ادامه خروج سرمایه ها از بورس

از سال پیش تا کنون، شاخص نوسانات زیادی داشته اما در هر حال روند نزولی بوده

شرط لازم توسعه اقتصادی امنیت است/ پول‌های خارج شده از بورس باعث تورم در بازارهای طلا و ارز می‌شود/ سنگین‌ترین خروج سرمایه از بورس اتفاق افتاد

اغتشاشات اخیر تمام ابعاد اقتصاد کشور و حتی نحوه هزینه‌ کرد مردم را متاثر می‌کند. زمانیکه افراد یک جامعه به لحاظ امید به آینده در شرایط نامساعد قرار گیرند به جای خرج درآمدهای خود از خرید کالا و خدمات غیرضروری منصرف می‌شوند.

حمیدرضا جیهانی، کارشناس بازار سرمایه و فعال اقتصادی در گفت‌وگو با رجانیوز ، با اشاره به اهمیت امنیت و آرامش در یک نظام اقتصادی، گفت: متاسفانه اتفاقات اخیر در کشور موضوع امنیت و آرامش اقتصادی را هدف قرار داده است. این در حالیست که امنیت شرط لازم و اجباری برای حرکت یک نظام اقتصادی به سمت توسعه و پیشرفت به حساب می‌آید.

به گفته وی در یک نظام اقتصادی هرگونه اتفاق، محدودیت و پیش‌نیاز دیگری قابل تأمین است؛ به عبارت دیگر بروز هر گونه چالشی در اقتصاد را می‌توان از طریق شرکای تجاری یا شرکای اقتصادی و یا سایر بخش‌های تأمین‌کننده، تأمین کرد اما امنیت مقوله‌ای است که به هیچ وجه قابل واردات یا تأمین از محل دیگر یا خارج از کشور نیست.

سرمایه‌گذار به دنبال کم ریسک‌ترین بازار است

این کارشناس بازار سرمایه، افزود: سرمایه و سرمایه‌گذار در تعاریف اقتصادی عموما ترسو‌ترین قشر یک جامعه محسوب می‌شوند؛ چرا که یک سرمایه‌گذار هر زمان که احساس کند مولفه‌های خطرپذیری از نظر اجتماعی و اقتصادی در حال افزایش است، برای حفظ امنیت سرمایه خود، سریعا در لاک دفاعی فرو رفته و ترجیح می‌دهد وارد بازارهایی شود که به لحاظ ریسک‌ سرمایه‌گذاری خطر کمتری داشته باشد.

خروج بی‌سابقه سرمایه از بورس

جیهانی گفت: متاسفانه این اتفاق طی هفته‌های اخیر و به دنبال اتفاقات پیش‌آمده در کشور به صورت عملی رخ داده و سنگین‌ترین خروج سرمایه از بورس اتفاق افتاده است که طی سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده است.

وی ادامه داد: صاحبان سرمایه با خروج سرمایه‌های خود از بورس، دارایی خود را به سمت بازارهای سکه، طلا و ارز سوق داده و با ایجاد تشنج در این بازارها زمینه ایجاد تقاضای کاذب در بازارهای مذکور را فراهم کرده‌اند، این اتفاق معلول ترس سرمایه‌گذار است.

به گفته این کارشناس اقتصادی اتفاقات اخیر در کشور در حوزه‌های اقتصادی دیگر نیز در کشور تأثیرگذار بوده است. برای مثال یکی از اصول اولیه نظام‌های بیمه‌ای، موضوع ادامه خروج سرمایه ها از بورس ضریب‌های ریسکی است. طبیعتا مسائل امنیتی تاثیر مستقیمی بر نظام بیمه‌ای کشور دارد زیرا زمانی که یک جامعه یا یک منطقه به لحاظ امنیتی دچار چالش می‌شود، شرکت‌های بیمه‌ای، تنها با درصدهای بیمه‌ای بسیار بالاتر حاضر به ارائه خدمات بیمه‌ای اعم از کالا یا حمل و نقل می‌شود.

دود ناامنی در چشم اقتصاد جامعه

جیهانی افزود: ماحصل این اتفاق افزایش قیمت تمام شده و در نتیجه گرانی و تورم می‌شود که در نهایت مردم یک جامعه باید تاوان این گرانی و تورم را متقبل شوند. در واقع دود ناامنی مستقیما به چشم مردم یک جامعه وارد می‌شود.

این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به مولفه مهم دیگری که در اقتصاد وجود دارد، ادامه داد: اقتصاد رفتاری یکی از مولفه‌های مهم در اقتصاد یک کشور است. منظور از اقتصاد رفتاری، رفتارهای افراد حاضر در یک جامعه است. زمانی که افراد یک جامعه به لحاظ روحی و امید به آینده در شرایط نامساعد قرار بگیرند به جای اینکه در آمد خود را در اقتصاد خرج کرده و گردش پول و نقدینگی در کشور ایجاد کنند، در لاک خمودگی فرو رفته و از خرید کالا و خدمات غیرضروری منصرف می‌شوند.

به گفته جیهانی به دنبال اتفاقات اخیر در کشور بسیار از فروشندگان کالا و خدمات از کاهش قابل توجه متقاضیان و خریداران خبر می‌دهند که در نتیجه عدم اطمینان اقتصادی و خمودگی جامعه رخ داده است.

کاهش سرمایه‌گذاری خارجی

وی در ادامه با اشاره به اهمیت موضوع ضریب امنیتی در جامعه می‌گوید: وقتی جامعه‌ای دچار چالش امنیتی می‌شود و ضریب امنیت در آن جامعه کاهش پیدا می‌کند، سرمایه‌گذاری خارجی نیز یا متوقف شده و یا روند منفی پیدا می‌کند. زیرا سرمایه‌گذار خارجی به دنبال آن است که اقتصادی را برای سرمایه‌گذاری انتخال کند که قابلیت پیش‌بینی بوده و امنیت سرمایه او را تأمین کند.

جیهانی معتقد است زمانی که کشورهای خارجی به بهانه چالش‌های امنیتی، یک کشور را تحریم یا به اتباع خود اعلام می‌کنند که از کشور خارج شوند، در واقع فضای عدم اطمینان را برای سرمایه‌گذار ایجاد کرده و مانعی برای ورود سرمایه خارجی می‌شود.

افزایش خروج سرمایه از بورس

1401/01/25

در هفته اخیر شاهد رشد 176 برابری خروج پول حقیقی از بورس بودیم.

به گزارش فراسرمایه، در سومین هفته کاری فروردین ماه روند خروج سرمایه حقیقی از بورس افزایش یافت و در 3 روز از 5 روز کاری هفته اخیر خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی بود.

خروج سرمایه حقیقی

بورس در شرایطی به استقبال معاملات روز شنبه رفت که در 3 روز کاری متوالی شاهد خروج پول حقیقی به بورس بودیم. روز شنبه، روند خروج پول حقیقی ادامه داشت و 209 میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بورس خارج شد. روز یکشنبه جریان پول به سمت بازار بود. روز دوشنبه پول حقیقی از بورس خارج شد و ارزش آن 151 میلیارد تومان بود. روز سه‌شنبه هزار و 10 میلیارد تومان از بازار خارج شد و روز چهارشنبه پول حقیقی وارد بازار شد و ارزش سرمایه حقیقی ورودی 50 میلیارد تومان بود.

در مجموع کل هفته هزار و 104 میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار سهام خارج شد و میانگین روزانه خروج پول حقیقی 220 میلیارد تومان بود.

رکوردداران خروج پول حقیقی

روز شنبه که پول حقیقی از بازار خارج شد بیشترین خروج پول به سهام وبملت، فملی و خودرو اختصاص داشت و روز یکشنبه خگستر، شپنا و فوکا بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.

روز دوشنبه که خروج پول حقیقی از سر گرفته شد بیشترین تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی بازار به نماد شپنا تعلق داشت و خساپا و وبملت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. روز سه‌شنبه فولاد، شبندر و تجلی بیشترین خروج سرمایه حقیقی را داشتند و در آخرین روز کاری هفته نیز خگستر، کنور و فولاد بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.

سود سرمایه گذاری در بورس چقدر است؟

بازار سهام همواره به عنوان یکی از گزینه های جذاب برای سرمایه گذاری شناخته می شود و افراد بسیار زیادی علاقه مند به فعالیت در این بازار هستند. اولین سوالی که معمولا برای افراد پیش می آید این است که سود سرمایه گذاری در بورس چقدر است و بلافاصله بازدهی آن را با سایر بازارهای موازی مقایسه می کنند. پاسخ این سوال را در یک جمله نمی توان خلاصه کرد؛ چراکه استراتژی های مختلف در بازار سرمایه می تواند بازدهی های گوناگونی را خلق کند و تجربه ها نشان داده است که اگر معاملات سرمایه گذاران بر مبنای تحلیل و استراتژی باشد، در بازه های مختلف می تواند سودآوری خوبی را به همراه بیاورد. به همین دلیل در ادامه مقاله به بررسی سود سرمایه گذاری در بورس می پردازیم.

سود سرمایه گذاری در بورس به چه صورت است؟

همه افراد با هدف کسب سود وارد بازارهای مالی می شوند؛ از طرف دیگر، به دلیل تورم موجود در اقتصاد ایران، بازارهای موازی زیادی برای سرمایه گذاری به وجود آمده است. به عنوان مثال در یک کشور با تورم پایین، خودرو یک کالای مصرفی محسوب می شود و پس از چند سال استفاده، این محصول دچار استهلاک شده و قیمت آن به شدت کاهش می یابد؛ اما اقتصاد ایران که به دلیل تحریم های اقتصادی، کسری بودجه و رشد نقدینگی، در سالیان اخیر با تورم های سنگین همراه بوده است، یک خودرو پس از چند سال استفاده نه تنها قیمت آن کاهش نمی یابد، بلکه افزایش قیمت های چشمگیری را نیز تجربه می کند و افراد بسیار زیادی با خرید این محصولات و نگهداری آن ها در دوره های تورمی، ارزش ریالی سرمایه خود را افزایش می دهند.

بنابراین اولین نکته ای که در خصوص سود سرمایه گذاری در بورس به ذهن افراد می رسد، مقایسه بازارهایی همچون طلا، مسکن، خودرو و. با بازار سرمایه است. لازم به ذکر است که بازار سرمایه ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را از سایر بازارها متمایز می کند و به طور کلی، افراد با سرمایه گذاری کردن در بازار سهام می توانند از 2 طریق سود کسب کنند:

• سود کردن با افزایش قیمت برگه سهام شرکت
• کسب سود نقدی از طریق مجامع شرکت های بورسی

سود کردن با افزایش قیمت برگه سهام شرکت

در این ادامه خروج سرمایه ها از بورس حالت، سرمایه گذاران با خرید اوراق و رشد آن سود کسب می کنند. معمولا این دسته از سرمایه گذاران مدت زمان زیادی در یک سهم نمی مانند و با کسب سود، از سهام مورد نظر خارج می شوند. این افزایش قیمت سهام به عوامل مختلفی همچون افزایش سود عملیاتی شرکت، افزایش قیمت دارایی های شرکت به واسطه تورم و. بستگی دارد و سرمایه گذاران با خرید سهام شرکت ها در قیمت های پایین و فروش آن ها در قیمت های بالاتر می توانند سود کنند.

به عنوان مثال یک سرمایه گذار، سهام شرکتی را به قیمت 2000 تومان خریده است و پس از شش ماه نگهداری آن، قیمت سهام شرکت مذکور به 3000 تومان می رسد؛ این فرد با فروش دارایی خود می تواند 50 درصد سود از محل افزایش قیمت برگه سهام بدست آورد.

کسب سود نقدی از طریق مجامع شرکت های بورسی

سرمایه گذاران بلندمدتی با خرید سهام یک شرکت، علاوه بر کسب سود از طریق افزایش قیمت سهم، از سود نقدی که شرکت ها در مجامع سالیانه خود تقسیم می کنند نیز بهره مند می شوند. به این معنا که شرکت های فعال در بورس و فرابورس، هرساله مجمعی را برگزار می کنند و با حضور سهامداران، تصمیمات مختلفی را برای شرکت مذکور اتخاذ می کنند و یکی از این تصمیمات در خصوص سود نقدی در نظر گرفته شده برای سهامداران است. توجه داشته باشید که میزان سود در نظر گرفته شده برای سهامداران می تواند اعداد و درصدهای مختلفی باشد.

به عنوان مثال، یک شرکت فعال در حوزه استخراج مواد معدنی به ازای هر سهم، 1000 تومان سودسازی داشته است که به آن EPS گفته می شود و هیات مدیره شرکت مذکور برای تشویق سهامداران و دادن انگیزه به آن ها، 90 درصد سود بدست آمده را تقسیم می کند که به آن DPS گفته می شود. سهامدارانی که در روز برگزاری مجمع سالیانه شرکت، سهام آن را در اختیار داشته باشند، می توانند از سود تقسیمی بهره مند شوند.

بنابراین، سود سرمایه گذاری در بورس فقط به افزایش قیمت سهام شرکت خلاصه نمی شود و سهامداران بلندمدتی، هرساله می توانند با شرکت کردن در مجامع سالیانه از سود تقسیمی نیز استفاده کنند.

نکته یک: توجه داشته باشید که تمامی شرکت های فعال در بازار سرمایه، سود تقسیمی در مجمع ندارند و این موضوع مربوط به شرکت هایی است که سودسازی خوبی داشته اند. بنابراین، اگر به دنبال کسب سود از طریق DPS هستید، سهام شرکت های زیان ده را خریداری نکنید.

نکته دو: اکثر دارایی ها در بازارهای موازی مانند طلا، سکه، مسکن و. خود را با تورم موجود در جامعه هماهنگ می کنند و شرکت های فعال در بازار سرمایه به دلیل داشتن دارایی های دلاری مانند تجهیزات و ماشین آلات، ساختمان، زمین و. از این موضوع مستثنی نیستند. اما وجه تمایز سود سرمایه گذاری در بورس، همان سود تقسیم شده در مجامع شرکت ها است که این بازار را جذابتر می کند.

سود سرمایه گذاری در بورس چقدر است؟

تا اینجای کار دانستیم که در بازار سرمایه از 2 طریق می توان سود کسب کرد؛ اما سوالی که پیش می آید این است که میزان سود سرمایه گذاری در بورس چقدر است و برای کسب بازدهی حداکثری، چه کارهایی باید انجام داد؟ پاسخ این سوال را باید در استراتژی افراد جستجو کرد؛ چراکه یک نسخه کلی نمی توان برای همه فعالان بازار سرمایه در نظر گرفت و تجربه ها نشان داده است که هر کدام از سهامداران با توجه به اطلاعات و دانش تحلیلی خود می توانند بازدهی های مختلفی را خلق کنند.

کوتاه مدت یا بلندمدت؟

یکی از مهمترین موضوعاتی که باید از همان ابتدا مشخص شود، دیدگاه سرمایه گذاری افراد است؛ چراکه درصد و میزان سود سرمایه گذاری در بورس، کاملا مرتبط با دیدگاه و زمان بندی افراد است و به طور کلی می توان آن را به 3 دسته تقسیم کرد:

هرکدام از این 3 مورد، نکات خاص مربوط به خود را دارد و نوع سودآوری آن ها نیز با یکدیگر متفاوت است؛ اما به طور کلی، سرمایه گذاری کوتاه مدت در بورس نیازمند تسلط به تحلیل تکنیکال، داده های بنیادی و بررسی میزان ورود و خروج پول به سهام شرکت ها در دوره های کوتاه مدت است و در سرمایه گذاری کوتاه مدت افرادی موفق خواهند شد که عکس العمل سریع نسبت به نوسانات بازار داشته باشند و لازم به ذکر است که این نوع سرمایه گذاری، همراه با ریسک های گوناگون است و افراد باید به آن توجه کنند.

در طرف مقابل، نوع سود سرمایه گذاری در بورس به شیوه بلندمدت، کاملا متفاوت است؛ چراکه در این میان، مجامع شرکت های بورسی قرار دارند و افراد از این طریق نیز می توانند سود کسب کنند. از طرف دیگر، به دلیل تورم های سنگین، همواره ارزش ریال در حال کاهش بوده است و تحلیلگران معتقدند که فروش دارایی هایی همچون سهام نمی تواند استراتژی مناسبی در سیکل های تورمی باشد. بررسی داده های بازار سرمایه در سالیان گذشته نیز حاکی از این نکته است که سهامداران بلندمدتی، سودهای خوبی را بدست آورده اند.

سود تضمینی در بورس

خرید اوراق بهادار هیچ تضمینی برای سوددهی به شما ندارد و زمانی که سهام یک شرکت را می خرید، به هر دلیلی ممکن است که قیمت سهام شرکت افت کند. در بازار سرمایه، ابزارهایی وجود دارد که به شما سود تضمینی می دهد. صندوق های درآمد ثابت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت و. از جمله سازوکارهایی هستند که برای افراد ریسک گریز طراحی شده اند و سرمایه گذاران با خرید آن ها می توانند سود خود را تضمین کنند. این دارایی ها معمولا سود بیشتر از سپرده های بانکی به سرمایه گذاران اعطا می کنند.

سود سرمایه گذاری در بورس در مقایسه با تورم

همانطور که اشاره شد، اقتصاد ایران در سال های اخیر با تورم همراه بوده است و هرگونه سرمایه گذاری در این بستر باید با تورم سنجیده شود؛ در واقع، بازاری که نسبت به تورم سالیانه، بازدهی کمتری داشته باشد، عملا قدرت خرید شما را کاهش داده است. بنابراین، سرمایه گذاران باید به دنبال بازاری باشند که علاوه بر هماهنگ شدن با تورم، قدرت خرید آن ها را افزایش دهد. تجربه ها نشان داده است که سود سرمایه گذاری در بورس در بازه های بلندمدت، خود را با تورم هماهنگ کرده است و گزینه ای خوب و جذاب به حساب می آید.

به عنوان مثال، سود سپرده های بانکی 18 درصد سالیانه است و افراد فکر می کنند که با گذاشتن سرمایه خود در این حساب ها، سالیانه 18 درصد به قدرت خرید آن ها افزوده می شود، در حالیکه به دلیل تورم 40 درصدی، عملا بازدهی این سپرده ها 22 درصد کاهش می یابد. اما سود سرمایه گذاری در بورس به این شکل است که به دلیل دارایی های دلاری شرکت های فعال در بازار سرمایه مانند زمین، ماشین آلات و تجهیزات، ساختمان و. قیمت سهام آن ها خود را با تورم هماهنگ می کند و علاوه بر آن، سود تقسیمی در مجامع سالیانه نیز شامل سهامداران می شود.

حداقل و حداکثر سود در بورس

سودی که برای معامله گران مهم است همان سودی است که با خرید و فروش اوراق بهادار کسب می کنند. در واقع، حداقل و حداکثر سود برای معاملات تعریف نمی شود. شاید از خودتان بپرسید چگونه حداکثر سود تعریف نمی شود؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که ذات بازار سرمایه به این شکل است که قیمت سهام شرکت ها می توانند نوسان کنند و سرمایه گذاران با جابجایی دارایی های خود می تواند به شکل نامحدود سود یا ضرر کنند. البته عواملی همچون محدودیت دامنه نوسان تا حدودی نوسانات شدید در بازه های کوتاه مدت را کنترل کرده است.

بنابراین، نمی توان برای سود سرمایه گذاری در بورس، حداقل و حداکثر تعیین کرد؛ چراکه با توجه به اطلاعات و دانش تحلیلی و همچنین نوع دیدگاه سرمایه گذاری هر فرد، اعداد و ارقام می تواند متفاوت باشد.

سود روز شمار در بورس

با شنیدن جمله «سود روز شمار در بورس» احتمالا متعجب شدید؛ اما باید بگوییم که این مفهوم کاملا درست است و برخی از سازوکارها در بازار سرمایه به این شکل است که سود روزشمار به مشتریان خود می دهند. یکی از این ابزارها، صندوق سرمایه گذاری درآمد ثابت است و تعداد واحدهای خریداری شده توسط سرمایه گذار به صورت روز شمار محاسبه می شود و سود به شما تعلق می گیرد. معمولا پس از یک دوره صعود در بازار سرمایه و بالا رفتن قیمت ها، سرمایه گذاران حرفه ای بخشی از پول خود را نقد می کنند و تا آرام شدن اوضاع و نوسانات قیمتی، ترجیح می دهند که در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنند.

جمع بندی

سود سرمایه گذاری در بورس، بسیاری از افراد را برای فعالیت در این بازار ترغیب می کند؛ اما سود سرمایه گذاری در بورس نکات خاص خود را دارد و نمی توان حداکثر و یا حداقل برای آن مشخص کرد. به طور کلی، سود سرمایه گذاری در بورس معمولا خود را با تورم موجود در جامعه هماهنگ می کند و اگر سهام شرکتی را بخرید که طرح های توسعه نیز داشته باشد، سودآوری آن بیشتر از تورم نیز خواهد بود. بررسی اطلاعات و داده های گذشته نیز حاکی از این موضوع است که سود سرمایه گذاری در بورس در بازه های بلندمدت از سایر بازارهای موازی مانند طلا، مسکن و. بیشتر بوده است. بنابراین اگر شما نیز به دنبال یک بازار حرفه ای برای سرمایه گذاری خوب هستید، بازار سهام می تواند گزینه مناسبی باشد.

چرا بورس سقوط می‌کند؟

یک تحلیلگر اقتصادی معتقد است: خریدهای موجود در بازار سهام در روزهای اخیر به حداقل رسیده اما خروج پول از بازار همچنان ادامه دارد.

مجید سلیمی‌بروجنی می گوید: بازار سرمایه به روند نزولی خود ادامه می‌دهد.

وی افزود: خارج از اعداد و ارقام، هرچند خروج سرمایه از بورس تهران کاهش چشمگیری داشته و شیب خروج نقدینگی تا حد زیادی تعدیل شده اما ارزش معاملات پایین بازار سهام در کنار رشد کم‌جان نماگر اصلی بورس تهران، سیگنال خوبی به بازار مخابره نمی‌کند.

این تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: ارزش معاملات همچنان در سطح بسیار پایینی قرار دارد و مادامی که این تغییر در سطح معقول قرار نگیرد، نمی‌توان به عملکرد مطلوب بازار سهام دلخوش بود.

سلیمی‌بروجنی خاطرنشان کرد: خریدهای موجود در بازار سهام در روزهای اخیر به حداقل رسیده اما خروج پول از بازار همچنان ادامه دارد.

۱۶:۵۱ ,۰۶ آبان ۱۴۰۱

اخبار مرتبط

سهام عدالت چقدر می‌ارزد؟

سهام عدالت که می‌توانست به یک دارایی جالب توجه برای سهامداران تبدیل شود، به دلیل تصمیمات نادرست و شتاب‌زده دولت دوازدهم با کاهش ارزش قابل .

افت خیره کننده بورس در دقایق ابتدایی

شاخص کل بورس در یک ساعت اول معاملات امروز، شنبه، ۲۷ شهریورماه ۱۴۰۰ افتی بیش از ۲۳ هزار واحدی را ثبت کرد.

خروج حقیقی‌ها از بازار سرمایه صحت دارد؟

یک کارشناس بازار سرمایه پیش‌بینی کرد: به نظر بنده با شفاف شدن عملکر شرکت‌ها، روند بورس برمی‌گردد و در شش ماه دوم سال بورس بهترین بازار مالی .

روند شاخص بورس صعودی شد

شاخص کل بورس امروز با رشد بیش از نُه هزار واحدی به مدار رشد بازگشت و بر پله یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۹۵۳ واحدی ایستاد.

روز پرنوسان بورس | رشد کم‌عمق شاخص ثبت شد

شاخص کل بورس امروز با رشد بیش از سه هزار واحدی بر پله یک میلیون و ۴۳۴ هزار و ۳۹۲ واحد ایستاد.

فاکتور کردن بی‌برنامگی دولت در بورس برای مردم معترض

نگاهی به وضعیت بازار سرمایه در یک ماه اخیر و یک ‌سال اخیر

گروه اقتصادی، انصاف نیوز: روند نزولی شاخص کل بورس تهران ادامه دارد؛ شاخصی که نماگر سیاست‌‌های کلان و خرد اقتصادی دولت است و نشان می‌دهد فعالان اقتصادی، صنایع و شرکت‌ها و مردم، چه آینده‌ای را برای اقتصاد ملی متصورند. با این همه، رسانه‌های نزدیک به دولت تلاش دارند افت شاخص بورس را به حوادث چند هفته اخیر نسبت دهند و ضمن مبرا کردن دولت از بی‌برنامگی، فاکتور اعتراض به وضع موجود را سنگین‌تر کنند.

انصاف نیوز در این گزارش نگاهی دارد به روند شاخص بورس در یک‌سال اخیر و راستی‌آزمایی ادعا تاثیر اعتراضات بر افت شاخص.

افت روزانه 416 واحدی شاخص

ظهر روز یک‌شنبه، 25 مهر سال 1400، شاخص کل بورس تهران روی 1 میلیون و 436 هزار و 109 واحد ایستاد. همان روز هم شاخص بیش از هزار و سیصد واحد افت کرده بود.

ظهر روز یک‌شنبه، 24 مهر سال 1401، شاخص کل بورس تهران عدد 1 میلیون و 311 هزار و 281 واحد را نشان می‌دهد. به این معنا، در یک‌سال گذشته شاخص کل بالغ بر 124 هزار و 828 واحد افت کرده است. اگر برای این بازه یک‌ساله، 300 روز کاری را در نظر بگیریم، هر روزی که تالارهای خریدوفروش سهام و اوراق بهادار شاهد حضور معامله‌گران بوده، شاخص کل به طور متوسط 416 واحد افت داشته است.

واقعیت دیگر درباره بورس تهران این است که خروج سرمایه از بازار سهام، از آخرین روزهای اردیبهشت گذشته تشدید شده است؛ روز 28 اردیبهشت، شاخص کل بورس تهران به قله 1 میلیون و 594 هزار و 978 واحدی می‌رسد و از آن روز روند صعود-نزول‌های شاخص جای خود را به نزول‌های پی در پی و صعودهای کم‌رمق می‌دهد.

روز شروع اعتراض به ماجرا مهسا امینی، یعنی 28 شهریور، شاخص کل 1 میلیون و 373 هزار 821 واحد بود و از آن روز تا امروز، در 16 روز کاری، شاخص 62 هزار و 500 واحد کمتر شده اما نکته آن است که این روند، تقریبا مشابه روند ماه‌های قبلی بورس است و هیچ ویژگی خاصی در نمودارها و نماگرها وجود ندارد که نشان دهد این اعتراضات سبب تشدید فروریزی شاخص یا سرعت‌گرفتن خروج سرمایه از بازار شده است.

در یک بازه 6 ماهه شاخص بورس بیش از 283 هزار واحد افت کرده و با این حساب، گذاشتن افت شاخص به پای اعتراضات اخیر در رسانه‌‌های اصول‌گرا، تجاهل نسبت به روندی است که بیش از 6 ماه در بازار جاری و ساری بوده است. این تجاهل یا با هدف پوشش تحقق نیافتن وعده‌های دولت در زمینه متحول کردن بازار سرمایه صورت گرفته یا قصد دارد هزینه اعتراض به سیاست‌های جاری را فزاینده کند؛ ترکیب این دو هدف نیز محتمل است!

این گزاره البته به معنای آن نیست که ناآرامی و اعتراض، روی متغیرهای اقتصادی تاثیر نداشته است. طبیعی‌ست که هر اتفاقی در سطح جامعه، بازخوردهای مشخصی در اقتصاد خرد و کلان کشور دارد؛ اگر پیامی که به مردم مخابره می‌شود، پیام مدارا و اراده معطوف به حل مسائل جامعه باشد، فعالان اقتصادی دل‌گرم می‌شوند و اگر تاکید بر تکرار روندهای پیشین باشد، سرمایه در جست‌وجوی ثبات، متواری می‌شود.

افت روزانه 416 واحدی شاخص بورس در یک‌سال اخیر، نشان‌دهنده این است که هیچ‌کدام از وعده‌های ریاست محترم جمهور و مردان اقتصادی کابینه‌اش درباره بورس و بازار سرمایه تحقق نیافته است یا مردم، اعم از سهامداران خرد و سهامداران کلان نسبت به امکان پذیری تحقق وعده ها یا اراده تحقق آن تردید دارند.

از سال پیش تا کنون، شاخص نوسانات زیادی داشته اما در هر حال روند نزولی بوده

وعده‌هایی که تحقق نیافت

وضعیت ناگوار بورس، موضوعی نبوده و نیست که بتوان نسبت به آن بی‌تفاوت ماند به‌خصوص پس از آن رشد خیره‌کننده که اکثر مسئولان را مقهور و مبهوت خود کرد و سبب صدور فراخوان‌های همگانی برای حضور مردم و ورود سرمایه‌های خردشان به بازار سهام شد.

آن مقطع کمتر کسی به یاد داشت که بازار سرمایه، ذاتا با ریسک همراه است و مناسب کسانی که درجه‌ای از ریسک‌پذیری را دارند. این فراموشی باعث شد تب بورس همه‌گیر شود و حتی بازنشستگان هم سپرده‌های مدت‌دار خود را از بانک‌ها خارج و در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنند. حباب که ترکید، همه، مسئولان دولت یازدهم را مقصر دانستند و هیچ‌کس سراغ ریشه‌یابی عوامل سقوط سهام نرفت.

رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری، فرصت مناسبی برای تاختن به سیاست‌های دولت دوازدهم در حوزه اقتصاد و به‌ویژه بورس و فصل وعده‌های رنگارنگ در این خصوص بود. از آن زمان تا همین امروز، دولت‌مردان جدید در خصوص بازار سرمایه وعده‌هایی داده‌اند که نکات جالبی دارد:

«بازار بورس و مسائل آن مثل نرخ‌گذاری و دامنه نوسان را نمی‌توان دستوری اداره کرد بلکه باید سازوکارهایی برای آن ایجاد شود… بورس هم باید مانند بانک‌ها تأمین‌کننده نیاز مالی تولید باشد اما آن‌چه در عمل اتفاق افتاده، غیر از این بوده است. نباید بورس به محل رفع مشکلات بودجه‌ای کشور و جبران کسری بودجه دولت‌ها تبدیل شود؛ آن هم بدون مدیریت لازم… صندوق حمایت و تثبیت بازار سرمایه را تشکیل خواهیم داد.» سیدابراهیم رئیسی، 25 خرداد 1400، بازدید سر زده از سازمان بورس اوراق بهادار تهران

«ما اعتماد را به مردم در بازار سرمایه برمی‌گردانیم. دولت سیزدهم بورس را قلک خود نمی‌داند و حتما تلاش می کنیم نسبت به سهام خرد تضمین‌های لازم و سازو کارهای نظارتی در بورس را فعال کنیم… صندوق توسعه و تثبیت از ایجاد تکانه در بورس پیش‌گیری خواهد کرد و عمق دادن به سهام بورس را بیشتر خواهیم کرد. شرایط ورورد شرکت‌هایی که پشت در بورس هستند را برای حضور در بازار سرمایه تسهیل خواهیم کرد.» سیدابراهیم رئیسی، 31 خرداد 1400، نشست خبری به مناسبت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری

«یک مسائل ضروری و فوری وجود دارد که از امروز دولت با آن مواجه است که باید آن را دنبال کند. مساله کسری بودجه، مساله بازار سرمایه و ثبات بر بازار سرمایه و بورس، مساله مهم کنترل تورم و گرانی‌ها…» رئیس‌جمهور، 12 مرداد 1400، سخنرانی در مراسم تحلیف

«برنامه دولت حمایت از بازار سرمایه و به ویژه سهامداران خرد با استفاده از تقویت جدی بازار گردانی، تقویت صندوق تثبیت بازار، بهره‌گیری از اوراق تبعی و تشویق سهامداری غیرمستقیم از سوی مردم می‌باشد.» وزیر اقتصاد و دارایی، 18 آبان 1400، صحن مجلس شورای اسلامی

خروج روزانه 200 تا 250 میلیارد تومان از بورس

«کاهش قیمت جهانی تقریبا همه مواد اولیه غیر از نفت و خروج روزانه 200 تا 250 میلیارد تومان سرمایه افراد حقیقی از بورس، دو عامل اصلی نزولی‌شدن شاخص بورس است و من سهم اتفاقات اخیر را خیلی کم می‌دانم.» این را یک کارشناس بازار سرمایه می‌گوید.

محمد اعرابی دلایل افت شاخص بورس را چنین تشریح می‌کند: «در چند ماه اخیر، قیمت جهانی محصولات پتروشیمی و فلزات اساسی مانند مس و فولاد، بین 30 تا 50 درصد کاهش یافته است و چون عمده‌ترین صنایع ما تولیدکننده این محصولات هستند، افت قیمت جهانی روی سوددهی و قیمت سهام آنان تاثیر منفی داشته است.»

او همچنین به روند ادامه‌دار خروج سرمایه‌گذاران حقیقی از بازار سهام اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «حدود 2 سال است که به طور مستمر، مردم عادی از بازار سرمایه خارج می‌شوند تا جایی که به طور متوسط هر روز بین 200 تا 250 میلیارد تومان از این بازار خارج شده است و این روند هم‌چنان ادامه دارد.» اعرابی میزان سرمایه خارج‌شده از بورس از مرداد سال 1399 تا کنون را بالغ بر 150 هزار میلیارد تومان تخمین می‌زند.

این کارشناس بازار سرمایه به ناآرامی‌های اخیر هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «رونق بورس به ثبات و آرامش نیاز دارد و بنابراین نمی‌توان از تاثیر حوادث اخیر بر افت شاخص غفلت کرد. بازار سهام روی شاخص 1 میلیون و 350 تا 360 هزار واحد به اصلاح کف‌سازی کرده بود و انتظار نمی‌رفت که رقم شاخص به زیر این محدوده سقوط کند اما حوادث اخیر، سبب فروافتادن شاخص شد.»

آقای اعرابی با گذرا دانستن این شوک، بازار سهام را مستعد رشد می‌داند: «تقریبا همه تحلیل‌های بنیادین نشان از آن دارند که این بازار امکان رشد را دارد و بر این اساس من دورنمای بازار را مثبت ارزیابی می‌کنم گرچه سیاست‌های دولت هم می‌تواند مثبت شدن شاخص‌های بورس را تسریع کند یا به تعویق بیاندازد.»

این تحلیل‌گر بازار سهام به این پرسش خبرنگار انصاف نیوز که سرمایه‌های خارج‌شده از بورس به کجا سرازیر شده، پاسخ می‌دهد: «ارزیابی من این است که به سپرده‌های بانکی تبدیل شده است چون نرخ بهره بالا رفته و بانک‌ها با بهانه‌های گوناگون سودهای 23 و 24 درصدی به سپرده‌ها می‌دهند و این یعنی دو برابرشدن موجودی افراد در یک بازه سه چهارساله که برای‌شان جذاب است.»

اعرابی با انتقاد از عملکرد شبکه بانکی و به‌خصوص بانک‌های خصوصی، تولید با نرخ بهره 24 درصدی را بی‌معنا می‌خواند: «با وجود آن‌که در بسته سیاستی که دولت برای حمایت از بازار سرمایه تدوین کرده، تاکید شده که نرخ بهره بانکی نباید از 20 درصد فراتر برود، بانک‌های خصوصی به نام‌ها و به بهانه‌ها مختلف سود 24 درصدی به سپرده‌ها می‌دهند. چنین نرخ بهره‌ای در شرایطی که حداکثر سود صنایع تولیدی ما بین 10 تا 15 درصد است، عملا تولید را از جذابیت انداخته و برای کسی انگیزه حضور در بازار سرمایه باقی نگذاشته است.»

این کارشناس، درباره سیاست‌های حمایتی دولت از بازار سرمایه هم می‌گوید: «سیاست‌هایی که دولت برای حمایت از بازار سرمایه اعلام کرده، می‌‌توانست به بهبود سریع‌تر شاخص‌ها کمک کند اما ظاهرا این سیاست‌ها تا اجراشدن فاصله زیادی دارند. برای مثال قرار بود دولت در مورد نرخ‌گذاری نهاده‌های تولیدی تجدیدنظر کند اما امروز برای محاسبه فروش گاز به پتروشیمی‌ها، هاب انرژی اروپا هم ملاک عمل قرار می‌گیرد. بر این اساس، هر متر مکعب گاز را باید 40 سنت به شرکت‌های داخلی بدهند که البته یک سقف 20 سنتی برای آن تعیین کرده‌اند.»

اعرابی با اشاره به مسائل ژئوپلتیکی اروپا که در قیمت‌گذاری انرژی تعیین‌کننده است، ادامه می‌دهد: «معلوم نیست ملاک هاب انرژی اروپا از کجا به فرمول قیمت‌گذاری نهاده‌های تولید در ایران راه پیدا کرده اما روشن است که صنایع ما با این فرمول از رقبای عربستانی و اماراتی و قطری خود که گاز را بین 8 تا 12 سنت دریافت می‌کنند، شکست می‌خورند. به همین دلیل است که قیمت تمام‌شده یک تن متانول برای شرکت ایرانی 360 دلار درمی‌آید در حالی‌که قیمت ادامه خروج سرمایه ها از بورس جهانی‌اش، تنی 320 دلار است!»

با همه این تفاسیر، کارشناس بازار سرمایه، دورنمای این بازار را مثبت می‌داند: «الان نسبت P به E بازار در کف تاریخی خود و حدود 5 تا 5/5 است و اگر مسائلی مانند سیاست‌ دولت در فروش نهاده‌ها شفاف شود، بازار قابلیت رشد خوبی دارد.»