انتقال دارایی در معاملات استفاده شد. ایالات متحده آمریکا که در ابتدای قرن بیستم مجددا سیستم کالایی را جایگزین پول فیات کرده بود و از سال 1933 به بعد مبادله طلا با پول های کاغذی را متوقف کرده بود، نهایتا در سال 1972 میلادی، (همزمان با ریاست جمهوری ریچارد نیکسون)، با کنارگذاشتن استاندارد طلا از دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ پول فیات برای سیستم پولی خود استفاده کرد.
آنچه که باعث اهمیت ارزهای فیات در جهان شد این بود که دولت ها و بانک های مرکزی به واسطه این ارزها سعی کردند اقتصاد خود را از بدترین اثرات طبیعی توسعه و رکودهای چرخه تجاری محافظت کنند.
تفاوت پول کالایی با پول فیات در ارزش ذاتی آن هاست. پول کالایی دارای ارزش ذاتی بوده و ارزش ذاتی خود را از موادی که از آن ساخته شده است، مانند سکه های طلا و نقره می گیرد. در مقابل پول Fiat فاقد ارزش ذاتی است. ارزش پول فیات از وعده دولت صادرکننده اش نشات می گیرد.
دلیل شکل گیری ارز فیات بدون پشتوانه چه بود؟
با اینکه سیستم استاندارد طلا توانسته بود بسیاری از مشکلات معاملات تجاری را حل کند و از سوی دیگر هر کسی نیز می توانست به راحتی پول های خود را به طلا تبدیل کند و تجار و بازرگانان از آن برای مبادلات بین المللی استفاده می کردند و با تمام مزیت های دیگر سیستم استاندارد طلا، این سیستم نتوانست ماندگاری خود را حفظ کند. آنچه که به عنوان دلایل عدم ماندگاری سیتم استاندارد طلا عنوان می شود، عبارتند از:
- معدن های جدید طلا به شدت کمیاب شدند.
- مردم طلاهای خود را احتکار کردند و به کمبود آن دامن زدند.
- نرخ طلا که در ابتدا به صورت نرخ ثابتی تعریف شده بود اجرا نشد و به این دلیل نرخ طلا به صورت محاسبه ای باقی ماند.
- با شروع جنگ جهانی ذخایر مالی کشورها با کمبود مواجه شد.
در کنار این عوامل از آنجا که کار با این سیستم نیز به مرور سخت شد، سیستم استاندارد طلا در دهه 80 میلادی از بین رفته و پول های بدون پشتوانه جایگزین آن شد.
مزایای استفاده از پول فیات چیست؟
- مقرون به صرفه بودن و نیاز به هزینه کمتر برای تولید پول فیات
- کمبود و نبود ذخایر طلا روی آن اثر ندارد
- انعطاف پذیری پول فیات در بحران های اقتصادی
- در اختیار قراردادن قدرت زیاد به دولت ها و بانک های مرکزی در ارزهای فیات با اقتصاد قوی
- پول فیات اگر بتواند نقش های مورد نیاز اقتصاد یک کشور (یعنی نقش ذخیره ارزش، ارائه حساب عددی و تسهیل مبادله)، را در واحد پولی خود ذخیره کند، می تواند به عنوان یک ارز خوب عمل کند.
- از پول فیات می توان در مبادلات بین المللی استفاده کرد. چراکه تبدیل به واحد پول تجاری شده است.
- عرضه پول فیات توسط بانک های مرکزی و دولت ها کنترل می شود (برعکس ارزهای دیجیتال)و دلیل آن هم این است که پول فیات مانند طلا یک منبع کمیاب یا ثابت نیست. این کنترل عرضه به دولت ها امکان می دهد تا قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ بهره و سرعت پول را داشته باشند.
معایب استفاده از پول فیات چیست؟
- تورم: تورم همزمان با تولد پول فیات با آن همراه شد. به همین دلیل تورم موجب شد که آمار افراد فقیر در جامعه افزایش یابد. چرا دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ که تورم به افرادی که حقوق ثابت دارند، ضرر زده و موجب کاهش قدرت خرید آنها می شود.
- افزایش بیش از حد نقدینگی: زمانی که حجم نقدینگی با میزان تولید کالا و خدمات متناسب نباشد، اعتبار پول های بدون پشتوانه ضرر می کند. چرا که با افزایش نقدینگی، تقاضا نیز افزایش می یابد و اگرعرضه مناسبی برای تأمین این تقاضاها نباشد، تورم افزایش می یابد.
- از بین رفتن دولت ها: با از بین رفتن دولت ها، پول های بدون پشتوانه در خطر هستند. چون دولت ها هستند که به اعتبار و ارزش پول های بدون پشتوانه کمک می کند. پس اگر دولتی در میان نباشد، ارزش پول ملی از بین خواهد رفت.
- ایجاد حباب در پول فیات: با توجه به عرضه نامحدود آن توسط دولت ها، فرصت های بیشتری برای ایجاد حباب با پول فیات وجود دارد.
- وابسته بودن ارزش ارز فیات به سیاست: ارزش پول فیات بستگی به سیاست های مالی و مقررات دولتی توسط دولت صادرکننده اش دارد. سیاست پولی غیرمسئولانه می تواند منجر به تورم، حتی تورم بیش از حد یک ارز فیات شود.
چرا اقتصادهای مدرن از پول فیات حمایت می کنند؟
دلیل استفاده اقتصادهای مدرن از fiat انعطاف پذیری و ارائه قدرت مدیریت به دولتمردان کشورهاست که به واسطه این انعطاف پذیری می توانند ارزهای خود را مدیریت کرده، سیاست های پولی را تعیین کرده و بازارهای جهانی باثباتی را ایجاد نمایند.همچنین امکان بانکداری جزء به جزء وجود دارد. به این معنا که به بانک های تجاری اجازه می دهد مقدار پول موجود را برای پاسخگویی به تقاضای وام گیرندگان چند برابر کنند.
چه جایگزینی برای ارز فیات وجود دارد؟
امروزه تقریبا همه کشورها دارای پول قانونی (ارز فیات) هستند. با وجود اینکه شما می توانید طلا و سکه بخرید و بفروشید، اما این سکه ها به ندرت برای خریدهای روزمره استفاده می شوند و بیشتر به عنوان یک دارایی که قابلیت ذخیره سازی دارد استفاده می شوند.
حتی ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین در دهه گذشته به عنوان چالشی برای ماهیت تورمی ارزهای فیات ظاهر شده و مورد علاقه و پذیرش قرار گرفته و از اقبال خوبی هم برخوردار بودند، نیز معنای سنتی پول و ارز فیات را ندارند.
ارز فیات و ارز دیجیتال با یکدیگر چه ارتباطی دارند؟
هر دو ارز دیجیتال و فیات، هیچ گونه پشتوانه فیزیکی مانند طلا ندارند. کنترل این ارز توسط دولت صادرکننده اش انجام می شود، در صورتی که ارز دیجیتال ماهیت غیرمتمرکز دارد.
از جمله تفاوت های موجود دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ بین این دو ارز، نحوه تولید پول های جدید در هر یک از این دو سیستم است. به عنوان مثال بیت کوین یا اتریوم نمونه هایی از ارزهای دیجیتال هستند که در مقایسه با پول فیات که هیچ گونه محدودیتی ندارد، تولید و عرضه محدودی در سکه دارد.
تراکنش در ارزهای دیجیتال برگشت ناپذیر بوده، در صورتی که در ارزهای فیات این چنین نیست.
از دیگر تفاوت های ارز فیات با ارز دیجیتال این است که سیستم ارز فیات قابلیت مبادلات ارزی دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ بزرگتر با نوسان کمتری را دارد. در صورتی که در بازار ارز دیجیتال این شرایط کاملاً برعکس است. این بازار بسیار پر نوسان است.
شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رمزارزها مقاله پشتوانه ارز دیجیتال را نیز مطالعه نمایید.
نتیجه گیری
سابقه پول فیات به قرن ها قبل باز میگردد. کشور چین اولین کشوری بود که پول فیات را چاپ و از آن برای مبادلات استفاده کرد. سیستم پول فیات در کنار تمام مزایایی که برای اقتصاد جوامع ایجاد کرد، از جمله مقرون به صرفه بودن و هزینه تولید پایین، اما دارای معایبی نیز هست که مهمترین آن تورم است. ارز فیات با ارز دیجیتال تفاوت های بسیاری دارد. از جمله اینکه ماهیت ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز بوده و توسط هیچ نهاد ثالث و یا دولتی کنترل نمی شوند.
پول فیات چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
پول فیات چیست ؟ اگر از علاقه مندان حوزه های اقتصادی و بازارهای مالی مثل فارکس و ارزهای دیجیتال باشید قطعا تا به حال پول یا دارایی های فیات به گوش شما خورده باشد پیش تر در مقاله انواع پول چیست در مورد انواع پول با هم صحبت کردیم و اشاره ای نیز به پول فیات کردیم ولی با توجه به اهمیت زیاد این موضوع و ارتباط پول فیات با ارزهای دیجیتال در این مقاله از سایت دکتر رضا شیرازی قصد داریم ببینیم پول فیات چیست و شما را با ویژگی های آن آشنا کنیم در ادامه این مقاله همراه ما باشید
پول چیست ؟
یک اسکناس را در دست خود بگیرید چه چیزی میبینید ؟ یک تکه کاغذ! اگر واحدی به نام ریال ، دلار ، پوند یا غیره وجود نداشته باشد اسکناسی که در دست شما است چه ارزشی دارد ؟ قبل تر در مقاله پول چیست به طور مفصل در مورد ارزش ذاتی صحبت کردیم و گفتیم پول هایی که هم اکنون در اختیار ما وجود دارد و ما به آنها اسکناس میگوییم و معاملات مالی بر پایه آنها شکل میگیرند چیزی نیستند جز چند تکه کاغذ و هیچ ارزش ذاتی ای ندارند
پول های امروزی تکه هایی کاغذ هستند که دولت در ازای اعتمادی ما به خود ، به آنها ارزش داده است و در واقع این ارزش باعث شده است که یک تکه کاغذ به چیزی تبدیل شود که بتواند تمام معاملات اقتصادی و مالی دنیا را مدیریت کند. اما آیا از ابتدا اینگونه بوده است ؟ این اعتماد و ارزش چگونه شکل گرفته است؟
در ادامه به این موضوع میپردازیم و به طور مفصل آن را بررسی میکنیم
ارتباط طلا و پول فیات چیست ؟
همانطور که قبلا در مقاله سیستم های مالی به آن اشاره کردیم بعد از اینکه بشر روش های مختلفی را برای خرید و فروش و معامله امتحان کرد در نتیجه متوجه شد که استفاده از فلزات گرانبها مخصوصا طلا میتواند روش مطمئنی برای انجام معاملات باشد به همین دلیل شروع به استفاده از طلا به عنوان پشتوانه معاملات کرد. بعد از مدتی به علت ریسک حمل طلا و مشکلات مرتبط لا آن افراد تصمیم به استفاده از حواله های بانکی به جای طلا کردند البته این حواله ها به پشتوانه طلای موجود در بانک ها و خزانه ها در اختیار افراد قرار میگرفت
یعنی یک تنناسب بین میزان طلای موجود در بانک ها و حواله های در اختیار افراد وجود داشت این روش روش بسیار خوب و محبوبی در داخل یک کشور بود چرا که تنها به اندازه طلاها در کشور حواله وجود داشت و افراد هر زمانی که میخواستند میتوانستند حواله ها را به طلا تبدیل کنند حال بیایید ببینیم اگر چند بازرگان با حواله وارد یک کشور شوند و بخواهند در آن کشور حواله های خود را به طلا تبدیل کنند ، آنگاه چه اتفاقی می افتد ؟ با توجه به اینه حجم طلا با حواله های داخل کشور تناسب دارد در صورت استفاده از حواله های خارجی این تناسب به هم میخورد و بهم خوردن این تناسب مساوی است با از بین رفتن اقتصاد یک کشور!
در این زمان بود که کشور ها تصمیم گرفتند روشی را پیاده سازی کنند که از بروز این نوع مشکلات جلوگیری شود برای همین مفهومی به نام استاندارد طلا شکل گرفت. این مفهوم به این معنا بود که تمام کشورهای یک نرخ مبادله داشتند و در ازای دریافن مقدار مشخصی حواله یا اسکناس مقدار معینی طلا تحویل میدادند
از بین رفتن استاندارد طلا
روش استاندارد طلا روش خوبی بود چرا که دولت ها میتوانستد به طور نامحدود از ذخایر طلای خود استفاده و باز حواله و اسکناس ها را به طلا تبدیل کنند اما پس از مدتی این روش دچار مشکلاتی شد و اصلی ترین مشکل آن این بود که ذخایر طلا در حال تمام شدن بود! حال کشورها مانده بودند و حواله هایی که در دست مردم بود! چگونه کشورها میتوانستند این حواله ها را بدون پرداخت طلا ارزشمند کنند ؟ در این زمان بود که مفهومی جدید به نام پول های بی پشتوانه یا فیات شکل گرفت.بعد از اینکه دولت ها تصمیم گرفتند از پول بی پشتوانه استفاده کنند بازارهای مالی آن زمان به 2 دسته تقسیم شدند
1.دسته اول کسانی بودند که طلاهای زیادی در اختیار داشتند این دسته با توجه به اینکه حجم زیادی از طلای موجود را در اختیار داشتند میتوانستند با مدیریت عرضه و تقاضا نوسانات قیمتی در بازار طلا ایجاد کنند.
2.دسته دوم دولت ها بودند که میتوانستد از طریق بانک های مرکزی پول های بدون پشتوانه و بدون نیاز به طلا چاپ کنند و اینجا بود که تفاوت قدرت اقتصادی کشورها نمایان شد کشورهایی دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ که دارای مدیریت صحیح تری بودند توانستند با مدیریت عرضه و تقاضای پول های فیات از جریان های تورمی جلوگیری کنند و بدنه اقتصادی کشورشان را مستحکم سازند در عوض کشورهایی با مدیریت ضعیف با چاپ بی رویه پول باعث ایجاد ابرتورم و کاهش قدرت خرید شدند
برای مثال اگر بخواهیم به نمونه از کشورهایی با مدیریت ضعیف اشاره کنیم میتوانیم به کشور زیمباوه اشاره کنیم. کشور زیمباوه در آغاز قرن 20 تصمیم گرفت برای خروج از بحران اقتصادی تا جایی که ممکن است پول چاپ و روانه بازار کند این اقدام باعث شد تا کشور زیمباوه دچار یک ابرتورم 500 درصدی شود.
حالا که به اندازه کافی با تاریخچه پول فیات آشنا شدیم وقت آن است که به تعریف اصولی پول فیات بپردازیم.
پول فیات چیست ؟
پول فیات یا پول بی پشتوانه به پولی گفته میشود که فاقد هر گونه ارزش ذاتی است و اقدامت دولتی و اعتماد افراد جامعه به آن ارزش میدهد اکثر ارزهایی که در حال حاضر به عنوان واحدهای پولی شناخته میشوند پول فیات هستند برای مثال دلار ، پوند ، ریال ، لیر و … همه پول فیات به شمار می آیند. علت اصلی ارزش پول فیات تلاش دولت صادر کننده آن برای با ارزش نگهداشتن آن است.
شاید فکر کنید برای اولین بار کشورهای غربی از پول فیات استفاده کرده اند اما اینگونه نبوده است برای اولین بار خاندان یوآن در چین از پول فیات استفاده کردند و علت آن کمبود طلا و کاهش ذخایر طلای این خاندان دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ بود.
در قدم بعد به سراغ مزایا و معایب پول فیات میرویم
مزایا و معایب پول فیات چیست ؟
پول فیات در کنار مزایایی که دارد معایبی را نیز با خود به همراه می آورد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم
1.مزایای پول فیات
از جمله مزایای پول فیات میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- نبود کمبود : پول های فیات هیچ گاه تمام نخواهند شد و صرفا کافیست در بانک ها چاپ شوند
- مقرون به صرفه بودن : استفاده و تولید پول های فیات برای دولت ها بسیار مقرن به صرفه تر است
- منعطف بودن : دولت ها هنگام مواجه با بحران های اقتصادی با روش های زیادی میتوانند از پول های فیات استفاده کنند
- بین المللی : این نوع پول ها به راحتی قابل تبدیل به سایر ارزها و استفاده در سایر کشورها هستند
2.معایب پول فیات
از جمله معایب پول های فیات میشود به موارد زیر اشاره کرد :
- تورم : تولید و چاپ بیش از حد پول های فیات و برهم زدن تعادل عرضه و تقاضا مساوی است با کاهش ارزش پول و افزایش قمیمت ها و در نهایت به وجود آمدن جریان های تورمی. همانطور که قبل تر به آن اشاره کردیم بسیاری از کشورها به دلیل نداشتن علم درست اقتصاد با عرضه بیش از حد پول های فیات باعث ایجاد تورم در کشورهایشان شده اند
- افزایش نقدینگی : نفدینگی به پول هایی گفته میشود که خارج از نظام های بانکی در حال گردش است افزایش بیش از حد نقدینگی باعث آسیب بسیار جدی ای به پول های فیات میشود زیرا تقاضا برای خدمات و کالاها افزایش پیدا میکند و در صورتی که این تقاضا به درستی پاسخ داده نشود باعث ایجاد تورم میشود
- در خطر افتادن دولت ها : برخی از دولت ها ناخواسته با افزایش چاپ و عرضه پول های فیات باعث از بین رفتن اقتصاد و در نهایت دولت خود میشوند بنابراین مهم است که دولت ها به درستی بتوانند از پول های فیات استفاده کنند.
ما در این مقاله از سایت دکتر رضا شیرازی تلاش کردیم شما را با پول فیات ، تاریخچه و ویژگی های آن آشنا کنیم و ببینیم پول فیات چیست استفاده درست از پول فیات و داشتن دانش در مورد آن در بازارهای مالی بسیار اهمیت دارد امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید
پول فیات چیست و چه تفاوتی با رمز ارزها دارد؟
پول فیات چیست ؟ پولی دولتی است و توسط دولت صادرکننده آن، حمایت و تامین میشود. و این طور نیست که توسط یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی شود. ارزش پول فیات از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده نشأت میگیرد. اکثر پولهای پیشرفته و کاغذی، ارز فیات هستند. از جمله دلار آمریکا، یورو و دیگر ارزهای مهم جهانی. در این مقاله هم با ارزهای فیات و تفاوت آنها با پول فیات آشنا می شوید.
چند نکته در مورد پول فیات
- پول فیات یک ارز دولتی است که توسط کالایی مانند طلا پشتیبانی نمیشود.
- بانکهای فدرال به واسطه پول فیات، تسلط بیشتری بر اقتصاد دارند زیرا آنها میتوانند مقدار عرضه و چاپ پول را تنظیم کنند.
- اکثر پولهای کاغذیِ امروزی مثلا دلار آمریکا، پول فیات هستند.
- یکی از خطرهای پول فیات این است که دولتها بیش از حد آن را چاپ میکنند و ممکن است منجر به تورم شدید شوند.
چرا ارزهای فیات شکل گرفتند؟
قبل از قرن بیستم، اکثر کشورها از نوعی استاندارد طلا یا پشتوانه کالا برای حمایت از پول خود استفاده میکردند. این سیاست تا حدی در شمار معدودی از ارزها حفظ شده است مثلا فرانک سوئیس یکی از معدود پول هایی است که همچنان توسط ذخایر طلای ملی سوئیس حمایت میشود. اما بسیاری از کشورها نتوانستند این سیاست را ادامه دهند.
ویکتور هوگو :
هیچ چیزی به اندازه جیب خالی انسان را ماجراجو نمیکند.
توسعه دامنه و حجم تجارت، سبب شکل گیری ارزهای دیجیتال فیات شد
با افزایش مقیاس و دامنه تجارت و امور مالی بین المللی، مقدار محدود طلای موجود نتوانست از پس پشتیبانی از حجم عظیم پول مورد نیاز برای تجارت بر بیاید. این موضوع باعث ایجاد اختلالات جدی در بازارها و تجارت جهانی میشد به همین دلیل دولتها چاره ای نداشتند جز اینکه به ارزهای فیات روی بیاورند. پول فیات سبب میشود دولتها برای تعیین سیاستهای پولی، تثبیت بازارهای جهانی و به طور کلی برای مدیریت اقتصاد، توانا تر عمل کنند. همچنین به بانکهای تجاری اجازه میدهد مقدار پول موجود را برای پاسخگویی به تقاضای وام گیرندگان چند برابر کنند.
پول فیات فاقد ارزش ذاتی است
ارزشمندی پول فیات، تنها به این دلیل است که دولت در حفظ ارزش آن تلاش میکند. در گذشته، پول دولتی به صورت سکههایی ضرب شده از یک مادۀ با ارزش مانند طلا و نقره بود این موضوع سبب میشد که خود پول، دارای ارزش ذاتی باشد ولی با چاپ پول کاغذی این پشتوانه ذاتیِ پول از بین رفت و کم کم مفهوم پول فیات شکل گرفت. پول فیات غیر قابل تبدیل و بازیافت است.
پول فیات با ذخیره طلا یا نقره مرتبط نیست، پس ممکن است در اثر تورم، ارزش آن افت کند. اگر مردم، اعتماد خود را به پول یک کشور از دست بدهند، آن پول دیگر ارزشی ندارد و مانند سکههای طلای قدیم نیست.
دو دلیل مهمِ پول فیات چیست
کمک به اقتصاد ملی کشورها
پول فیات چیست که در صورتی که پول فیات از عهده نقش خود در سیاستهای مالی کلان بر بیاید میتوانند مزایای زیادی برای اقتصاد ملی یک کشور داشته باشد. نقشهایی که برای یک پول فیات تعریف شده اند عبارتند از ذخیره ارزش، تسهیل مبادلات اقتصادی، فراهم کردن نقدینگی و…نقش پول فیات در اقتصاد ملی کشورها چشمگیر است.
قدرت بخشیدن به بانکهای مرکزی در کنترل متغیرهای اقتصادی
در قرن بیستم بانکها و دولتهای مرکزی سعی کردند اقتصاد خود را از اثرات منفی توسعه اقتصادی و رکوردهای تجاری در امان نگه دارند به همین دلیل اهمیت زیادی به ارزهای فیات دادند. چونکه موجودی پول فیات مانند طلا، ثابت و یا کمیاب نیست، بانکها میتوانند با سهولت بیشتری عرضه آن را کنترل کنند. این کنترل به بانکها قدرت زیادی میدهد تا متغیرهای اقتصادی مختلف مانند عرضه اعتبار، نقدینگی و نرخ بهره را مدیریت کنند. به عنوان مثال، بانک فدرال رزرو ایالات متحده، وظیفه دارد به کمک سیاستهای پولی خود بیکاری و تورم را در آمریکا پایین نگه دارد.
معایب پول فیات چیست
بدون پشتوانه بودن و امکان شکل گیری حباب در اقتصاد
بحران وام مسکنِ سال 2007 و بحران مالی پس از آن به دلیل وابستگی اقتصاد به پولهای فیات رخ داد. همیشه سیاستهای مالی بانکهای مرکزی، موفق عمل نمیکنند و در صورتی که این اتفاق بیفتد یک پول فیات، ممکن است به سرعت سبب رکود اقتصادی شود. در شرایط بحرانهای اقتصادی یک ارز وابسته به طلا نسبت به یک ارز فیات، بسیار با ثبات تر است. البته اقتصاد دانان و بانکهای مرکزی، خود میدانند که
بدون پشتوانه بودن ارزهای فیات یک مشکل است. ولی به دلیل محدود بودن عرضه و موجودیت طلا در سطح جهان، امکان اینکه به اندازه کل موجودی یک پول فیات، طلا داشته باشیم وجود ندارد. پس ناگزیر بخش بزرگی از پول فیات، بدون پشتوانه چاپ میشود. این عرضه نامحدود و بدون پشتوانه بودن، امکان شکل گیری حباب در ارزهای فیات را افزایش میدهد. گاها سیاست های پولی مبتنی بر ارزهای فیات، دچار شکست میشوند.
بدون پشتوانه بودن ارزهای فیات یک مشکل است. ولی به دلیل محدود بودن عرضه و موجودیت طلا در سطح جهان، امکان اینکه به اندازه کل موجودی یک پول فیات، طلا داشته باشیم وجود ندارد. پس ناگزیر بخش بزرگی از پول فیات، بدون پشتوانه چاپ میشود. این عرضه نامحدود و بدون پشتوانه بودن، امکان شکل گیری حباب در ارزهای فیات را افزایش میدهد. گاها سیاست های پولی مبتنی بر ارزهای فیات، دچار شکست میشوند.
خطرهای استفاده از پول فیات سه متهم اصلی در پرونده خطرهای پول بدون پشتوانه به چشم میخورند:
تورم و امکان از دست رفتن ارزش پول فیات در اثر تورم
از زمان ایجاد پولهای بدون پشتوانه، تورم با آن همنشین بوده است. دولتها با چاپ پولهایی که نمیتوانستند ارزشی برای آنها ایجاد کنند، درگیر مفهومی به نام تورم شدند. به زبان ساده، تورم یعنی کاهش درصد پشتوانهدار از پول ملی نسبت به درصد پول خلق شده که باعث افزایش شاخص قیمت – معمولا افزایش قیمت مصرفکننده – میشود. وجود تورم بالا باعث میشود که نرخ جمعیت افراد فقیر در جامعه افزایش پیدا کند. چون تورم به افراد دارای درآمدهای پولی ثابت مثل حقوق بگیرها ضرر میزند. و از قدرت خرید آنها میکاهد. اما در مقابل، به نفع بیشتر کسانی تمام میشود که درآمدهای پولی متغیر دارند.
یا مثال دیگه :
ملت آفریقاییِ زیمبابوه یکی از بدترین سناریوهای مربوط به پول فیات را در اوایل دهه 2000 شاهد بودند. در آن زمان، در پاسخ به مشکلات اقتصادی جدی در زیمبابوه، بانک مرکزی این کشور با سرعت سرسام آوری شروع به چاپ پول کرد. این کار سبب به وجود آمدن تورمی عظیم شد که به میلیاردها درصد رسید. قیمتها به سرعت افزایش یافت و مصرف کنندگان مجبور شدند فقط برای خرید کالاهای اساسی اولیه از پول استفاده کنند. در اوج بحران، پول زیمبابوه چنان بی ارزش شد که 100 تریلیون پول زیمبابوه تنها معادل 40 سنت از دلار آمریکا ارزش داشت. این نمونه نشان میدهد که در صورت شکست سیاستهای بانک مرکزی یک کشور، پول فیات میتواند بسیار آسیب پذیر باشد.
علاوه بر این :
تورم، هزینههای عمومی دولت را افزایش میدهد و دولت را مجبور میکند که برای جبران این کسری بودجه به سراغ قرض گرفتن پول از بانک مرکزی برود. روشن است که این راهحلها به جای خاموش کردن آتش تورم، آن را بیشتر شعلهور میکنند. نکته جالب اینجا است که مردم میتوانند با سرمایه گذاری در بازار بورس،ارز دیجیتال پول خود را از خطرهای تورم دور کنند.
افزایش بیش از حد نقدینگی
به تمام پولهایی که خارج از سیستم بانکی در حال گردش هستند، «نقدینگی» گفته میشود. اگر حجم نقدینگی با میزان تولید کالا و خدمات متناسب نباشد یعنی دچار افزایش غیرمعمول نقدینگی در میان مردم باشیم. ضربه بزرگی به اعتبار پول بدون پشتوانه زده میشود. چون با افزایش نقدینگی، تقاضا برای دریافت کالا و خدمات به شدت بالا میرود و اگر چرخه تولید و ارائه خدمات، نتواند در کوتاه مدت به این تقاضا پاسخ دهد در آن صورت بر آتش تورم، دامن زده میشود.
فیدل کاسترو:
هر کشوری باید کاملا آزاد باشد تا نوعی از سیستم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که مناسب میداند را برگزیند.
دو سوال در مورد رابطه ارزهای فیات و تورم
پول فیات چیست و آیا همیشه ارزهای فیات تورم زا هستند؟ و آیا همیشه تورم به ضرر ارزهای فیات، عمل میکند؟ در جواب هر دو سوال باید گفت خیر، زیرا اولا اکثر کشورهایی که پول فیات دارند تا این لحظه فقط تورم متوسطی را تجربه کرده اند که در چند دهه گذشته به طور متوسط، کمتر از 2 درصد در سال بوده است.
ثانیا، داشتن تورم ثابت و پایین، یک محرک مثبت برای رشد و سرمایه گذاری اقتصادی، تلقی میشود. این نوع تورم، مردم را تشویق میکند تا پول خود را به کار اندازند نه اینکه بیکار بنشینند و قدرت خرید خود را به مرور از دست بدهند. این کاری که تورم در تشویق مردم به سرمایه گذاری میکند به نفع ارزهای فیات است زیرا اگر مردم به پولهای فیات به عنوان داراییِ قابل ذخیره نگاه میکردند دولتها مجبور به چاپ بیشتر پول میشدند.
همواره پول فیات با تورم در ارتباط است
ثالثا مشخص نیست که آیا اَبر تورم، ناشی از چاپ بدون پشتوانه پول است یا خیر. در واقع ابرتورمها در طول تاریخ اتفاق افتاده اند، حتی زمانی که پول بر اساس فلزات گرانبها بوده است. در مورد ابرتورمهایِ معاصر نیز باید گفت که اغلب آنها به دلیل شکست در اقتصاد تولیدی و یا بی ثباتی سیاسی در کشورها آغاز شده اند و نه در اثر خود ارزهای فیات.
ظهور ارزهای دیجیتال بعد از بحران اقتصادی سال 2009
رمز ارزها مستقل از دولتها فعالیت میکنند. بیت کوین، معروف ترین نمونه از آنهاست که در سال 2009 در بحران مالی و در بحبوحه نگرانی از ثبات سیستم مالی جهانی ظاهر شد. این ارزها به دلیل ترس از دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ بی ثباتی سیاسی و بدهیهای زیاد دولتها، به سرعت مورد استقبال قرار گرفتند. توسعه بازار ارزهای دیجیتال چنان سریع بود که در مدتی کوتاه بیش از 5000 رمز ارز به وجود آمدند و ارزش کلی بازار ارزهای دیجیتال به بیش از 1 تریلیون دلار (820 میلیارد یورو) رسیده است. بیت کوین در پنج روز اولِ پس از راه اندازی از قیمت 0.0008 دلار به 0.08 دلار افزایش یافت و از آن زمان تاکنون، رشدی سرسام آور داشته است به گونه ای که امروزه به بالای 60 هزار دلار رسیده است.
سایر انگیزهها برای استفاده از ارزهای دیجیتال به جای پول فیات چیست
نکته دیگر اینکه، دولتها کنترل ارزهای فیات را در دست دارند و بسیاری از افراد فکر میکنند ارزهای دیجیتال گزینههای بهتری برای استفاده هستند آنها میخواهند با آزادی و امنیت بیشتر و بدور از نظارتهای دولتی تراکنشهای مالی خود را انجام دهند. پول فیات چیست که با ارز دیجیتال تفاوت های بنیادی دارد.
برخی میگویند که روش شفاف “استخراج” بیت کوین و سایر رمز ارزها سبب میشود این ارزها به اندازه طلا برای سرمایه گذاری مناسب باشند. حتی گفته میشود میتوان برای حمایت از پولهای رایج به جای طلا از رمز ارزها استفاده کرد. آنها پیش بینی میکنند که وقتی کل موجودی بیت کوین به گردش درآید و استخراج آن به پایان برسد هر بیت کوین میتواند قیمتی در حدود 514،000 دلار داشته باشد.
آیا امکان جایگزین کردن ارزهای دیجیتال با پول فیات وجود دارد؟
در جواب باید گفت خیر و دلایلی که نمیتوان این کار را کرد به شرح زیر هستند :
1-حذف ارزهای فیات از اقتصاد جهانی، غیرممکن است
علی رغم مشکلاتی که ارزهای فیات دارند اما این ارزها در تاروپود اقتصاد جهانی تنیده شده اند و اقتصاد دنیای امروزی بر پایه آنها استوار است. پس حذف آنها چندان منطقی نیست. به علاوه این ارزها ابزار اصلی در سیاستهای پولی بانکهای مرکزی هستند. که تنظیم اقتصاد جهانی وابسته به این سیاستهاست. پس به صورت قاطع میتوان گفت حذف کردن ارزهای فیات غیر ممکن است.
2- بیشترین کاربرد ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری و معامله گری است
هرچند استقبال از ارزهای دیجیتال، بسیار وسیع است اما بیشترین کاربردی که توکنها دارند برای سرمایه گذاری و نوسان گیری است. یعنی اینکه بیشترِ افراد با این هدف آنها را خریداری میکنند و کمتر از این ارزها به عنوان پول استفاده میشود. رایج ترین استفاده از رمز ارزها برای سرمایه گذاری و نوسان گیری است
3-کمبود پذیرنده ارز دیجیتال در بسیاری از مشاغل
استفاده از ارزهای فیات تا حد امکان تسهیل شده است و امروزه کارتهای اعتباری و دستگاههای خودپرداز و کارت خوانها تقریبا در تمام مشاغل، مورد استفاده قرار میگیرند اما امکانات مشابه برای استفاده از ارزهای دیجیتال وجود ندارد و اگر قصد خرید روزانه را داشته
باشید به احتمال زیاد نمیتوانید با ارز دیجیتال، پرداخت کنید. به علاوه سیستم پرداخت با پولهای فیات در میان جوامع، کاملا جا افتاده است و تصمیم به جایگزین کردن این سیستم با ارزهای دیجیتال بعید به نظر میرسد و منطقی نیست.
4- نوسانات ارزهای دیجیتال، شدید است
منتقدان کریپتو به نوسانهای شدید ارزش بیت کوین، اتریوم و بقیه رمز ارزها اشاره میکنند و میگویند که پذیرش آنها به عنوان پول برای پرداخت بهای کالا و خدمات دشوار است. به عنوان مثال، تسلا در ماه مارس امسال اعلام کرد که بیت کوین را برای خرید خودروهای برقی خود میپذیرد، اما دو ماه بعد به دلیل تغییر قیمت این رمز ارز دیجیتال از گفته خود عقب نشینی کرد.
5-تاثیر نهنگها بر قیمت ارزهای دیجیتال
بسیاری از افراد به امید داشتن یک پول آزاد، غیر متمرکز و غیر دولتی، ارزهای دیجیتال را به پول فیات ترجیح میدهند اما ماهیت قدرتهای پشت ارزهای دیجیتال بسیار مبهم است. همه میدانیم که دارندگان حجمهای عظیم از رمز ارزها (نهنگ ها) میتوانند به آسانی قیمت رمز ارزها را تحت تاثیر قرار دهند اما چه کسی میداند واقعا نهنگها چه کسانی هستند و چه افکاری در سر دارند شاید بسیاری از نهنگها همان دولتهایی باشند که ما میخواهیم از زیر نفوذ اقتصادی آنها خارج شویم.
بازار ارزهای دیجیتال تا حد زیادی وابسته به رفتار نهنگهای کریپتوکارنسی است
6- ارزهای دیجیتال مشکلات قانونی دارند
در کل جهان یک سری قوانین، وجود دارند که تخطی از آنها جرم محسوب میشود و جوامع بر پایه پیروی از این قوانین شکل گرفته اند مثلا یکی از اصول اقتصاد مدرن، پرداخت مالیات است و برای تحقق این امر، دولت باید بر دارایی شهروندان اشراف داشته باشد اما استفاده از ارزهای دیجیتال با این سیستم نظارتی در تضاد خواهد بود. مسئله بعدی به موضوع پولشویی ارتباط دارد.
در اقتصادهای مدرن استفاده از پول حاصل از فعالیتهای غیر قانونی بسیار دشوار شده است و نهادهای ناظر باید بدانند منشا ایجاد هر درآمد از کجاست. تحقیقات انجام شده نشان میدهند که حجم عظیمیاز پول کارتلهای مواد مخدر از طریق ارزهای دیجیتال جابه جا میشود زیرا امکان جابه جایی این پولها در سیستمهای رایج ارزهای فیات وجود ندارد. این مشکلات سبب شده است دولتها در پی تصویت قوانین نظارتی بیشتر بر ارزهای دیجیتال شوند.
7- تولید ارزهای دیجیتال، سبب ایجاد مشکلات زیست محیطی میشود
تحقیقات نشان میدهد که در طول سال، برای استخراج بیت کوین به اندازه مصرف سالانه یک کشور مستقل برق مصرف میشود این میران بالا از مصرف انرژی با منافع زیست محیطی انسان در تضاد است. بسیاری از طرفداران محیط زیست، خواهان محدود کردن مصرف انرژی برای فعالیتهای استخراج رمز ارزها هستند. مصرف زیاد برق در استخراج رمز ارزها موجب نگرانی طرفداران محیط زیست است
در پایان پول فیات چیست
به صورت قطع میتوان گفت که استفاده از ارزهایی مانند بیت کوین و دلیل اهمیت ارزهای فیات چیست؟ یا اتریوم به عنوان پول رایج، مناسب نیست. زیرا این ارزها هزینه شبکه و کارمزدهای انتقال بالایی دارند. نوسانات آنها زیاد است و سرعت انتقال تراکنشها هم در آنها مناسب نیست. مثلا گاهی حتی تا 72 ساعت طول میکشد تا یک تراکنش بیت کوین تایید شود. اما پتانسیل بسیار خوبی در اسیبل کوینها وجود دارد که میتواند آنها را به پولهای آینده تبدیل کند اسیبل کوینهایی مانند تتر که همان پول فیات دیجیتال هستند قابلیت جایگزینی با سیستمهای پول فیات امروزی را دارند و گزینههای ایده آلی هستند. اما نکته قابل تامل این است که استیبل کوینها همچنان مانند ارزهای فیات، زیر نظر دولتها هستند و با آرمان غیرمتمرکز بودن در تضاد هستند.
پول یا ارز فیات (بدون پشتوانه) چیست؟
پول فیات به ارز دولتی بدون پشتوانه طلا یا نقره گفته میشود که ارزش خود را از عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده آن میگیرد. ارزهای بزرگ جهان بدون پشتوانه هستند و این پول دارای مزایا و معایبی است؛ مثلاً اگر دولتها بتوانند مدیریت مناسبی بر عرضه پول و مدیریت اقتصادی داشته باشند، میتواند منافع زیادی در پی داشته باشد. اما در صورت بروز اشتباهاتی مانند چاپ بیش از حد اسکناس، تورم شدیدی شکل میگیرد، مانند آنچه در اوایل قرن اخیر در زیمباوه رخ داد.
پول فیات یا بدون پشتوانه همان ارز دولتی است که از حمایت یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره برخوردار نیست بلکه توسط دولت پشتیبانی میشود. ارزش پول فیات بهجای ارزش کالای پشتیبان آن، مانند آنچه در پول کالا میبینیم، از رابطه بین عرضه و تقاضا و ثبات دولت صادرکننده آن تامین میشود. بیشتر ارزهای کاغذی مدرن از جمله دلار ایالات متحده، یورو و ارزهای بزرگ دیگر جهان، ارزهای فیات هستند.
کلمه فیات از ریشه لاتین گرفته شده است و میتوان آن را به «باید باشد» یا «بگذار انجام شود» ترجمه کرد.
نکات کلیدی درمورد ارز فیات:
- فیات یک ارز دولتی است که پشتوانه کالایی (مثلا طلا) ندارد.
- پول فیات کنترل اقتصاد را به دست بانکهای مرکزی دولتها میدهد چون آنها هستند که میزان چاپ اسکناس را تعیین و کنترل میکنند.
- یکی از خطرات پول فیات این است که کشورها ممکن است میزان زیادی از آن را چاپ کنند که باعث ایجاد ابر تورم (hyperinflation) میشود.
روش کار پول فیات
پول فیات تنها به این دلیل ارزش دارد که دولت ارزش آن را حفظ میکند یا چون دو طرف معامله بر سر ارزش آن توافق دارند.
از نظر تاریخی، دولتها با استفاده از فلزات گرانبهایی مانند طلا و نقره سکه ضرب میکردند یا پولی کاغذی چاپ میکردند که قابل معاوضه با مقدار مشخصی کالای فیزیکی بود. پول فیات قابل تبدیل نبوده و نمیتواند بازخرید شود.
بیشتر ارزهای کاغذی مدرن ازجمله دلار ایالات متحده پول فیات هستند.
به این دلیل که پول فیات به ذخایر فیزیکی مانند اندوخته طلا یا نقره ملی پیوند نخورده است، ریسک از دست دادن ارزش خود به دلیل تورم یا حتی بیارزش شدن درصورت بروز ابر تورم را دارد. اگر مردم باور خود به ارز ملی را از دست بدهند، آن پول دیگر نمیتواند ارزش خود را حفظ کند. این مورد با ارزی که مثلا دارای پشتوانه طلاست تفاوت دارد. این ارز به دلیل تقاضا برای طلا در صنعت جواهرات و همچنین تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه هوایی، از ارزشی ذاتی برخوردار است.
دلار ایالات متحده هم یک پول فیات و هم پول قانونی رایج (legal tender) است که برای بدهیهای خصوصی و عمومی مورد پذیرش است. پول قانونی رایج اساساً به ارزی گفته میشود که قانونی بودن آن توسط دولت اعلام شود. دولتهای زیادی اقدام به چاپ ارز فیات کرده و سپس با تعیین آن بهعنوان استاندارد پرداخت بدهی، آن را به پول قانونی رایج بدل میکنند.
در ایالات متحده، در گذشته ارز این کشور دارای پشتوانه طلا (و در برخی موارد نقره) بود. دولت فدرال از زمان تصویب لایحه بانکداری فوقالعاده سال 1933، شهروندان را از معاوضه ارز با طلای دولتی منع کرد. استاندارد طلا که ارز ایالات متحده را با طلای دولتی مورد پشتیبانی قرار میداد، در سال 1971 که ایالات متحده ارسال طلا به دولتهای خارجی به ازای ارز ایالات متحده را متوقف کرد، به طور کامل به پایان رسید. از آن زمان گفته میشود که دلار آمریکا دارای پشتوانه «ایمان و اعتماد کامل» دولت ایالات متحده است، و «پول قانونی برای بدهیهای عمومی و خصوصی» شناخته میشود اما در خزانهداری ایالات متحده یا بانک مرکزی، مانند سابق دیگر با پول قابل بازخرید نیست. بدین صورت دلار ایالات متحده حالا دیگر پولی قانونی است که قابلیت معاوضه با طلا، نقره یا کالاهای دیگر را ندارد.
مزایا و معایب پول فیات
پول فیات در صورتی که بتواند نقشهایی را ایفا کند که اقتصاد یک ملت از واحد پولی خود انتظار دارد، نقشهایی مانند ذخیره ارزش، ایجاد حساب عددی و تسهیل تبادل، بهعنوان یک ارز خوب عمل خواهد کرد. پول فیات سینیورژ یا درآمد حاصل از چاپ و نشر پول بسیار خوبی دارد.
ارزهای فیات در قرن بیستم اهمیت و رواج یافتند و دلیل این رواج و اهمیت تا حد زیادی این بود که دولتها و بانکهای مرکزی به دنبال ایمن نگه داشتن اقتصادهای خود از بدترین اثرات رونق و رکود ملی چرخههای کسبوکار بودند. از آنجایی که پول فیات یک منبع کمیاب یا ثابت مانند طلا نیست، بانکهای مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند و همین امر به آنان قدرت بیشتری برای مدیریت متغیرهای اقتصادی مانند عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ سود و نوسان قیمت میدهد. بهعنوان مثال، بانک مرکزی ایالات متحده مسئولیت دوگانه پایین نگه داشتن نرخ بیکاری و تورم را دارد.
با این حال، بحران مسکن سال 2007 و بحرانهای مالی متعاقب آن، این باور که بانکهای مرکزی میتواند از رکود جدی اقتصادی توسط تنظیم عرضه پول جلوگیری کنند کمرنگ شد. بهعنوان مثال، یک ارز دارای پشتوانه طلا عموماً با ثباتتر از پول فیات است چون عرضه طلا محدود است. فرصتهای بیشتری نیز برای ایجاد حباب با پول فیات وجود دارد چرا که عرضه آن نامحدود است.
کشور آفریقایی زیمباوه در اوایل دهه 2000 به یکی از بدترین نمونه های ابر تورم تبدیل شد. بانک مرکزی زیمباوه در پاسخ به مشکلات شدید اقتصادی، شروع به چاپ پول با سرعت بسیار بالا کرد. این امر منجر به ابر تورم شد و نرخ تورم در سال 2008 در بازه 230 تا 500 میلیارد درصد قرار داشت. قیمتها به شدت افزایش یافتند و مصرفکنندگان برای خرید محصولات مورد نیاز روزمره خود مجبور به حمل جعبههای بزرگ پول بودند. در اوج بحران، هر 1 تریلیون دلار زیمباوه حدود 50 سنت ایالات متحده ارزش داشت.
دیدگاه شما