تأثیر دما بر برآورد جریان خروجی از حوضه آبریز توسط شبکههای عصبی پرسپترون و کانولوشنی همراه با تحلیل موجک
1 دانشجوی دکتری، گروه مهندسی عمران، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
2 استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
3 استادیار، دانشکده مهندسی برق و مرکز تحقیقات پردازش دیجیتال و بینایی ماشین، واحد نجف تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
4 دانش آموخته دکتری، کارشناس طراح، مهندسین مشاور طرح و تحقیقات آب و فاضلاب، اصفهان، ایران
چکیده
تخمین جریان خروجی از یک حوضه آبریز تحت تأثیر پارامترهای مختلف، فرایندی پیچیده بوده و در صورت کمبود اطلاعات حوضه، استفاده از مدلهای تحلیلی امکانپذیر نیست. از سوی دیگر، مدلهای هوش مصنوعی نیاز به مشخصات حوضه نداشته و برخی مانند شبکه عصبی کانولوشنی (CNN) اخیراً در هیدرولوژی کاربرد فراوانی داشتهاند. هدف این تحقیق بررسی عملکرد CNN در برآورد جریان خروجی بر حسب پارامترهای دما، بارش و دبی ورودی به حوضه بوده است. در این تحقیق از CNN، ترکیب CNN با تحلیل موجک (WCNN) و از شبکه عصبی پرسپترون (MLP) جهت ارزیابی تأثیر دما بر برآورد جریان خروجی در حوضه آبریز قلعه شاهرخ چلگرد در بازه زمانی سال 1992 تا 2015 میلادی استفاده شد. هر مدل 20 مرتبه اجرا شده و میانگین مقادیر ضریب همبستگی (R)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب نش- ساتکلیف (NS) محاسبه شدهاند. تأخیر یک، دو و سه ماهه دادههای دما و بارندگی نیز به عنوان داده ورودی لحاظ شده است. همچنین، از تحلیل موجک جهت پیشپردازش دادهها در کاهش نوفه استفاده شده و نتایج نشان داد که CNN با تأخیر سه ماهه دارای مقادیر، و بهترتیب برابر (m 3 /s) 0/922 ،14/20 و 0/772 بود. در مقابل، روش WCNNT3 با موجک Daubechies که ترکیب CNN و تحلیل موجک است، با عملکرد سطح چهار و وضوح دو (WCNNT3-db42) دارای مقادیر شاخصهای ارزیابی برابر (m 3 /s) 0/945 ،9/45 و 0/863 بود. بر این اساس، CNN عملکرد بهتری نسبت به MLP داشته و روش WCNN نیز با کمک تحلیل موجک، کارایی و عملکرد بهتری نسبت بهCNN از خود نشان داد.
کلیدواژهها
20.1001.1.17352347.1401.18.1.2.0
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Temperature Effect on the Estimation of Basin Outflow by Perceptron and Convolutional Neural Networks with Wavelet Analysis
نویسندگان [English]
- Iman Naderirad 1
- Mohsen Saadat 2
- Avid Avokh 3
- Milad Mehrparvar 4
1 Ph.D. Candidate, Department of Civil Engineering, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Civil Engineering, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Electrical Engineering and Digital Processing and Machine Vision Research Center, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
4 Ph.D., Expert in Design Unit, Water and Wastewater Consulting Engineering Research and Design, Isfahan, Iran
Estimation of basin outflow under the influence of various parameters is a complex process and in case of basin information lack, the analytical models are not applicable. On the other hand, Artificial Intelligence models do not require basin information, and some, such as the convolutional neural network (CNN), have recently been widely used in hydrology. The purpose of this study was to investigate the performance of CNN in estimating the outflow in terms of temperature, precipitation and inflow to the basin. In this study, CNN, combination of CNN with wavelet analysis (WCNN), and perceptron neural network (MLP) were used to evaluate the effect of temperature on the outflow within the Ghaleh Shahrokh Chelgard basin from 1992 to 2015. Each model was run 20 times and the mean values of correlation coefficient
(R), root mean square error (RMSE) and Nash Sutcliffe coefficient (NS) were calculated. Lags of one, two and three-month of temperature and rainfall data are also included as input data. Wavelet analysis was used for noise reduction and the results showed that CNN with a lag of three months had , and equal to 14.20 (m 3 /s), 0.922 and 0.772, respectively. In contrast, the WCNNT3 method with Daubechies wavelet, which is a combination of CNN and wavelet analysis, with level four performance and resolution two (WCNNT3-db42) had indices respectively equal to 9.45 (m 3 /s), 0.945 and 0.863. Accordingly, CNN performed better than MLP, and the WCNN method with wavelet analysis showed better performance than CNN.
کلیدواژهها [English]
- Catchment Outflow. Convolutional Network
- Wavelet Analysis
- Noise Reduction. Ghaleh Shahrokh
مراجع
Anctil F, Perrin C, and Andréassian V (2004) Impact of the length of observed records on the performance of ANN and of conceptual parsimonious rainfall-runoff forecasting models. Environmental Modelling and Software 19(4):357–368
Ghorbani MA, Azani A, and Vanolya SM (2015) Rainfall-runoff modeling using hybrid intelligent models. Journal of Iran-Water Resources Research 11(2):146-150 (In Persian)
Hu G, Wang K, Peng Y, Qiu M, Shi J, and Liu L (2018) Deep learning methods for underwater target feature extraction and recognition. Computational Intelligence and Neuroscience, doi: 10.1155/2018/1214301
Kim B, Jeong H, Kim H, and Han B (2017) Exploring wavelet applications in civil engineering. KSCE Journal of Civil Engineering 21(4):1076–1086
Liu Y, Zhang T, Kang A, Li J, and Lei X (2021) Research on runoff simulations using deep-learning methods. Sustainability (Switzerland) 13(3):1–20
Maheswaran R and Khosa R (2012) Comparative study of different wavelets for hydrologic forecasting. Computers and Geosciences 46:284–295
Mehrparvar M and Asghari K (2018) Modular optimized data assimilation and support vector machine for hydrologic modeling. Journal of Hydroinformatics 20(3):728–738
Mosavi A, Ozturk P, and Chau KW (2018) Flood prediction using machine learning models: Literature review. Water (Switzerland) 10(11):1–40
Nourani V (2017) An Emotional ANN (EANN) approach to modeling rainfall-runoff process. Journal of Hydrology, Elsevier B.V. 544:267–277
Nourani V and Komasi M (2013) A geomorphology-based ANFIS model for multi-station modeling of rainfall-runoff process. Journal of Hydrology, Elsevier B.V. 490:41–55
Nourani V, Komasi M, and Mano A (2009) A multivariate ANN-wavelet approach for rainfall-runoff modeling. Water Resources Management 23(14):2877–2894
Nourani V and Molajou A (2017) Application of a hybrid association rules/decision tree model for drought monitoring. Global and Planetary Change 159:37–45
Nourani V and Parhizkar M (2013) Conjunction of SOM-based feature extraction method and hybrid wavelet-ANN approach for rainfall-runoff modeling. Journal of Hydroinformatics 15(3):829–848
Partovian A, Nourani V, and Alami MT (2016) Hybrid denoising-jittering data processing approach to enhance sediment load prediction of muddy rivers. Journal of Mountain Science 13(12):2135–2146
Sang YF, Wang D, Wu JC, Zhu QP, and Wang L (2009) Entropy-based wavelet de-noising method for time series analysis. Entropy 11(4):1123–1147
Shafeizadeh M, Fathian H, and Nikbakht AR (2019) Continuous rainfall-runoff simulation by artificial neural networks based on selection of effective input variables using partial mutual information (PMI) algorithm. Journal of Iran-Water Resources Research 15(2):144-161 (In Persian)
Sharghi E, Nourani V, Molajou A, and Najafi H (2019) Conjunction of emotional ANN (EANN) and wavelet transform for rainfall-runoff modeling. Journal of Hydroinformatics 21(1):136–152
Shoaib M, Shamseldin AY, Khan S, Sultan M, Ahmad F, Sultan T, Dahri ZH, and Ali I (2019) Input selection of wavelet-coupled neural network models for rainfall-runoff modelling. Water Resources Management 33(3):955–973
Song CM (2022) Data construction methodology for convolution neural network based daily runoff prediction and assessment of its applicability. Journal of Hydrology, Elsevier B.V. 605:127324
Van SP, Le HM, Thanh DV, Dang TD, Loc HH, and Anh DT (2020) Deep learning convolutional neural network in rainfall-runoff modelling. Journal of Hydroinformatics 22(3):541–561
Wang W and Ding J (2003) Wavelet network model and its application to the prediction of hydrology. Nature and Science 1(1):67–71
سود و جریان نقدی چیست؟ آشنایی با انواع مدل های جریان نقدی
قطعأ تا به حال با مفهوم سود و جریان نقدی روبهرو شدهاید. آیا با مفهوم دقیق این دو واژه آشنایی دارید؟ آیا میدانید که این دو واژه در چه زمانی و در چه موقعیتی کابرد دارند؟ آیا میدانید که این دو واژه دارای ماهیت متفاوتی هستند که صاحبان مشاغل با آنها سروکار دارند؟ اگر جواب سؤالات بالا را نمیدانید، بنابراین با ما همراه باشید تا با جزییات این دو مفهوم آشنا شوید و تفاوتی که بین سود و جریان نقدی وجود دارد را بهتر درک کنید.
سود (Profit) چیست؟
سود Profit یکی از معیارهای مورد توجه مالی است که محاسبه و بررسی آن برای در نظر گرفتن روند مالی شرکتها و کسب و کارها بسیار حایز اهمیت است. این معیار مالی بسیار مهم، بیانگر پولی است که پس از کسر هزینهها از درآمد حاصله شرکتها به دست میآید.
به این نکته توجه نمایید که Profit انواع مختلفی دارد و در صورتهای مالی با عناوین متفاوتی معرفی و شناسایی میشوند. در ادامه شما را با انواع این مفهوم بیشتر آشنا میکنیم.
- سود ناخالص (Gross Profit)
- سود عملیاتی (Operating Profit)
- سود خالص (Net Income)
- حاشیه سود (Margin)
- EPS (Earnings Per Share)
- DPS (Dividend Per Share)
- (P/E (Price / Earning per share
1) سود ناخالص (GROSS PROFIT)
Gross Profit، در صورتی به دست میآید که بهای تمام شده کالاهای فروش رفته در یک شرکت را از درآمد حاصله آن شرکت طی یک بازه زمانی مشخص کسر کنیم و به ما کمک میکند تا کارآمدی یک شرکت در استفاده از نیروی کار و تجهیزاتش را بررسی نماییم.
این مفهوم، در صورت سودوزیان شرکت وجود دارد و میتوان آن را از طریق فرمول زیر محاسبه کرد:
به این نکته توجه نمایید که سود ناخالص، فقط شامل هزینههای متغیر میشود. اما وقتی از هزینههای متغیر صحبت میکنیم، منظورمان چیست؟
هزینههایی که با سطح خروجی و تولید نوسان میکنند را هزینه متغیر میگویند. مانند: مواد خام و اولیه، نیروی کار مستقیم (با این فرض که ساعتی بوده یا به تعداد کالاهای خروجی وابسته باشند)، کارمزد کارکنان بخش فروش، تجهیزات استهلاکپذیر، لوازم مورد نیاز برای کارخانه، هزینههای مربوط به حمل و نقل و …
2) سود عملیاتی (Operating Profit)
سود عملیاتی، معیاری است که برای محاسبه Profit یک شرکت، با در نظر نگرفتن بهره و مالیات، به دست میآید. به همین دلیل به آن، درآمد پیش از پرداخت بهره و مالیات (EBIT) نیز گفته میشود. این مفهوم، بهعنوان یک شاخص بسیار دقیق در مورد سودآفرینی بالقوه یک کسبوکار عمل میکند زیرا تمام فاکتورهای اضافه را از محاسبات حذف مینماید.
سود عملیاتی به صورت زیر محاسبه میشود:
- اگر سود عملیاتی یک شرکت مثبت باشد لزومأ به معنی سودآوری آن شرکت نیست، چرا که ممکن است سود بالقوه کلی شرکت را نشان دهد، بنابراین در واقع سودآوری را تضمین نمیکند.
- ممکن است شرکتی که بدهی زیادی دارد، شاهد سود عملیاتی مثبتی در صورت وضعیت مالی آن شرکت باشیم، درحالی که بهطور همزمان دچار زیان خالص نیز است. در چنین وضعیتی ممکن است که سود عملیاتی وضعیت مالی شرکت را مثبتتر از سود خالص آن نشان دهد.
3) سود خالص (Net Income)
سود خالص (NI) به باقیمانده مجموع درآمدها پس از کسر هزینههای عملیاتی، مالی و مالیات گفته میشود. در واقع برای محاسبه سود خالص، همه هزینهها از درآمدهای شرکت کسر میگردد.
به این نکته توجه نمایید که سـود خالـــص میتواند مثبت یا منفی باشد که در صورت منفی بودن به آن “زیان خالص” گفته میشود.
برای محاسبه سود خالص، از فرمول زیر استفاده میشود:
4) حاشیه سود (MARGIN)
حاشیه سود، یکی از نسبتهای سودآوری است که از تقسیم سود (ناخالص، عملیاتی و خالص) بر درآمد یا فروش به دست میآید. این نسبت، به شکل درصدی بیان میشود و به عبارتی مشخص میکند که یک شرکت در ازای هر 100 میلیون تومان فروش (درآمد)، چند میلیون سود به دست میآورد.
حاشیه سود انواع مختلفی دارد که صورت زیر محاسبه میشوند:
5) EPS (Earnings per Share)
EPS، به معنای سودی است که به هر سهم تعلق میگیرد و یک معیار بنیادین در مورد میزان سودآوری شرکت به حساب میآید که مشخص میکند؛ سود هر سهم از شرکت، چهقدر است؟
برای محاسبه EPS، از فرمول زیر استفاده میشود:
DPS (Dividend Per Share) (6
DPS، سود تقسیمی هر سهم است که بیانگر مقداری از Profit شرکت است که به ازای هر سهم بین سهامداران تقسیم میشود. افزایش هر ساله در میزان DPS، حکایت از آن دارد که رشد درآمدهای شرکت پایدار است.
P/E ((Price / Earning per share (7
به نسبت P/E، نسبت “قیمت به درآمد” گفته میشود. در واقع این نسبت، بیانگر انتظارات سرمایهگذاران از بازدهی آینده یک دارایی است. و به معنی این است که یک سرمایهگذار به ازای هر ۱ ریال بازدهی که به دست می آورد، حاضر است چند ریال پرداخت کند.
جریان نقدی (Cash Flow)چیست؟
جریان نقدی، یک گردش نقدینگی است که بیانگر مقدار خالص پول نقد یا مشابه پول نقد است که به یک کسبوکار وارد و از آن خارج میشوند. Cash Flow، به ورود و خروج پول نقد و یا سایر داراییهای همارزش با پول نقد در انواع کسب و کارهای گوناگون و یا پروژههای مختلف اقتصادی اشاره دارد و غالبأ، دورهی محاسبه کردن این جریان نقدینگی به یک طول مدت زمانی محدود اختصاص داده میشود.
انواع مختلف جریان نقدی
- جریان نقدی مثبت
- جریان نقدی منفی
1) جریان نقدی مثبت
به جریان نقدی مثبت، معمولأ “دارایی های قابل سرمایهگذاری” یا “منابع مالی” میگویند. زمانی که Cash Flow مثبت شود، حکایت از آن دارد که داراییهای نقدی یک شرکت در حال افزایش است و به این ترتیب، اجازه پرداخت بدهیها، سرمایهگذاری مجدد در شرکت، بازگرداندن پول به سهامداران، پرداخت هزینهها را میدهد. همینطور به وجود آوردن سوپاپ اطمینانی را در برابر چالشهای مالی آینده فراهم میکند.
جریان نقدی مثبت برای یک کسب و کار موجب رونق بخشیدن به تمامی فعالیتها میشود و با تأثیرات مثبتی که بر روند کلیهی کارهای مالی شرکت میگذارد، این امکان را فراهم مینماید تا به میزان چشمگیری شاهد توسعه آن کسب و کار باشیم و به موازات آن، امکان حرکت کسب و کار به سمت یک روند پر بازده را فراهم مینماید.
2) جریان نقدی منفی
زمانی که Cash Flow منفی شود، حکایت از آن دارد که داراییهای نقدی شرکت در حال کاهش است. به این ترتیب، بسیاری از فرآیندهای اقتصادی دچار اختلال خواهد شد و در صورت تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی ادامهدار شدن این روند، مجموعه شکست خواهد خورد.
به این نکته توجه نمایید، زمانی که از جریان نقدی خالص صحبت میشود، منظور درآمد خالص نیست. بلکه درآمد خالص شامل حسابهای دریافتنی و سایر مواردی است که پولی برای آن دریافت نمیشود. اما از Cash Flow برای تعیین کیفیت درآمد شرکت استفاده میشود که حکایت ازآن دارد که میزان نقدشوندگی شرکت چهقدر است.
برای محاسبه Cash Flow از فرمول زیر استفاده میشود:
زمانی که از پول وارد شده یا درآمد صحبت می کنیم، منظورمان چیست؟
- حقوق و دستمزد (خالص و بعد از کسر مالیات)
- بازپرداخت مالیات
- درآمد حاصل از سود سپردههای بانکی یا سرمایهگذاریها
- پاداشها
- هدایا و کمک هزینه خرید
زمانی که از پول خارج شده یا هزینه ها و مخارج صحبت می کنیم، منظورمان چیست؟
هزینهها را به دو دسته هزینه ثابت و هزینه متغیر تقسیم میشود.
هزینههای ثابت عبارتند از:
- اجاره بها و یا وام
- حق بیمههای پرداختی
- حمل و نقل
- خدمات رفاهی
- بدهیها
- تلویزیون، تلفن، اینترنت، موبایل
- هزینههای پزشکی و درمانی
- غذا
هزینههای متغیر عبارتند از:
- هزینههای مربوط به سرگرمی و تفریح
- هزینههای مربوط به تعطیلات
- هزینههای مرتبط با لباس و مراقبت شخصی
جریان نقدی را چگونه محاسبه می کنند؟
Cash Flow صاحبان سهام و یک شرکت به صورت زیر محاسبه میشود:
استهلاک+ سودخالص= جریان نقد حسابداری
جریان نقد خروجی طی دوره- جریان نقد ورودی طی دوره= خالص جریان نقد صاحبان سهام
خالص جریان نقد بدهیها+خالص جریان نقد صاحبان سهام= جریان نقد شرکت
آیا از اهمیت بررسی جریان نقدینگی آگاهی دارید؟
اهمیت Cash Flow آن جایی مشخص میشود که هر چه نوع کسب و کاری که انتخاب کردهایم ایدهآل باشد و جایگاه بسیار مناسب اقتصادی در کشور را به خود اختصاص دهد و سودآوری بالایی داشته باشد، اما اگر جریان نقدینگی هوشمندانهای برای آن کسب و کار تعریف نشود، شاهد روند شتابان رشد آن کسب و کار نخواهیم بود. و با نادیده گرفتن اهمیت Cash Flow در فعالیتهای اقتصادی پیشرو، بسیاری از زمینههای رشد و پیشرفت را از دست خواهیم داد.
تفاوت سود و جریان نقدینگی
با توجه به تعاریف و جزییاتی که به طور مفصل از دو مفهوم “سود” و “جریان نقدی” ارایه دادیم، میتوان به این نکته رسید که بین این دو اصطلاح مهم و کاربردی تفاوت وجود دارد. اگر چه هر دو اصطلاحی هستند که در تحلیل کسب و کار و بررسی گزینههای سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرند و در بررسی وضعیت مالی یک شرکت بسیارحائز اهمیت هستند. زیرا اگر سود و جریان نقدی، یک کسب و کار هوشمندانه مدیریت شود و به جایگاه درستی دست یابد، نشانهای از سلامت مالی آن مجموعه است و میتواند به عنوان راهگشایی برای سرمایهگذاران و صاحبان اصلی کسبوکارها لحاظ گردد تا موفقیتهای چشمگیری را تجربه کنند.
انواع صورت های مالی شرکت ها - ترازنامه، سود و زیان و جریان وجوه نقد
بازار سرمایه، بازاری مناسب سرمایهگذاری میباشد که وجود شفافیت بالا همواره یکی از مزیتهای این بازار به شمار میرود. این شفافیت به دو طریق محقق میگردد:
1- نظارت سازمان بورس اوراق بهادار بر معاملات و عملکرد شرکتهای پذیرفته شده در بورس
2- قوانین و دستورالعملهای لازم جهت ورود به بورس اوراق بهادار که شرکتها مستلزم به رعایت آن میباشند. یکی از این دستورالعملها، ارائه صورت های مالی و حسابداری در پایان هر دوره مالی میباشد. این گزارشها در سایت کدال منتشر میگردند تا در دسترس عموم قرار گیرند. در ادامه شما را با انواع صورت های مالی آشنا میکنیم. از این طریق میتوانید عملکرد شرکتها را بررسی نمایید.
تعریف صورت مالی
به گزارشهایی که شرکتها در پایان دورههای مالی منتشر مینمایند، صورت مالی گفته میشود. این گزارشات، وضعیت و گردش مالی، میزان دارایی و بدهیهای شرکت را در بردارد که باید مطابق با اصول و استانداردهای حسابداری باشد. اطلاعات ثبت شده در این گزارشات، برگرفته از دادههای مالی میباشد که توسط امور مالی هر شرکت ثبت و توسط موسسات حسابداری تنظیم میگردد. از آنجایی که صورتهای مالی بیانگر عملکرد و وضعیت دقیق شرکت میباشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. تحلیلگران و صاحبان سهام هر شرکت با بررسی این صورتها، از ریسک سرمایه خود میکاهند؛ زیرا در صورت مشاهده عملکرد نامطلوب شرکت، سرمایه خود را خارج مینمایند.
دوره های مالی
شرکتها موظفند حداقل یکبار در سال، گزارشات مالی خود را در قالب صورت های مالی ارائه دهند. برخی از شرکتها در فواصل زمانی کوتاهتری اقدام به ارائه صورت مالی مینمایند. شرکتها میتوانند در دورههای سه ماهه، شش ماهه و یا نه ماهه نیز گزارشات مالی خود را ارائه دهند.
انواع صورت های مالی
گزارشات مالی در انواع مختلفی تهیه میگردند که هریک بیانگر قسمت مشخصی از عملکرد شرکت میباشد. ترازنامه، گزارش سود و زیان (و سود و زیان جامع) شرکت و جریان وجوه نقد، انواع این صورتها میباشند. در ادامه به شرح هر یک میپردازیم.
1- ترازنامه (صورت مالی بیان کننده میزان بدهی و دارایی)
ترازنامه، نوعی صورت مالی است که حاوی اطلاعات مهمی از جمله دارایی شرکت میباشد. از این رو، میتوان گفت که ترازنامه، مهمترین صورت مالی شرکت است. اطلاعاتی از قبیل: میزان دارایی نقدی و غیرنقدی، میزان بدهیها و میزان دارایی صاحبان سرمایه شرکت، همگی در ترازنامه ذکر میگردد. مجموع سرمایه و بدهیهای هر شرکت، میزان دارایی را مشخص مینماید. به این فرمول، معادله حسابداری میگویند.
(دارایی = بدهی + سرمایه)
انواع دارایی شرکتها
هر شرکت، دارای مقداری سرمایه نقدی و غیرنقدی میباشد که در مجموع، سرمایه شرکت را تشکیل میدهند. سرمایه نقدی همان میزان وجه نقد موجود در تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی حساب شرکت است. میزان بدهی افراد به شرکت که از طریق چک و … تسویه و در نهایت به حساب شرکت واریز میگردد نیز جزء دارایی نقدی محسوب میشود.
ملک، ساختمان، ماشین آلات و … از جمله داراییهای فیزیکی محسوب میگردند که به آنها سرمایه غیرنقدی میگویند.
فرم استاندارد ترازنامه
در ستون راست جدول ترازنامه، دارایی (ثابت و جاری) شرکت و در انتهای آن مجموع این داراییها ثبت میگردد. در ستون چپ ترازنامه، اطلاعات بدهیها و حقوق صاحبان سرمایه شرکت و در انتها نیز مجموع این هزینهها ثبت میگردد. با کسر این مقادیر از میزان دارایی شرکت، میزان سرمایه شرکت بدست میآید. تصویر زیر نمونهای از ترازنامه میباشد.
2- صورت مالی سود و زیان
گزارش سود و زیان شرکت، نوعی صورت مالی است که نمایی از عملکرد شرکت را در اختیار مدیران و سهامداران قرار میدهد. در این نوع صورت مالی ، کلیه درآمدها و هزینههای شرکت ثبت میگردد. این اطلاعات شامل درآمدهای عملیاتی شرکت، هزینههای تولید، مالیات، بهره وامهای دریافتی و کلیه هزینههای پرداختی و غیره میباشد که همگی در یک ستون قرار میگیرند. این صورت در نهایت میزان سود خالص و سود ناخالص شرکت را مشخص میسازد که در تصمیمگیری ذینفعان شرکت بسیار موثر است. از این رو گزارش سود و زیان نام گرفته است.
تعاریف اصطلاحات پرکاربرد در صورت سود و زیان شرکت
هزینههای مستقیم: به هزینه های مرتبط با تولید کالا گفته میشود. به عنوان مثال، برای تهیه کاغذ، هزینه خرید چوب یکی از هزینههای مستقیم میباشد.
هزینههای غیرمستقیم: به هزینههایی که مستقیماً به کالا مربوط نمیشوند اما در فرآیند ساخت کالا الزامی هستند گفته میشود. به عنوان مثال حقوق، کارکنان کارخانه تولید کاغذ و یا هزینه تعمیر و نگهداری استهلاک ماشینآلات، از این قبیل هزینهها میباشند.
درآمد و هزینه عملیاتی: به درآمد حاصل از فعالیت اصلی شرکت، درآمد عملیاتی و به میزان هزینههای صورت گرفته بابت این مقدار درآمد، هزینه عملیاتی گفته میشود که اعم از هزینههای مستقیم و غیر مستقیم میباشد.
سود عملیاتی: به میزان درآمد شرکت پس از کسر هزینههای مستقیم و غیرمستقیم، درآمد عملیاتی گفته میشود. در واقع، میتوان گفت به میزان درآمد پس از کسر هزینه ها به جز مالیات و بهره، سود عملیاتی میگویند.
(هزینههای مستقیم و غیرمستقیم - درآمد عملیاتی = سود عملیاتی)
سود ناخالص: به میزان درآمد شرکت (حاصل از فروش کالا و خدمات) پس از کسر هزینههای تولید، سود ناخالص گفته میشود. (هزینههای مربوط به تولید - درآمد شرکت = سود ناخالص)
سود خالص: به میزان درآمد شرکت پس از کسر کل هزینههای سازمان اعم از هزینههای تولید، مالیات، بهره وام و حقوق کارکنان، سود خالص گفته میشود.
تفاوت سود خالص و ناخالص
این دو مقدار در گزارش سود و زیان شرکت ذکر میگردند. از این رو، درک مفهوم و تفاوت این دو برای هر تحلیلگر الزامی است.
- در سود ناخالص، تنها هزینههای مستقیم از درآمد کسر میگردد که نشانگر میزان کارآمدی شرکت در چرخه تولید میباشد؛ در حالی که در سود خالص کلیه هزینهها (مستقیم و غیرمستقیم) از درآمد سازمان کسر میگردد. سود خالص، بیانگر میزان سودآوری شرکت است و ممکن است این عدد گاهی منفی شود که نشان دهنده زیانده بودن شرکت میباشد.
- هدف از محاسبه سود ناخالص، مشاهده تاثیر هزینههای تولید بر میزان سود شرکت میباشد. هدف از محاسبه سود خالص نیز مشاهده عملکرد کلی شرکت در یک دوره مالی خاص میباشد.
- سود ناخالص نشان دهنده وضعیت سوددهی شرکت نیست؛ از این رو در تصمیمات آینده شرکت قابل اتکا نمیباشد. در حالی که در سود خالص، کلیه هزینهها کسر شده و میتوان در جهت پیشبرد و گسترش شرکت از آن بهره برد.
فرم استاندارد صورت سود و زیان
در نمونه بالا ابتدا میزان درآمد فروش (عملیاتی) ثبت شده است که با کسر میزان برگشت از فروش و تخفیفات، فروش خالص حاصل میشود. پس از کسر بهای تمام شده کالای فروش تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی رفته از مقدار فروش خالص، میزان سود ناخالص بدست میآید. سپس با مشخص نمودن میزان هزینههای غیرمستقیم مانند هزینههای توزیع و فروش، اداری، عمومی و کسر از سود ناخالص، میزان سود یا زیان عملیاتی مشخص میگردد. در صورت مثبت (منفی) بودن، این مقدار سود (زیان) عملیاتی را نشان میدهد. در نهایت با کسر میزان هزینههای مالی و غیر عملیاتی مانند مالیات بر درآمد و سایر هزینهها، سود یا زیان خالص بدست میآید. این مقدار نیز با توجه به مثبت و یا منفی بودن، نشان دهنده سود یا زیان خالص شرکت میباشد.
هرکدام از این پارامترها (سود ناخالص، سود عملیاتی ، سود خالص) نشانگر عملکردهای مختلف شرکت میباشند که افراد با مشاهده و تحلیل آنها میتوانند نسبت به سرمایهگذاری و یا خروج سرمایه خود تصمیمگیری نمایند.
3- صورت مالی جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد شرکت نیز یکی از صورتهای مالی اساسی شرکت میباشد. اطلاعات ثبت شده در این صورت، در پنج قسمت مجزا قرار میگیرند که نشان میدهد که میزان وجه ورودی و خروجی شرکت چه میزان بوده و این مقادیر در چه محلی نهادینه شده است. به عنوان مثال، ممکن است سود خالص ثبت شده در گزارش سود و زیان، به صورت نقد در حساب شرکت موجود نباشد و این میزان در محلی سرمایهگذاری شده باشد. این گزارش، اطلاعاتی از این قبیل را در اختیار افراد قرار میدهد.
برداشتها از صورت جریان وجوه نقد
جریان نقدی مثبت، نشان دهنده افزایش ورود نقدینگی به شرکت میباشد. شرکتها میتوانند این میزان را به تسویه بدهی، پرداخت به سهامداران و یا سرمایهگذاری در داخل و یا خارج از شرکت اختصاص دهند.
نقدشوندگی شرکتها بسیار با اهمیت است. ممکن است حتی شرکتهای سودده با نقدشوندگی ضعیف به دلیل بلوکه بودن دارایی شرکت و یا سرمایهگذاری بیش از حد، متحمل شکست شوند. از این رو، وجود نقدینگی لازم به جهت تسویه بدهیهای کوتاه مدت الزامی و حیاتی است.
مقدار بالای نقدینگی آزاد شرکتها نشان دهنده این است که شرکت تا چه حد میتواند برای گسترش شرکت هزینه کرده و به سهامداران پرداختی داشته باشد.
5 سرفصل در گزارش جریان وجوه نقد شرکت
صورت گردش وجوه از پنج قسمت مجزا تشکیل میشود. این قسمتها شامل فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تامین مالی در سه بخش مجزا و همچنین مالیات بر درآمد شرکت، بازده سرمایهگذاریها و تامین مالی در دو بخش دیگر قرار میگیرند. در ادامه به شرح هر قسمت به ترتیب ذکر شده در گزارش مربوطه خواهیم پرداخت.
فعالیت های عملیاتی
بخشی از گزارش جریان وجوه نقد شرکت، به فعالیتهای عملیاتی شرکت اختصاص دارد. میزان وجه حاصل شده از فعالیتهای تجاری شرکت و نحوه مصرف این وجوه همراه با توضیحات مطرح گردیده است.
بازده سرمایه گذاری ها و تامین مالی
در این قسمت از صورت جریان وجوه نقد، میزان وجوه و سود پرداختی بابت تامین مالی و سود دریافتی از محل سرمایهگذاریهای بلندمدت و کوتاه مدت درج میگردد. این موارد میزان اثربخش بودن سرمایهگذاریهای شرکت و همچنین چشم اندازی از آینده را در اختیار افراد قرار میدهد.
مالیات بر درآمد
هر شرکت با توجه به میزان درآمد خود، موظف به پرداخت مالیات میباشد. مبلغ واریزی بابت مالیات در قسمتی مجزا از صورت جریان وجوه شرکت ثبت میگردد. میزان مالیات پرداختی میتواند در تصمیم گیری ذینفعان موثر باشد. قرار گرفتن این بخش در قسمتی مجزا مطابق استانداردهای حسابداری ایران میباشد.
فعالیت های سرمایه گذاری
گزارش این قسمت، به میزان ورودی و خروجی وجه نقد از سرمایهگذاریهای شرکت اشاره دارد. به عنوان نمونه، هرگونه خرید و فروش منابع سرمایهگذاری شرکت، مانند: ملک، کارخانه ، ابزار و . در این قسمت ثبت میگردد. جریان نقدی مثبت نشان دهنده عملکرد مثبت یک شرکت میباشد، اما لزوما تمامی شرکتها با جریان وجوه نقد منفی زیانده نمیباشند. ممکن است شرکتی با میزان جریان وجوه نقد منفی، سرمایهگذاری بلند مدت هوشمندانه صورت داده باشد که در آینده منجر به عملکرد ویژه گردد. با بررسی این قسمت، میتوان به این مهم پی برد.
فعالیت های تامین مالی
در قسمت فعالیتهای تامین مالی، نحوه جذب نقدینگی مورد نیاز شرکت و همچنین بازپرداخت این وجه به سرمایهگذاران ثبت میگردد. به عنوان نمونه، با مشاهده این قسمت از گزارش جریان وجوه نقد، میتوان متوجه شد شرکت در چه فواصلی، از کجا و چه مقدار سرمایه جذب مینماید. همچنین مواردی مانند: پرداخت سود نقدی، دریافت وام، فروش و یا انتشار اوراق بیشتر از فعالیتهای تامین مالی محسوب میشوند.
4- صورت مالی سود و زیان جامع
صورت سود و زیان عادی، قادر به نمایش تمامی اطلاعات نمیباشد؛ از این رو، صورت سود و زیان جامع تهیه میگردد که شامل اطلاعات حقوق سرمایهگذاران است. برای تهیه این صورت نیاز به اطلاعات جدید نیست. از جمعآوری دادهها از ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد، میتوان صورت سود و زیان جامع را تهیه نمود.
تعریف مفاهیم کاربردی در صورت سود و زیان جامع
درآمد تحقق نیافته: شرکتها در آغاز هر دوره، میزان درآمد، هزینه و سود خود تا پایان دوره مالی را تخمین میزنند. در پایان دوره، میزان سود، هزینه و فروش خالص در صورت سود و زیان ذکر میگردد. به تفاوت میزان پیشبینی شده برای این مقادیر با مقادیر واقعی آنها، میزان درآمد و سود تحقق نیافته گفته میشود که در صورت سود و زیان جامع ذکر میگردد. این میزان به دلیل تغییر ارزش داراییها و یا برخی بدهیها صورت میگیرد.
سود تسعیر ارز: برخی از فعالیتهای شرکت مانند معاملات خارجی، نیاز به تسعیر ارز دارد. (تسعیر= تبدیل ارز، بها تعیین کردن). این تبدیل ارز بر وضعیت مالی شرکت تاثیر میگذارد از این رو، در صورت سود و زیان جامع شرکت ذکر میگردد.
زیان تحقق نیافته: برخی از پروژهها، سودآوری نداشته و تنها شرکت را متحمل هزینه اضافی مینمایند. با شناسایی و توقف اینگونه از پروژهها، از هزینه اضافی و ضرر شرکت جلوگیری می شود؛ به این مقادیر، زیان تحقق نیافته گفته میشود که از به هدر رفتن سود شرکت جلوگیری مینماید.
تعدیلات سنواتی: به اشتباهات و تغییرات در رویه حسابداری، تعدیلات سنواتی گفته میشود. این مقادیر در صورت سود و زیان جامع آورده میشود. به طور نمونه شیوه حسابداری یک شرکت در سال 1399 تغییر کرده است؛ برای جلوگیری از ایجاد خطا حسابهای قبلی تعدیل میگردند. گاهی ممکن است در ارقام اشتباهی صورت گیرد که این مورد نیز در قسمت تعدیلات ثبت میگردد. نکته قابل توجه این است که برای هر اصلاح وجود سند الزامیست.
نمونه استاندارد صورت سود و زیان جامع
سخن آخر
در بورس، معمولا حباب قیمتی وجود دارد که قیمت معامله شده در بازار با ارزش ذاتی سهام متفاوت است. تحلیلگران بنیادی سعی دارند از این حباب قیمتی اطلاع یافته و سود کسب نمایند؛ به طوری که سهمها را با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خریداری کرده و با قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی به فروش برسانند. این امر با مطالعه و بررسی دقیق صورت های مالی شرکتها امکانپذیر است. در این صورتها اطلاعات مهمی نهفته است که با مشاهده و بررسی این اطلاعات میتوان از آینده مالی و قیمت ذاتی سهام شرکت مطلع شد.
پیش بینی دبی ورودی وسطح آب مخزن سد دز با استفاده از سیستم های فازی و شبکه های عصبی مصنوعی
امروزه یکی از مهمترین مسائل جهت مدیریت سیلاب و جلوگیری از صدمات اقتصادی و جانی ناشی از آن، پیشبینی صحیح جریان رودخانهها میباشد. یکی از بهترین راههای کاهش اثرات مخرب سیلاب، استفاده از سدها و مخازن است. مخازن مهمترین و موثرترین سیستم ذخیره آب میباشند که توزیع نابرابر مکانی و زمانی آب را تغییر میدهند. آنها همچنین تامین کننده آب شرب و آبیاری بوده و وسیله بسیار مناسبی برای تولید انرژی برقابی میباشند. به منظور بهترین استفاده از آب موجود، بدونشک مدیریت بهینه مخازن در یک سیستم پویا بسیار مهم میباشد.
پیش بینی جریان ورودی و سطح آب مخزن، در بهینه سازی مدیریت مخازن آب بسیار موثر میباشند. اما فاکتورها و عوامل مختلفی بر روی این پدیدهها تاثیرگذارند که تحلیل آنها را مشکل میسازد. مدلهای آماری و رگرسیون از معمولترین روشهای تحلیلی میباشند که غالبا با توجه به حل خطی این پدیدهها، نتایجی همراه با خطا ارائه داده و نمیتوانند تغییرات زمانی پدیده مورد نظر را با دقت قابل قبول مدل کنند. امروزه سیستمهای هوشمند فازی و عصبی با توجه به توانایی در حل پدیدههای غیر خطی و پیچیده، کاربردهای فراوانی در مسائل مختلف مهندسی آب از جمله هیدرولوژی پیدا کردهاند، که در این تحقیق نیز به ارزیابی این سیستمها در پیشبینی جریان ورودی به مخزن و سطح آب در آن پرداخته میشود.
فرضیاتی که در مدلهای هیدرولوژیکی در نظر گرفته میشود باید با واقعیات هیدرولوژیکی سازگار باشد و پیشبینیها نباید از محدودة مشاهداتی رفتار سیستم خارج گردد. قابلیت یک مدل هیدرولوژیکی باید بصورت ساختاری، هم در مورد اساس تئوریهای هیدرولوژیکی بکار رفته در آن و هم از لحاظ میزان دادة مورد نیاز و موجودیت آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. مدلهای هیدرولوژیکی موجود بهلحاظ بکارگیری میزان جزئیات فرآیندهای هیدرولوژیکی در مدلها، متمایز میباشند. در مدلهای تجربی از جزئیات فرآیندها صرفنظر میگردد و تنها از معادلات ساده با پارامترهای اندک استفاده میشود. هر مدل تجربی برای یک حوضه خاص بدست آمده و ممکن است برای حوضههای دیگر کارایی لازم را نداشته باشد. در مقابل در مدلهای فیزیکی سعی میگردد حداکثر جزئیات فرآیندها در مدل در نظر گرفته شود. بنابراین هر نوع کاربرد این نوع مدلها نیازمند اطلاعات بسیار جامع و کامل از حوضه مورد بررسی و نیز تعیین هزاران مقادیر پارامتری میباشد. کالیبراسیون چنین مدلهایی نیز، بسیار پیچیده و وقتگیر میباشد.با توجه به محدودیتهای مدلهایی از نوع بالا، مدلهای جعبه سیاهی همچون شبکههای عصبی و سیستمهای فازی با نیاز به دادههای کمتر به نسبت مدلهای فیزیکی، نتایج بسیار خوبی را ارائه میدهند.
سد دز یکی از بلندترین سدهای ایران بوده و بر روی رودخانه دز که از ارتفاعات غربی زاگرس سرچشمه گرفته و از نظر میزان آبدهی دومین رودخانه ایران محسوب میشود، ساخته شده است. با توجه به اینکه رودخانه دز یکی از پرآبترین و مهمترین رودخانههای کشور میباشد، پیشبینی دبی این رودخانه میتواند به مدیریت حوضه این رودخانه و به طور کلی صنعت آب کشور، کمک زیادی کند.
در این تحقیق با استفاده از اطلاعات باران و تبخیرسنجی و دبی ایستگاههای بالادست مخزن سد دز و همچنین خود مخزن سد، به پیشبینی دبی ورودی به مخزن در 1 تا 4 روز آینده با استفاده از سیستمهای فازی و شبکههای عصبی پرداخته میشود. الگوهای مختلفی از اطلاعات بارانسنجی و دبی ایستگاههای بالادست و همچنین اطلاعات تبخیر، بارانسنجی و دبی ورودی به مخزن در دورههای گذشته به عنوان اطلاعات ورودی استفاده میشوند. در انتها بهمنظور بررسی بیشتر توانایی این سیستمهای هوشمند، نتایج حاصل از آنالیز رگرسیون با نتایج سیستمهای فازی و شبکههای عصبی مقایسه میگردند.
به منظور پیشبینی جریان رودخانهها با استفاده از شبکههای عصبی از الگوریتم پس انتشار خطا ( BP ) جهت آموزش و تست شبکه بهرهبرده میشود. همچنین ساختارهایی با توابع محرک و الگوریتمهای یادگیری مختلف، تعداد نرونهای متفاوت برای لایه پنهان نیز معرفی میشود تا بتوان بهترین الگوی تطبیق داده شده با شرایط جریان انتخاب گردد.
در هنگام پیشبینی دبی ورودی به مخزن با استفاده از سیستمهای فازی از دو سیستم استنتاج فازی ممدانی و تاکاگی-سوگنو استفاده میشود. در این تحقیق، همچنین روشهای فازیساز و غیرفازیساز و شکل توابع عضویت متفاوت جهت تعیین بهترین ساختار به کار برده میشود.
در قسمت دوم این تحقیق به پیشبینی سطح آب در مخزن در دورههای سیلابی پرداخته میشود. به این منظور از روش بدیع سیستم استنتاج فازی-عصبی تطبیقی ( ANFIS ) جهت تخمین 3 تا 60 ساعته سطح آب در مخزن استفاده میشود. سیستم استنتاج فازی-عصبی تطبیقی ( ANFIS ) یک شبکه پسخور چند لایه میباشد که از الگوریتمهای یادگیری شبکهعصبی و منطق فازی به منظور طراحی نگاشتغیرخطی بین فضای ورودی و خروجی استفاده میکند. ANFIS با توجه به توانایی در ترکیب قدرت زبانی یک سیستم فازی با قدرت عددی یک شبکه تطبیقی سیستم فازی، نشان داده است که در مدلسازی فرایندهای فراوانی قدرتمند م
تخمینی از جریانهای ورودی و خروجی
سد شهید عباسپور
سد شهید عباسپور یا سد کارون ۱ یکی از بزرگترین سدهای ایران است که بر روی رودخانه کارون احداث شده است. این سد، در استان خوزستان و در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان مسجد سلیمان، واقع شدهاست. سد کارون ۱ بتونی دوقوسی است. ارتفاع تاج سد از پی، ۱۸۸ متر وطول تاج آن ۳۸۵ متر میباشد.
- مکانیزم پشتیبان گیت لیمیت گاورنر واحد های نیروگاه اول سد شهید عباسپور راه اندازی شد
- تعویض بیش از ۱۲۰ متر خط لوله فرسوده انتقال آب به شهرستان هندیجان
- عملیات موفقیت آمیز تعمیر اساسی ، نصب و راه اندازی یک دستگاه پمپ عمودی ۵۱۰ کیلوواتی شبکه آبیاری شمالشرق اهواز
- تعمیرات اساسی سد انحرافی آسک انجام شد
- بازدید سرپرست معاونت سد و نیروگاه سازمان آب و برق خوزستان از سد و نیروگاه دز
کنترل جریانهای ورودی آب توسط سدهای خوزستان/ 5731 میلیون مترمکعب حجم خالی سدهای استان
مدیر دفتر برنامهریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان، حجم خالی سدهای استان را پنج هزار و 731 میلیون مترمکعب عنوان کرد و گفت: از ابتدای فروردین تاکنون بهطور متوسط روزانه حدود 50 میلیون مترمکعب از میزان حجم خالی سدها کاسته شده که بیانگر کنترل جریانهای ورودی توسط سدهاست.
به گزارش شبکه خبری سازمان آب و برق خوزستان، "داریوش بهارلویی" در گفتوگو با پایگاه اطلاعرسانی وزارت نیرو (پاون)، گفت: میزان مجموع ورودی روزانه طی 24 ساعت گذشته به تمامی سدهای استان خوزستان 1779 مترمکعب بر ثانیه بوده که به ازای آن مجموع خروجی به سمت دشت خوزستان 1130 مترمکعب برثانیه است.
وی ادامه داد: طی 9 روز گذشته میزان ورودی به سدهای استان خوزستان 1510 میلیون مترمکعب بوده است که در مقایسه با آمار بلندمدت 5 درصد کمتر است.
مدیر دفتر برنامهریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان افزود: از ابتدای سال آبی تاکنون میزان حجم ورودی به سدها و رودخانههای استان خوزستان 14 هزار و 570 میلیون مترمکعب بوده که حدود 2 میلیارد مترمکعب کمتر از نرمالهای بلندمدت است.
بهارلویی اظهار کرد: در مقایسه با نرمالهای ورودی حوضه کرخه بیش از نرمال (37 درصد افزایشی)، حوضه دز شرایط نرمال (2 درصد افزایشی) و حوضههای کارون، مارون، زهره و جره همگی زیر نرمال (26 تا 50 درصد کاهشی) هستند.
وی تصریح کرد: تخمین روانآبهای ورودی برای 16 روز آینده بیانگر آن است که حدود 3200 تا 3400 میلیون مترمکعب آب وارد مخازن سدهای استان میشود که این میزان حجم ورودی همچنان با خروجیهای معادل تابآوری رودخانهها، قابل کنترل بوده و نیازی به تغییرات خروجی فزاینده در سدها نیست.
مدیر دفتر برنامهریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان افزود: طی بارشهایی که از روز 9 فروردین در سطح حوضههای آبریز استان آغاز شده است، حداکثر ورودی ساعتی در کرخه به حدود 1630 مترمکعب بر ثانیه و در سد دز به 850 مترمکعب بر ثانیه رسید که این جریانهای سیلابی در سدهای مذکور بهطور کامل مهار و تعدیل شد.
وی در پایان یادآور شد: هم اکنون متوسط ورودی به حوضه کارون 580 مترمکعب بر ثانیه، حوضه دز 521 مترمکعب بر ثانیه، حوضه کرخه 576 مترمکعب بر ثانیه و در حوضه مارون 94 مترمکعب بر ثانیه است.
دیدگاه شما