شاخص حرکت جهت دار میانگین

اندیکاتورهای ADX و ADX Wilder

شاخص حرکت جهت دار میانگین

در زمان معامله کردن، فارغ از جهت روند، تشخیص قدرت روند هم می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. زمانی که بدنبال سنجش قدرت روند هستیم، اندیکاتور ADX (شاخص میانگین جهت‌دار) ابزاری است که میان تحلیلگران تکنیکال محبوبیت زیادی دارد.

این اندیکاتور در بازه 0 تا 100 تغییر می‌کند، زمانی که ADX عددی زیر 20 را نمایش دهد یعنی روند ضعیف بوده و برای اعداد بالای 50 به مفهوم قدرت روند است.

روشی که اندیکاتور ADX محاسبات را انجام می‌دهد ممکن است پیچیده باشد، امّا بطور خلاصه بدانید که هر چقدر روند قوی‌تر بود این اندیکاتور عدد بزرگتری را نشان می‌دهد.

زمانی که ADX کوچک است، بدین معناست که قیمت تقریباً ثابت بوده و معاملات بصورت رنج انجام می‌گیرد.

زمانی که ADX بالای 50 بود، بدین معناست که تحرکات قیمتی آغاز شده و قیمت در یک روند شروع به حرکت می‌کند.

برخلاف Stochastic اندیکاتور ADX به ما نمی‌گوید که روند صعودی خواهد بود یا نزولی. بجای آن، صرفاً قدرت روند فعلی را اندازه‌گیری می‌کند.

بنابراین، اندیکاتور ADX برای اندازه‌گیری قدرت روند و نیز فهم رنج بودن سهم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

محاسباتی که این اندیکاتور انجام می‌دهد بر اساس قیمت بسته‌ شدن نیست بلکه با استفاده از بالاترین و پایین‌ترین قیمت در روز، محاسبات صورت می‌گیرد.

فارغ از صعودی یا نزولی بودن روند، هر چقدر که قدرت روند بیشتر باشد اندیکاتور ADX بزرگتر خواهد بود.

چگونه از اندیکاتور ADX استفاده کنیم

زمانی که از اندیکاتور ADX استفاده می‌کنید، اعداد 20 و 40 را بعنوان نقاط کلیدی در نظر داشته باشید. در شکل زیر یک جدول برای تفسیر این اندیکاتور قرار داده شده تا با نگاه به آن بتوانید به سادگی اندیکاتور را تفسیر کنید.

به چارت زیر نگاه کنید و اندیکاتور را در زمان رنج و روند دار بودن سهم در نظر بگیرید:

با توجه به مثال بالا که مربوط به سهام فباهنر(مس شهید باهنر) است، زمانی که ADX زیر 20 است، سهم در رنج قرار گرفته است.

پس از مدت کوتاهی که روند قدرت می‌گیرد، اندیکاتور ADX شروع به افزایش می‌کند. این سیگنالی است مبنی بر اینکه روند در حال قدرت گرفتن است.

به این نکته دقت داشته باشید که این اندیکاتور از 14 دوره قبلی استفاده می‌کند. بنابراین اگر پس از روند صعودی بلافاصله روند نزولی آغاز شود، این اندیکاتور سیگنال غلط می‌دهد.

در این حالت حتی اگر روند نزولی بسیار قدرتمند باشد، این اندیکاتور کاهشی بوده و قدرت روند را کم نشان می‌دهد. در واقع این اندیکاتور تضعیف شدن روند صعودی را نشان می‌دهد.

چگونه در معامله کردن از ADX استفاده کنیم

یکی از راه‌ها استفاده از ADX در معاملات، نگاه کردن به جهت حرکت اندیکاتور و پس از آن تصمیم گیری در باره قدرت روند است.

امّا راه بهتر، استفاده از ADX در کنار دیگر اندیکاتورها است. بخصوص اندیکاتورهایی که صعودی بودن و یا نزولی بودن روند سهم را شناسایی می‌کنند.

بنابراین با استفاده از اندیکاتورهای دیگر، ابتدا جهت روند را تشخیص داده و با نگاه به ADX قدرت را روند را بسنجید، همچنین برای خروج از سهم هم با ابزارهای مکمل می‌توانید بهتر تصمیم‌گیری کنید.

حالا که با ADX آشنا شدید، اگر از این به بعد احساس کردید روند در حال تضعیف است، با نگاه کردن به ADX می‌توانید درک بهتری از تضعیف شدن یا قدرت گرفتن روند داشته باشید.

آشنایی با اندیکاتور ADX و نحوه استفاده از آن

یکی از انواع روش‌های تحلیل بازارهای مالی، تحلیل تکنیکال است که با ابزارهای گوناگونی همراه می‌شود. از ابزارهای پرکاربرد در تحلیل تکنیکال، اندیکاتورها هستند. اندیکاتور در فارسی به معنای شناساگر است. اندیکاتورها با بررسی اطلاعات، می‌توانند به شناسایی نقاط ورود و خروج کمک کنند. اندیکاتورهای حجمی، روندی و شتابی، سه دستۀ اصلی اندیکاتورها هستند که هر یک از آن‌ها شامل انواعی از اندیکاتورها با فرمول‌بندی و ویژگی‌های متفاوت می‌شود. در این مطلب با یک اندیکاتور روندی به نام ADX یا شاخص میانگین حرکت جهت‌دار آشنا می‌شویم.

اندیکاتور ADX چیست و چه کاربردی دارد؟

اندیکاتور ADX ) مخفف: Average Directional Movement Index ) یکی از انواع اندیکاتورهای روندی است که توسط J.Welles Wilder ابداع شده است. این اندیکاتور حالت‌های متفاوت قدرت روند را مشخص می‌کند. اندیکاتورها به عنوان دستیار تحلیلگر و در کنار نمودار قیمتی به کار گرفته می‌شوند. زمانی که تحلیلگر از شکل‌گرفتن روند مطمئن نباشد، یا از قدرت روند آگاهی نداشته باشد، استفاده از ADX کارگشا است. با استفاده از این اندیکاتور می‌توان قدرت روند را ارزیابی کرد و تصویر بهتری از تغییر روند‌ها به‌دست آورد.

فرمول محاسبه اندیکاتور ADX

این اندیکاتور از سه خط تشکیل شده است. DI+ و DI- و ADX سه خطی هستند که برای داشتن اندیکاتور ADX باید محاسبه شوند. برای محاسبه DI کافی است که در بازه زمانی موردنظر، بالاترین و پایین‌ترین قیمت را در شروع و پایان این بازه زمانی بدانیم. ابتدا بالاترین قیمت فعلی را منهای بالاترین قیمت قبلی می‌کنیم. مقدار به‌دست آمده را DM+ می‌نامیم. سپس کمترین قیمت قبلی را منهای کمترین قیمت فعلی می‌کنیم و آن را DM- نام‌گذاری می‌کنیم. هرکدام از DM+ و DM- که عدد بزرگ‌تری باشد را به‌ترتیب به عنوان DI+ و DI- می‌پذیریم و DI دیگر را صفر قرار می‌دهیم. مثالی از این محاسبات را در تصویر زیر ببینید.

حالا برای محاسبه خط ADX ابتدا باید DX را محاسبه کنیم. برای اینکار قدر مطلق تفاضل DI+ و DI- در بازه زمانی مورد نظر را تقسیم بر مجموع‌شان کرده و در صد ضرب می‌کنیم. برای محاسبه اولین مقدار ADX ، کافی است که مجموع DX را بر دوره زمانی تقسیم کنید. برای مثال در یک دوره زمانی ۱۴ روزه، مجموع ۱۴ دوره از DX را بر ۱۴ تقسیم می‌کنیم. برای مقادیر بعدی، باید مقدار قبلی ADX را در ۱۳ ضرب و بعلاوه DX فعلی کرده و مجموع را بر ۱۴ تقسیم کنید.

بهترین تنظیمات اندیکاتور ADX

اندیکاتورها می‌توانند با تنظیمات متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرند. نحوه استفاده از هر اندیکاتور به استراتژی شما برمی‌گردد. اما برای هر اندیکاتور، توسط سازنده آن و دیگر تکنیکالیست‌های حرفه‌ای، تنظیمات خاصی توصیه می‌شود. اندیکاتور ADX به صورت پیش‌فرض روی دوره چهارده روزه تنظیم شده است. به صورت عمومی استفاده از همین تنظیم پیش‌فرض توصیه می‌شود. چرا که تحلیلگران زیادی در دنیا از آن استفاده می‌کنند. دقت کنید که اگر قصد ترکیب آن با اندیکاتوری مانند RSI را داشته باشید، تنظیمات دو اندیکاتور باید یکسان باشند. قابل ذکر است که RSI نیز به‌صورت پیش‌فرض روی تنظیمات ۱۴ روزه قرار دارد.

تحلیل اندیکاتور ADX

این اندیکاتور در حالت‌های متنوعی کارایی دارد. خطوط ADX و DI و ترکیب آن‌ها با هم معنادار هستند. در ادامه حالت‌های متفاوت قرارگیری خطوط را بررسی و نحوه استفاده از آن در معاملات را معرفی می‌کنیم.

تحلیل خط ADX

خط ADX یا شاخص میانگین حرکت جهت‌دار، نشان‌دهنده قدرت روند قیمت است. می‌دانیم که قیمت‌ها می‌توانند در سه روند نزولی، خنثی و صعودی حرکت کنند. زمانی که خط ADX صعودی باشد، نشانۀ افزایش قدرت روند است. دقت کنید که اندیکاتور ADX جهت حرکت را مشخص نمی‌کند. روند قیمت می‌تواند نزولی یا صعودی باشد. صعودی بودن خط ADX تنها به ما می‌گوید که روند فعلی قیمت، چه صعودی باشد چه نزولی، قوی‌تر شده است. این موضوع مخصوصاً اگر خط ADX بالاتر از مقدار ۴۰ باشد، صحت بیشتری پیدا می‌کند.

دانستیم که صعودی بودن خط ADX به چه معناست. اما اگر نزولی باشد چه؟ نزولی بودن خط ADX نشانه‌ای از ضعف روند است. این ویژگی در مقادیر زیر ۲۰ صحت بیشتری دارد، به صورتی که وقتی خط ADX به زیر ۲۰ برود، نشانه‌ای از بی‌روند شدن شاخص حرکت جهت دار میانگین بازار حساب می‌شود. همچنین وقتی این خط صاف باشد، به معنای روند خنثی در قیمت است.

تحلیل خطوط DI+ و DI-

با توجه به محاسبات این دو خط، می‌دانیم که DI+ به معنای بالاتر بودن قیمت فعلی از قیمت ابتدای دوره است. بنابراین اگر DI+ بالاتر از DI- قرار گیرد، نشانه‌ای از بازار صعودی تلقی می‌شود. همچنین چون DI- به معنای پایین‌تر بودن قیمت فعلی از ابتدای دوره است، زمانی که خط DI- بالاتر از DI+ قرار بگیرد، نشانه‌ای از بازار نزولی خواهد بود.

نحوه استفاده از اندیکاتور ADX

نحوه استفاده از هر ابزار تکنیکال وابسته به استراتژی ماست. استراتژی یعنی هدف خود از معامله را بشناسیم و بدانیم که در آینده واکنش ما به هر اتفاق چگونه باید باشد. با توجه به استراتژی‌های متفاوت افراد، نحوه استفاده از اندیکاتور ADX نیز گوناگون است. در ادامه دو کاربرد از اندیکاتور ADX را معرفی می‌کنیم.

عبور خط ADX از مقدار ۲۰

دانستیم که خط ADX نشان‌دهنده میزان قدرت یک روند است. با صعودی شدن خط ADX و عبور از مقدار ۲۰، می‌توان دریافت که روند قدرت کافی را برای ادامه یافتن پیدا کرده است. در این حالت معامله‌گران در جهت روند دست به معامله می‌زنند.

تقاطع خطوط DI و ترکیب آن با ADX

دانستیم که بالاتر بودن خط DI+ نشانه‌ای از بازار صعودی و بالاتر بودن خط DI- به معنای بازار نزولی است. اما تقاطع این خطوط در ترکیب با خط ADX معنای دیگری هم دارد. اگر این دو خط همدیگر را قطع کنند و همزمان خط ADX نیز صعودی شده و به بالای محدوده ۲۵ نفوذ کند، می‌تواند یک سیگنال خرید یا فروش قوی باشد.

برای مثال اگر خط DI+ بتواند خط DI- را رو به بالا قطع کند، به معنای تأیید بازار صعودی بوده و همچنین اگر خط DI- بتواند خط DI+ را رو به بالا قطع کند، روند نزولی تأیید می‌شود. همزمانی این تقاطع با عبور خط ADX از مقدار ۲۵، به این معناست که روند قیمت، قدرت خوبی دارد. در این هنگام معامله‌گران می‌توانند در جهت روند دست به معامله بزنند.

اندیکاتور ADX ، دستیار هوشمند معامله‌گران

ابزارهای تکنیکال به عنوان دستیار معامله‌گران شناخته می‌شوند. اندیکاتورها یکی از مهم‌ترین ابزارهایی هستند که تحلیل نمودارهای قیمت بدون آن‌ها می‌تواند بسیار دشوار باشد. اندیکاتور ADX با قابلیت ترکیب شدن با اندیکاتورهای دیگری مانند RSI و میانگین متحرک، کاربردهای زیادی دارد و می‌توان استراتژی‌های متنوعی برای آن تعریف کرد. دقت کنید که معامله‌گران حرفه‌ای به یک ابزار بسنده نمی‌کنند. برای انجام یک معامله، باید شرایط دیگری اعم از اخبار بنیادی و روانشناسی بازار را در نظر گرفت. در نظر داشته باشید که یک اندیکاتور نمی‌تواند به‌تنهایی دلیلی بر خرید یا فروش باشد و تنها می‌تواند به تحلیل صحیح بازار کمک کند.

اندیکاتور ADX یا شاخص میانگین حرکت جهت‌دار

در مقاله مربوط به اندیکاتور پارابولیک سار گفتیم که ولز وایلدر (welles wilder) آمریکایی علاوه بر خدمات و فعالیت‌های بسیاری که در بازارهای مالی انجام داد، چندین اندیکاتور نیز خلق کرده است. میانگین حرکت جهت‌دار (Average Directional Movement Index)، پارابولیک‌سار، میانگین محدوده واقعی (Average True Range) و اندیکاتور شناخته شده RSI، هر یک حاصل سال‌ها تلاش و آزمون این تحلیلگر برجسته هستند. البته که شهرت ولز وایلدر بیشتر به خاطر فعالیت‌های گسترده‌اش در بازار املاک و مستغلات (Real State) است. در این مقاله قصد داریم به معرفی اندیکاتور ADX یا همان میانگین حرکت جهت‌دار بپردازیم.

مقدمه‌ای بر اندیکاتور ADX

کلمه ADX مخفف عبارت Average Directional movement Index به معنای شاخص میانگین حرکت جهت‌دار است. این اندیکاتور در گروه اندیکاتورهای روند (Trend) قرار می‌گیرد و به صورت کلی از سه عنصر اصلی شامل منحنی‌های +DI و -DI و منحنی اصلی ADX تشکیل شده است.

توجه کنید در نرم افزار متاتریدر دو نوع اندیکاتور ADX در زیرمجموعه اندیکاتورهای Trend قابل مشاهده است. تفاوت این شاخص حرکت جهت دار میانگین دو اندیکاتور که یکی با نام ولز وایلدر مشخص شده در نوع شکستگی خطوط است. به این صورت که در اندیکاتور ADX Wilder از منحنی با شکستگی‌های کمتر (Smooth) استفاده شده است. همچنین نواسانات در اندیکاتور ADX بیشتر از اندیکاتور ADX Wilder است. اما در عمل شما از هر دو اندیکاتور برای تحلیل تکنیکال می‌توانید استفاده کنید و این دو تفاوت چندانی با هم ندارند.

اندیکاتورهای ADX و ADX Wilder

برای همسان‌سازی تنظیمات در این مقاله برای منحنی -DI از خط‌چین قرمز رنگ، برای منحنی +DI از خط‌چین آبی رنگ و برای منحنی اصلی ADX از رنگ سبز استفاده شده است.

تنظیمات رنگ اندیکاتور ADX در نرم افزار متاتریدر

دوره تناوب نیز بهتر است به صورت پیش فرض بر روی ۱۴ کندل اخیر تنظیم شود، اما شما می‌توانید بسته به استراتژی معاملاتی خود آن را تغییر دهید. هر چه دوره زمانی طولانی‌تر باشد، نوسانات اندیکاتور کمتر خواهد شد. بیشتر معامله‎‌گران معمولا از دوره‌های ۷ تا ۳۰ کندلی در استراتژی خود استفاده می‌کنند. دوره‌های زمانی طولانی‌تر معمولا نتایج معتبرتری را به ما می‌دهند، اما معامله‌گران کوتاه مدت اغلب از دوره‌های زمانی پایین استفاده می‌کنند. پس :

• دوره زمانی کوتاه : سیگنال‌های بیشتری می‌دهد اما احتمال وجود خطا نیز افزایش می‌یابد.
• دوره زمانی طولانی : سیگنال‌های کمتر با اعتبار بیشتری را ارائه می‌دهد، اما احتمال از دست دادن سیگنال‌‌های صحیح افزایش می‌یابد.

اجزای ADX

همان‌طور که گفتیم این اندیکاتور از سه عنصر اصلی تشکیل شده که به صورت یک مجموعه برای تشخیص روند بازار استفاده می‌شوند. در حقیقت ADX قدرت روند را بدون توجه به صعودی یا نزولی بودن آن تعیین می‌کند. منحنی‌های DI نیز به عنوان دو مکمل به ما کمک می‌کنند تا صعودی یا نزولی بودن بازار را تشخیص دهیم. این مجموعه به طور کلی با عنوان سیستم “Directional Movement” یا حرکت جهت‌دار شناخته می‌شود. در این اندیکاتور :

• +DI : اندیکاتور جهت‌دار مثبت (Positive Directional Indicator0)
• -DI : اندیکاتور جهت‌دار منفی (Negative Directional Indicator)
• ADX : شاخص میانگین حرکت جهت‌دار (Average Directional Movement Index) که بین اعداد ۰ و ۵۰ در نوسان است.

نحوه استفاده از اندیکاتور ADX

برای استفاده صحیح از این اندیکاتور باید دو گام زیر را انجام دهیم. ابتدا می‌بایست قدرت روند فعلی را فارغ از صعودی یا نزولی بودن آن ارزیابی کنیم. پس از مشخص شدن قدرت روند نوبت به تشخیص روند صعودی یا نزولی می‌رسد. پس :

۱- تشخیص قدرت روند با استفاده از منحنی ADX

مهمترین کاربرد این اندیکاتور، استفاده از منحنی ADX (منحنی سبز رنگ) به تنهایی و برای تشخیص قدرت روند است. به این صورت که :

• هر گاه منحنی ADX صعودی بود و به سطوح بالاتر نزدیک شود، بازار در حال تشکیل یک روند قدرتمند است. این روند می‌تواند صعودی یا نزولی باشد.
• هرگاه شاخص حرکت جهت دار میانگین منحنی ADX نزولی بود و خود را به سطوح پایینی نزدیک کند، بازار روند خاصی نداشته و وارد فاز استراحت شده است.

چند نکته مهم :

• در استفاده از این روش بهتر است سطح ۲۵ (یا ۲۰) را برای تأیید صحت روند استفاده کنیم. به این صورت که اگه ADX به بالای سطح ۲۵ برسد، روند صعودی یا نزولی فعلی تأیید می‌شود. اما اگر ADX صعودی بوده ولی هنوز به سطح ۲۵ نرسیده باشد، قدرت روند با تردیدهایی روبرو است.
• در هنگام تشخیص نزولی بودن ADX برای بازارهای خنثی نیز بهتر است ADC به پایین سطح ۲۰ برسد تا روند خنثی و بی رمق بودن بازار مورد تأیید قرار گیرد. در صورتی که شما یک معامله‌گر روند هستید، توصیه می‌شود که در مقادیر ADX کمتر از ۲۵ یا ۲۰ از معامله کردن اجتناب کنید.

۲- تشخیص شروع و پایان روند با توجه به وضعیت دو منحنی +DI و -DI

پس از آن که با استفاده از ADX قدرت روند را تخمین زدیم نوبت به مشخص کردن صعودی یا نزولی بودن روند می‌رسد. معمولا اندیکاتور ADX را به همراه دو اندیکاتور DI بررسی می‌کنند. DI ها اندیکاتورهای جهت یا Directional Movement هستند و همان‌طور که گفته شد به همراه ADX یک سیستم قوی تشخیص روند را در اختیار ما قرار می‌دهند.

• زمانی که +DI بالاتر از -DI قرار می‌گیرد، روند بازار صعودی بوده یا اصطلاحا بازار گاوی (Bullish) را داریم. به عبارتی هرچقدر +DI بالاتر باشد، قدرت خریداران بیشتر است.
• اما زمانی که +DI پایین -DI قرار داشته باشد، نشان‌دهنده بازار نزولی یا خرسی (Bearish) است. به عبارت دیگر هرچه -DI بالاتر باشد، هیجان و قدرت فروشندگان بیشتر است.

با توجه به نمودار بالا می‌توان دریافت که مناطق برخورد دو منحنی DI می‌تواند به نوعی سیگنال خرید و فروش را برای ما صادر کند. زمانی که +DI منحنی -DI را به سمت بالا بشکند سیگنال خرید، و زمانی که +DI منحنی DI- را به سمت پایین بشکاند، سیگنال فروش صادر خواهد شد.

با توجه به نحوه محاسبه و شکل‌گیری این اندیکاتور، دقت کنید که همواره از این اندیکاتور در سهام با شناوری و حجم معاملات بالا استفاده کنید. واضح است که در صورت استفاده برای سهام با حجم معاملات روزانه پایین، این اندیکاتور با خطاهای زیادی همراه خواهد بود.

نکته مهم دیگر!

توجه کنید که ADX را می‌توان به نوعی برآیند دو منحنی DI در نظر گرفت. زمانی که دو منحنی DI از هم فاصله می‌گیرند، ADX افزایش یافته و یک روند قوی آغاز می‌شود. و بالعکس آن هر گاه دو منحنی DI به هم نزدیک می‌شوند، در واقع تقابل میان خریداران و فروشندگان به هم نزدیک بوده و ADX کاهش می‌یابد.

یک مثال ساده !

در تصویر بعد با یک مثال نمودار سهام شرکت پتروشیمی زاگرس را با استفاده از سیگنال‌های اندیکاتور ADX مرحله به مرحله تحلیل می‌کنیم.

1. منحنی +DI با عبور از منحنی قرمز رنگ -DI اصطلاحا آن را کراس کرده و سیگنال خرید را صادر می‌کند. اما توجه کنید که منحنی ADX هنوز زیر سطح ۲۵ قرار دارد. پس روند صعودی شکل گرفته از قدرت کافی برخوردار نیست.
2. پس از صعودی شدن منحنی ADX و عبور آن از سطح معیار ۲۵ و با توجه به این که +DI هنوز بالای -DI قرار دارد، سیگنال خرید صادر می‌شود.
3. قدرت روند صعودی در حال تضعیف بوده و سهم وارد فاز استراحت می‌شود. اما هنوز سیگنال فروشی مشاهده نشده است.
4. مجددا ADX گارد صعودی گرفته است و به سطوح بالاتری می‌رسد. روند صعودی قدرت بیشتری پیدا کرده است و خریداران همچنان از قدرت بالایی برخوردار هستند.
5. همزمان با کاهش سطح منحنی ADX به زیر ۲۵، +DI هم به زیر -DI سقوط کرده است. مشاهده می‌شود که پس از این اتفاق سهم نیز روند نزولی را آغاز کرده و سیگنال فروش به درستی تأیید می‌شود.

چکیده مطلب :

یکی دیگر از اندیکاتورهای که برای تشخیص روند و قدرت آن توسط معامله‌گران استفاده می‌شود، اندیکاتور ADX است. به جرأت می‌توان گفت که در محاسبات این اندیکاتور تمامی جوانب بازار در نظر گرفته شده است. با این وجود بهتر است که از ADX برای دریافت سیگنال‌های خرید و فروش استفاده نکنید و آن را به عنوان یک تأییدیه برای موقعیت‌های معاملاتی خود در نظر بگیرید.

توجه کنید که منحنی ADX به هیچ وجه به تنهایی قابلیت مشخص کردن صعودی یا نزولی بودن روند را ندارد. این منحنی تنها بیان‌گر قدرت یا ضعف روند است. برای تشخیص صعودی یا نزولی بودن روند می‌بایست از منحنی‌های کمکی DI بهره گرفت. معموال از این اندیکاتور برای تشخیص واگرایی‌ها استفاده نمی‌شود، اما شما به عنوان یک معامله‌گر می‌توانید توانایی این اندیکاتور در تشخیص واگرایی‌ها را نیز بررسی کنید.

اندیکاتور ADX

اندیکاتور شاخص میانگین جهت‌دار یا (ADX) Average Directional Index، اندیکاتور جهت‌دار منفی (DI-) و اندیکاتور جهت‌دار مثبت (DI+)، گروهی از اندیکاتورهای حرکتی جهت‌دار (DMIs) هستند که تشکیل‌دهنده یک سیستم معاملاتی می‌باشند. این سیستم معاملاتی توسط ولز وایلدر (Welles Wilder) معرفی شد. اگرچه وایلدر سیستم جهت‌دار حرکتی خود را با دارائی‌ها و قیمت‌های روزانه در ذهنش طراحی کرد، اما این اندیکاتورها همچنین می‌توانند به سهام نیز اعمال شوند. حرکت‌های جهت‌دار مثبت و منفی اساس سیستم جهت‌دار حرکتی را تشکیل می‌دهند. وایلدر با مقایسه تفاوت بین دو کف متوالی با تفاوت بین سقف‌های مربوطه، حرکت‌های جهت‌دار را مشخص کرد. اندیکاتور جهت‌دار مثبت (DI+) و اندیکاتور جهت‌دار منفی (DI-) برگرفته از میانگین‌های هموار شده این تفاوت‌ها هستند که جهت روند را در طول زمان برآورد می‌کنند. این دو اندیکاتور در کنار هم، به عنوان اندیکاتور حرکتی جهت‌دار (DMI) شناخته می‌شوند. در عوض، شاخص میانگین جهت‌دار (ADX) برگرفته از میانگین‌های هموار شده، تفاوت بین DI+ و DI- است که قدرت روند را در طول زمان اندازه‌گیری می‌کند (بدون در نظر گرفتن جهت). چارتیست‌ها با استفاده همزمان از این 3 اندیکاتور، قادر به تعیین جهت و قدرت روند هستند. وایلدر در کتاب خود به نام: “مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملاتی فنی” منتشر شده به سال 1978، اندیکاتورهای حرکتی جهت‌دار را ارائه نمود. این کتاب همچنین شامل جزئیات میانگین محدوده واقعی یا (ATR) Average True Range، سیستم پارابولیک‌سار و RSI نیز می‌شود. با اینکه اندیکاتورهای وایلدر پیش از عصر کامپیوتر ارائه شدند، اما دارای محاسبات مفصلی بوده و از تست زمان نیز موفق بیرون آمدند.

محاسبات

حرکت جهت‌دار با مقایسه تفاوت دو کف متوالی با تفاوت سقف‌های مربوطه قابل محاسبه است. زمانی که سقف فعلی منهای سقف قبلی بزرگ‌تر از کف قبلی منهای کف فعلی شود، حرکت جهت‌دار، مثبت (صعودی) است. این حرکت جهت‌دار صعودی (DM+) برابر است با سقف فعلی منهای سقف قبلی (زمانی که این اختلاف، مثبت باشد). در صورت منفی شدن این اختلاف، آن را صفر در نظر می‌گیریم. زمانی که کف قبلی منهای کف فعلی از سقف فعلی منهای سقف قبلی بیشتر شود، حرکت جهت‌دار، منفی (نزولی) است. این حرکت جهت‌دار نزولی (DM-) برابر است با کف قبلی منهای کف فعلی (زمانی که این اختلاف، مثبت باشد). در صورت منفی شدن این اختلاف، آن را صفر در نظر می‌گیریم.

نمودار بالا، 3 مثال از حرکت جهت‌دار را نشان می‌دهد. هر جفت از کندل‌ها نشانگر یک اختلاف بزرگ مثبت میان سقف‌ها در یک حرکت جهت‌دار صعودی (DM+) قوی است. جفت کندل دوم، حرکت بدون نوسان فاقد حرکت جهت‌دار را نشان می‌دهد. لازم به ذکر است که تمامی روزهای بدون نوسان، فاقد حرکت جهت‌دار هستند. جفت کندل سوم، یک نوسان زیاد را نشان می‌دهد که ملاحظه می¬کنید فاصله DM+ و DM- به حداکثر خود رسیده‌است.

محاسبات اندیکاتور

مراحل محاسبات شاخص میانگین جهت‌دار (ADX)، اندیکاتور جهت‌دار مثبت (DI+) و اندیکاتور جهت‌دار منفی (DI-)، درست مانند اندیکاتور ATR، بر پایه مقادیر حرکت جهت‌دار صعودی (DM+) و حرکت جهت‌دار نزولی (DM-) است. نسخه‌های هموار شده DM+ و DM- به نسخه هموار شده ATR تقسیم شده و منعکس‌کننده مقدار واقعی جابجایی است. مثال محاسباتی زیر مانند آنچه وایلدر توصیه کرد، بر پایه تنظیمات اندیکاتور 14-دوره زمانی است.

• محدوده واقعی (TR)، جابجایی جهت‌دار صعودی (DM+) و جابجایی جهت‌دار نزولی (DM-) را برای هر دوره زمانی محاسبه کنید.
• این مقادیر دوره‌ای را با استفاده از روش‌های هموارسازی وایلدر محاسبه کنید. این روش‌ها با جزئیات در بخش بعدی شرح داده خواهد شد.
• به منظور پیدا کردن اندیکاتور جهت‌دار مثبت 14-روزه (DI14+)، جابجایی جهت‌دار صعودی (DM+) هموار شده 14-روزه را بر محدوده واقعی هموار شده 14-روزه تقسیم کنید. برای اینکه ممیز را دو رقم جابجا کنید، عدد به دست آمده را در 100 ضرب کنید. DI14+ به دست آمده، خط اندیکاتور جهت‌دار مثبت (DI+) آبی رنگ است که همراه با خط ADX ترسیم شده‌است.
• به منظور پیدا کردن اندیکاتور جهت‌دار منفی 14-روزه (DI14-)، جابجایی جهت‌دار نزولی (DM-) هموار شده 14-روزه را بر محدوده واقعی هموار شده 14-روزه تقسیم کنید. برای اینکه ممیز را دو رقم جابجا کنید، عدد به دست آمده را در 100 ضرب کنید. DI14- به دست آمده، خط اندیکاتور جهت‌دار منفی (DI-) نارنجی رنگ است که همراه با خط ADX ترسیم شده‌است.
• شاخص جابجایی جهت‌دار (DX) برابر است با قدر مطلق DI+ منهای DI-، تقسیم بر مجموع DI14+ و DI14- .
• 6. پس از طی تمامی این مراحل، زمان محاسبه خط شاخص میانگین جهت‌دار (ADX) فرا می‌رسد. اولین مقدار ADX یک میانگین 14-روزه از DX است. مقادیر بعدی ADX با ضرب مقدار ADX چهارده روزه قبلی در 13 و جمع کردن آن با مقدار اخیر DX و تقسیم مقدار حاصل بر عدد 14، هموار می‌شود.

نمودار زیر نشان‌دهنده مثالی از ADX با DI+ و DI- برای شرکت پمپ ایران با نماد “تپمپی” است.

شاخص حرکت جهت دار میانگین

شاخص حرکت جهت‌دار اندیکاتوری است که در سال ۱۹۷۸ توسط وِلز وایلدر طراحی شده و تشخیص می‌دهد که قیمت در چه جهتی در حال حرکت است. برای این منظور این اندیکاتور کف و سقف‌های قبلی قیمت را با هم مقایسه می‌کند و سپس دو خط رسم می‌کند: یکی خط جهت‌دار مثبت (+DI) و دیگری خط جهت‌دار منفی (-DI). همچنین می‌توان از خط دیگری موسوم به شاخص جهت‌دار میانگین (ADX) برای اندازه‌گیری قدرت روند صعودی یا نزولی هم استفاده نمود.

زمانی که خط +DI بالای خط –DI قرار دارد، به این معنی است که فشار روند صعودی بیشتر از فشار روند نزولی است. و بالعکس، اگر –DI بالاتر از +DI باشد، فشار روند نزولی بیشتر است. معامله‌گران می‌توانند با کمک این اندیکاتور جهت روند قیمت را شناسایی کنند. بعلاوه عبور دو خط مذکور از یکدیگر (کراس آن‌ها) می‌تواند سیگنالی برای معامله خرید یا فروش نیز صادر کند.

فرمول محاسبه اندیکاتور شاخص حرکت جهت‌دار (DMI)

که در روابط فوق داریم:

شاخص حرکت جهت‌دار چه چیزی را نشان می‌دهد؟

از اندیکاتور DMI در درجه اول برای ارزیابی جهت روند و دریافت سیگنال معاملاتی استفاده می‌شود.

مهمترین سیگنال این اندیکاتور کراس دو خط +DI و –DI است. زمانی وارد معامله خرید می‌شویم که خط +DI خط –DI را به سمت بالا قطع کند و یک روند صعودی در پیش باشد. به همین صورت، سیگنال معامله فروش زمانی شاخص حرکت جهت دار میانگین صادر می‌شود که خط +DI خط –DI را به سمت پایین قطع کند.

! هشدار: اگرچه ممکن است این روش سیگنال‌های خوبی داشته باشد، اما ممکن است سیگنال‌های خطایی هم صادر کند، چرا که شاید بعد از ورود به معامله، روند دیگر ادامه پیدا نکند.

همچنین می‌توان از این اندیکاتور به عنوان ابزاری برای تایید روند یا معامله هم استفاده نمود. اگر +DI خیلی بالاتر از –DI باشد، به این معنی است که روند صعودی بسیار قوی است و همین امر می‌تواند تاییدی برای معاملات خرید فعلی یا اینکه تاییدی برای ورود به معامله خرید براساس روش‌های دیگر باشد. به همین طریق، اگر –DI خیلی بالاتر از +DI باشد، تاییدی است بر شدت روند نزولی یا معاملات فروش.

محدودیت‌های اندیکاتور DMI

اندیکاتور DMI درواقع بخشی از سیستم بزرگتری به نام شاخص حرکت جهت‌دار میانگین (ADX) است. می‌توان جهت روند DMI را با قدرت روندی که از ADX بدست می‌آید، ترکیب نمود. اگر مقدار ADX بیشتر از ۲۰ باشد، به این معنی است که روند شدت و قدرت بالایی دارد. اما به هر صورت چه از ADX استفاده کنید یا نکنید، باید متوجه باشید که این اندیکاتور همچنان سیگنال‌های خطای زیادی صادر می‌کند.

+DI و –DI و کراس آن‌ها همگی برمبنای داده‌های گذشته قیمت رسم می‌شوند، بنابراین لزوماً نمی‌توانند منعکس‌کننده رفتار قیمت در آینده باشند. مثلا ممکن است کراسی صورت بگیرد، اما قیمت واکنشی نشان ندهد و در نتیجه معامله با ضرر خاتمه پیدا کند.

همچنین ممکن است این دو خط چندین مرتبه با هم کراس کنند، اما روندی در قیمت شکل نگیرد. در این مواقع می‌توانید تنها به معاملاتی که در جهت روند بزرگتری در تایم‌فریم‌های بالاتر هستند ورود کنید، یا اینکه از اندیکاتور ADX هم کمک بگیرید و روندهای قوی‌تر را شناسایی کنید.

نحوه استفاده از اندیکاتور DMI

+DI قدرت حرکت صعودی قیمت و –DI قدرت حرکت نزولی قیمت را اندازه‌گیری می‌کنند. بنابراین این دو خط در کنار یکدیگر قدرت نسبی خریداران نسبت به فروشندگان را نشان می‌دهند.

در ابتدا باید ببینید کدام یک از این دو خط بالای دیگری قرار گرفته است. به خطی که بالای دیگری قرار گرفته DI غالب گفته می‌شود. DI غالب قوی‌تر است و لذا احتمال اینکه جهت حرکت آینده قیمت با آن همسو باشد، بیشتر است. برای اینکه جایگاه غالب خریداران و فروشندگان عوض شود، این دو خط بایستی با هم کراس کنند (از یکدگیر عبور کنند).

کراس زمانی رخ می‌دهد که DI پایینی DI غالب یا بالایی را به سمت بالا قطع کند. شاید به نظر برسد کراس این دو خط سیگنال واضحی برای ورود به معامله خرید یا فروش است، اما بسیاری از معامله‌گران در این مواقع صبر می‌کنند تا از اندیکاتورهای دیگری هم تاییدیه بگیرند و به این ترتیب احتمال موفقیت معاملات خود را افزایش دهند. البته معمولا کراس دو خط اندیکاتور DMI خیلی مطمئن نیستند، چرا که اگر بازار نوسانات کمی داشته باشد، کراس این دو خط معمولا سیگنال خطا می‌دهد و اگر بازار پرنوسان باشد، کراس این دو خط خیلی باتأخیر سیگنال می‌دهد. بنابراین بهتر است کراس دو خط DMI را صرفا به عنوان وجود پتانسیلی برای تغییر روند در نظر بگیرید.

در تصویر بالا مشاهده می‌کنید که +DI و –DI کراس‌های زیادی داشته‌اند که بسیاری از آن‌ها سیگنال اشتباه داده‌اند (نقاط ۱)، ولی کراس ۲ بالاخره به یک روند صعودی منجر شده است. (توجه داشته باشید که خط ADX هم معمولا در این اندیکاتور وجود دارد که در این تصویر نشان داده نشده است).

از اندیکاتور DMI برای تایید پرایس اکشن استفاده می‌شود (تصویر زیر). DMI معمولا هماهنگ با قیمت حرکت می‌کند، یعنی وقتی قیمت به سمت بالا حرکت کند، +DI نیز بالا می‌رود و زمانی که قیمت نزول ‌کند، +DI هم کاهش می‌یابد. فقط دقت کنید شاخص حرکت جهت دار میانگین که –DI برعکس عمل می‌کند و برخلاف جهت قیمت حرکت می‌کند. یعنی وقتی قیمت کاهش می‌یابد، -DI به سمت بالا حرکت می‌کند و زمانی که قیمت صعود می‌کند، -DI کاهش می‌یابد. لازم است قدری با این اندیکاتور تمرین کنید تا به این نکات و حرکات آن عادت کنید. ضمنا توجه داشته باشید که قدرت حرکت قیمت به سمت بالا یا پایین همیشه با سقف DI متناظر با آن روند (نزولی یا صعودی) نشان داده می‌شود.

درک سیگنال‌های جهت‌دار این اندیکاتور خیلی ساده است. هنگامی که +DI غالب است و افزایش می‌یابد، جهت قیمت هم به سمت بالاست. زمانی که –DI غالب است و افزایش می‌یابد، جهت حرکت قیمت به سمت پایین است. اما در این میان باید به قدرت حرکت قیمت هم توجه نمود. هر خط DI می‌تواند مقداری بین صفر تا ۱۰۰ داشته باشد. هرچه مقدار DI بیشتر باشد، قدرت حرکت قیمت در روند مربوطه بیشتر است. مقادیر DI بالای ۲۵ به معنی قوی بودن روند است و مقادیر کمتر از ۲۵ نشان می‌دهد که قیمت حرکت جهت‌دار ضعیفی دارد.

در تصویر بالا مشاهده می‌کنید که DMI در ناحیه ۱ ضعیف است و قیمت هم حرکات شدیدی ندارد. در نقطه ۳ می‌بینید که +DI از سطح ۲۵ بالاتر رفته و روند صعودی هم شکل گرفته است. در ناحیه ۴ قیمت نزول کرده و –DI صعود کرده و بالای سطح ۲۵ رفته است.

مومنتوم

یکی از ویژگی‌های اندیکاتور DMI این است که به شما امکان می‌دهد در هر لحظه فشار خرید و فروش را مشاهده کنید و پیش از ورود به معامله، جهت نیروی غالب بازار را تشخیص دهید. قدرت نوسان صعودی را +DI و قدرت نوسان نزولی را –DI نشان می‌دهد. زمانی که فشار خریداران بیشتر از فروشندگان باشد و یک روند صعودی قوی وجود داشته باشد، +DI از سطح ۲۵ بالاتر می‌رود و –DI در زیر سطح ۲۵ باقی می‌ماند. اما هنگامی که فشار فروشندگان بیشتر از خریداران است و روند نزولی شکل گرفته است، -DI از سطح ۲۵ بالاتر می‌رود و +DI در زیر سطح ۲۵ باقی می‌ماند.

در یک روند صعودی قوی ضمن اینکه +DI بالای –DI حرکت می‌کند، شاهد ایجاد سقف‌های بالاتری در +DI خواهیم بود (شکل زیر). عکس این حالت برای روند نزولی هم صادق است. زمانی که هر دو خط +DI و –DI زیر سطح ۲۵ قرار دارند و بصورت سایدوی حرکت می‌کنند، در این حالت هیچ نیروی غالبی وجود ندارد. یکی از موقعیت‌های معاملاتی کم‌ریسک زمانی پیش می‌آید که یکی از خطوط DI از سطح ۲۵ بالاتر برود و قیمت هم در یک سطح حمایتی یا مقاوتی نفوذ کند.

در تصویر بالا مشاهده می‌کنید که +DI در نقطه ۱ از سطح ۲۵ عبور کرده و با ادامه روند صعودی، بالای –DI باقی مانده است. دقت کنید که در طول این روند صعودی هیچگونه کراسی بین دو خط DI صورت نگرفته است. در این مثال قدرت خریداران بیشتر است (+DI>25) و فشار فروشندگان ضعیف است (-DI<25).

پیوت‌های DMI

پیوت‌های DMI زمانی ایجاد می‌شوند یا به عبارتی دیگر خطوط DMI زمانی تغییر جهت می‌دهند که جهت حرکت قیمت تغییر کند. نکته مهم این است که پیوت‌های DMI باید با پیوت‌های قیمت متناسب باشند. زمانی که قیمت یک سقف تشکیل می‌دهد، +DI هم یک سقف تشکیل می‌دهد. هنگامی که قیمت یک کف ایجاد می‌کند، خط –DI نیز یک سقف ایجاد می‌کند (فراموش نکنید که خط –DI خلاف جهت قیمت حرکت می‌کند).

بسیاری از معامله‌گران کوتاه‌مدت به دنبال موقعیت‌هایی هستند که در آن‌ها قیمت و اندیکاتور با هم در یک جهت حرکت کنند یا اینکه دایورجنسی بین این دو ببینند. یکی از روش‌های تایید روند صعودی این است که وقتی قیمت یک سقف جدید ایجاد می‌کند، +DI هم یک سقف جدید ایجاد کند. همینطور برای تایید یک روند نزولی لازم است وقتی در قیمت یک کف جدید تشکیل می‌شود، خط –DI نیز یک سقف جدید ایجاد کند. در این حالت سیگنالی برای ورود به معامله در جهت روند صادر می‌شود.

از طرف دیگر دایورجنس زمانی رخ می‌دهد که قیمت و DMI با هم توافق نداشته و یکدیگر را تایید نکنند. به عنوان مثال وقتی که قیمت یک سقف جدید تشکیل می‌دهد، اما +DI سقف جدیدی ایجاد نمی‌کند. دایورجنس یک هشدار است برای مدیریت ریسک، چرا که در واقع سیگنالی مبنی بر وجود تغییراتی در قدرت روند صادر می‌کند و معمولا پیش از اصلاح یا تغییر روند رخ می‌دهد.

در تصویر بالا مثالی را می‌بینید که قیمت و اندیکاتور با هم توافق دارند (نقطه ۱) که در آن قیمت یک سقف جدید تشکیل داده و به دنبال آن خط +DI هم یک سقف جدید ایجاد کرده است و در نتیجه سیگنالی برای ورود به معامله خرید صادر کرده است. در این تصویر همچنین مثالی از دایورجنس نیز مشاهده می‌کنید (نقطه ۲) که در آن قیمت یک سقف جید تشکیل داده، اما +DI با اینکه به سمت بالا رفته، اما سقف جدیدی ایجاد نکرده است، که در نتیجه اصلاحی تا نقطه ۳ صورت گرفته است.

اندیکاتور DMI اطلاعات زیادی در اختیار شما قرار می‌دهد و به کمک آن می‌توانید قدرت روندها و حرکت قیمت را اندازه‌گیری کنید. به هر حال همیشه به خاطر داشته باشید که بهترین تصمیمات معاملاتی براساس سیگنال‌های واقعی گرفته می‌شوند، نه احساسات. بنابراین هیجانات و احساسات را کنار بگذارید و اجازه دهید قیمت و DMI به شما بگویند که بخرید، بفروشید یا اینکه صرفا نظاره‌گر بازار باشید.

در پایان ایم مقاله توصیه می کنیم مقاله ” مرجع کامل آموزش اندیکاتور ATR” را نیز مطالعه نمایید.